Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

369 
 
o
 
Bərabərlik. Heç bir fərd və ya heç bir millət 
inkişafdan mənfəətlənmək imkanından məhrum edilməli 
deyil. Kişilər və qadınlar üçün bərabər hüquqlar və imkanlar 
yaradılmalıdır.  
o
 
Həmrəylik. Qlobal problemlər, obyektivlik və sosial 
ədalətin  əsas prinsiplərinə müvafiq olaraq mənfəətlərin və 
yüklərin bərabər paylanması  şəklində idarə olunmalıdır. 
Əzab çəkənlərə  və ya daha az mənfəət  əldə edənlərə daha 
çox mənfəət əldə edənlər yardım etməlidirlər.  
o
 
Dözümlülük.  İnsan varlıqları  öz  inanc,  mədəniyyət 
və dil müxtəlifliklərinə baxmayaraq bir-birlərinə hörmətlə 
yanaşmalıdırlar. Cəmiyyətlər daxilində  və  cəmiyyətlər 
arasında mövcud olan fərqlər nə hədə qorxu, nə də təzyiqlə 
qarşılanmalı,  əksinə insanlığın qiymətli dəyərləri kimi 
qorunmalıdır. Sülh mədəniyyəti və bütün sivilizasiyalar 
arasında dialoq çox fəal şəkildə həyata keçirilməlidir.  
o
 
Təbiətə hörmət. Davamlı inkişaf amillərinə  əsasən 
bütün canlı varlıqların və  təbii resursların idarə olunması 
sahəsində yüksək ağıl və uzaqgörənlik nümayiş olunmalıdır. 
Yalnız bu yolla təbiətin bizə  bəxş etdiyi ölçüyə  gəlməz 
sərvətlər qorunub-saxlana və gələcək nəsillərə ötürülə bilər. 
Bizim və gələcək nəsillərin yaxşı yaşaması üçün hal-hazırda 
mövcud olan qeyri-davamlı istehsal və istehlak qaydaları 
dəyişdirilməlidir.  
o
 
Bölüşdürülmüş məsuliyyət. Ümumdünyəvi iqtisadi 
və sosial inkişafın idarə olunması üzrə  məsuliyyət, 
həmçinin, beynəlxalq sülh və  təhlükəsizlik sahəsindəki 
təhlükələr dünyanın bütün xalqları arasında bərabər 
bölüşdürülməli və çoxşaxəli tərzdə  həyata keçirilməlidir. 
Dünyada  ən universal və  ən geniş  təmsil olunmuş  təşkilat 
kimi Birləşmiş Millətlər bu işdə mərkəzi rol oynamalıdır.  
 
7.
 
Bu bölüşdürülmüş  dəyərləri icraya çevirmək üçün 
biz xüsusi əhəmiyyət verdiyimiz əsas vəzifələri müəyyən 
etmişik.  
370 
 
 
II. Sülh, Təhlükəsizlik və Tərksilah 
 
8.
 
Biz öz xalqlarımızı, son onillik ərzində 5 
milyondan çox insan həyatına son qoyan Dövlətlər daxili və 
ya Dövlətlərarası müharibə  təhlükəsindən azad edəcəyik. 
Biz həmçinin, kütləvi qırğın silahlarının yaratdığı təhlükəni 
də aradan qaldırmağın yollarını axtaracağıq.  
9.
 
Beləliklə biz aşağıdakıları qət edirik: 
Milli işlərdə olduğu kimi beynəlxalq işlərdə  də 
qanunun aliliyinə hörməti gücləndirmək, xüsusilə  də 
Birləşmiş Millətlərin Nizamnaməsinə uyğun olaraq Üzv 
Dövlətlərin tərəflər kimi çıxış etdikləri halda Beynəlxalq 
Ədalət Məhkəməsinin qərarlarına  əməl etmələrinə  təminat 
yaratmaq.  
 
o
 
Birləşmiş Millətlərin sülh və təhlükəsizlik məsələlə-
rini daha səmərəli  şəkildə idarə etməsi üçün onu, 
münaqişələri sülh yolu ilə  həll etmək, sülhü qoruyub-
saxlamaq, münaqişələrdən sonra sülhü bərqərar etmək və 
yenidənqurma işləri aparmaq üçün lazım olan müvafiq 
alətlərlə  təmin etmək. Bu baxımdan biz Birləşmiş 
Millətlərin Sülh Əməliyyatları Qrupunun hesabatına istinad 
edərək Baş Assambleyadan onun məsləhətlərini təcili olaraq 
müzakirə etməyi xahiş edirik.  
o
 
Nizamnamənin 8-ci Fəsilinə müvafiq olaraq 
Birləşmiş Millətlərin regional təşkilatlarla  əməkdaşlığını 
gücləndirmək.  
o
 
Silahlara nəzarət və tərksilah, beynəlxalq humanitar, 
hüquq və insan hüquqları kimi sahələrdə  əldə olunmuş 
razılaşmaların Dövlətlər tərəfindən icra olunmasını  təmin 
etmək və bütün Dövlətləri Beynəlxalq Cinayət 
Məhkəməsinin Roma Statutunu imzalamağa və  təsdiq 
etməyə çağırmaq.  

---

371 
 
o
 
Beynəlxalq terrorizmə qarşı razılaşdırılmış addımlar 
atmaq və bütün müvafiq beynəlxalq konvensiyalara tezliklə 
qoşulmaq  
o
 
Ümumdünya narkomaniya problemini aradan 
qaldırmaq sahəsindəki öhdəliklərin icrası yönümündə 
cəhdlərimizi ikiqat artırmaq.  
o
 
Transmilli cinayətin bütün aspektləri, o cümlədən 
qanunsuz silah satışı, kontrabanda və çirkin pulların 
yuyulması kimi işlərə qarşı mübarizə  cəhdlərini 
intensivləşdirmək.  
o
 
Birləşmiş Millətlərin iqtisadi sanksiyalarının günah-
sız insanlara mənfi təsirini azaltmaq, bu sanksiyalar 
recimini adi baxışlara tətbiq etmək və sanksiyaların üçüncü 
tərəflərə mənfi təsirini aradan qaldırmaq.  
o
 
Kütləvi qırğın silahlarının, xüsusilə  də nüvə 
silahlarının ləğv olunmasına çalışmaq və bu məqsədə nail 
olmaq üçün bütün variantlardan, o cümlədən nüvə 
təhlükəsinin aradan qaldırılması yollarını müəyyən etmək 
üçün beynəlxalq konfrans çağırılmasının mümkünlüyündən 
istifadə etmək.  
o
 
Kiçik və yüngül silahların qanunsuz satışına son 
qoymaq məqsədilə  təcili addımlar atmaq, xüsusilə  də silah 
ötürülməsi prosesini daha şəffaf  şəkildə  həyata keçirməklə 
və regional tərksilah işlərini dəstəkləməklə, Kiçik və 
Yüngül Silahların Qanunsuz Satışı üzrə Birləşmiş 
Millətlərin qarşıdan gələn Konfransının bütün tövsiyyələrini 
nəzərə almaqla bu məqsədə nail olmaq.  
o
 
Bütün Dövlətləri Yerüstü Minaların İstifadəsi, Təda-
rükü və Ötürülməsinin Qadağan Edilməsi və Onların 
Zərərsizləşdirilməsi Konvensiyasına, həmçinin, şərti silahlar 
üzrə Konvensiyaya əlavə edilmiş minalar üzrə protokola 
qoşulmağa çağırmaq.  
 
10.
 
Biz Üzv Dövlətləri, fərdi və kollektiv şəkildə, 
həm indi, həm də  gələcəkdə Olimpik Barışıqlığa riayət 
372 
 
etməyə  və Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin idman və 
Olimpiada oyunları vasitəsilə sülh və insan anlaşmasını 
gücləndirmək üçün göstərdiyi cəhdləri dəstəkləməyə 
səsləyirik.  
 
III. İnkişaf və Yoxsulluğun Aradan Qaldırılması 
 
11.
 
Biz kişiləri, qadınları və uşaqları misgin və qeyri-
insani yaşayış  şəraitindən və milyonlarla insanın düçar 
olduğu hədsiz kasıblıqdan azad etmək üçün əlimizdən 
gələni əsirgəməyəcəyik. Biz inkişaf hüququnun hər bir kəs 
üçün həqiqətə çevrilməsi və bütün bəşəriyyətin kasıblıqdan 
yaxa qurtarmasına çalışacağıq.  
12.
 
Buna görə  də biz həm qlobal, həm də milli 
səviyyələrdə elə bir mühit yaratmağa qərar vermişik ki, bu 
mühit inkişaf və yoxsulluğun aradan qaldırılması 
məqsədləri üçün əlverişli olsun.  
13.
 
Yeri gəlmişkən, bu öhdəliklərin uğurla yerinə 
yetirilməsi hər bir ölkə daxilində mövcud olan yaxşı idarə-
etmədən asılıdır. O həmçinin, beynəlxalq səviyyədə yaxşı 
idarəetmədən və maliyyə, pul və ticarət sistemlərindəki 
şəffaflıqdan asılıdır. Biz açıq, obyektiv, qaydalara 
əsaslanan, aşkar və ayrıseçkilik salmayan çoxşaxəli ticarət 
və maliyyə sistemlərinə əsaslanırıq.  
14.
 
Davamlı inkişaf sahəsində gördükləri işləri 
maliyyələşdirmək üçün lazım olan resursları  səfərbər 
etməkdə inkişaf etməkdə olan ölkələrin qarşılaşdıqları 
problemlər bizi narahat edir. Buna görə  də biz İnkişafın 
Maliyyələşdirilməsi üzrə Yüksəksəviyyəli Beynəlxalq və 
Dövlətlər-arası  tədbirin 2001-ci ildə keçirilməsi üçün 
əlimizdən gələni edəcəyik.  
15.
 
Biz eyni zamanda, ən zəif inkişaf etmiş ölkələrin 
xüsusi ehtiyaclarını ödəmək sahəsində də öhdəliklər götür-
müşük. Bu baxımdan biz 2001-ci ilin may ayında 
keçirilməli olan Birləşmiş Millətlərin Ən Zəif İnkişaf Etmiş 

---