Dərs vəsaitivə metodik vəsaitlər: Əsas Mühazirə mövzuları

Ətraf mühütün müqaviməti:
idmançının 
üfüqi hərəkət sürəti üçün həmişə maneədir.Bu müqavimət qaçış sürətinin kvadratı 
ilə mütənasibdir.Sürət artdıcqa müqavimətdə çoxalır.
3.Müxtəlif məsafələrə qaçış texnikasının əsas xüsusiyyətləri bunlardır. Sprint 
qaçışın texniki xüsusiyyətləri.Dayaq dövrü:

---

-Bütün pəncə üzərində yerə enmək.Amortasiya zamanı dayaq ayağının dizdən 
minimum bükülməsi,holaylandırma hərətinin sürət artır.Çanaq-bud,diz,pəncə-
baldır oynaqları təkan zamanı tam düzəldilir.-Sərbəst qıçın budu üfüqi müstəviyyə 
tərəf sürətlə qaldırılmalıdır.Uçuş dövrü:- Səbəst qıçın dizi irəliyə yuxarıya hərəkət 
edir.-Dayaq qıçı şaquli vəziyyət anında dizdən ən çox bükülür. –Qolların 
holaylandıran hərəkət fəal lakin sərbəstdir.-Dayaq ayağı sürətlə geriyə aparılır. 
Orta və uzaq məsafələrə qaçış.Əsas texniki xüsusiyyətləri.-Yerəenmə zamanı 
pəncənin hərəkərti:qaçış rejiminə görə fərqlənir.-Sərbəst qıç holaylanma hərəkətini 
irəliyə icra edir,bu zaman diz açıq bucaq altında yerləşir. –Təkan fazasında çanaq 
bud ,diz,pəncə-baldır oynaqlarında düzəlmə tam və natamam ola bilər.-Baldır 
sprintdə olduğu kimi çox yuxarı qaldırılmır.-qolun hərəkəti daha axırıncıdır,dirsək 
xeyli düz və ya bükülmüşdür. 
Mövzu № 10.Yüngül atletika və onun hərbi-tətbiqi əhmiyyəti.
Plan: 
1.Yüngül atletika hərəkətlərinin məzmunu,təsnifatı,ümumi xüsusiyyətləri 
2.Atletika b/t-si sistemində
3.Atletikanın sağlamlıq və tərbiyəvi əhəmiyyəti 
1.Yüngül atletikanın başlıca məqsədi müasir dövrün fiziki tərbiyə sisteminin 
qarşısında qoyduğu tələblərə cavab verə biləcək ixtisaslı bədən tərbiyəsi və idman 
kadrlarının hazırlanmasıdır. Yüngül atletika fiziki hərəkətlərinin müxtəlifliyi və 
məzmunca dolğunluğu ilə xarakterizə olunur.Bu növə daxil olan hərəkətlər beş 
əsas hissədən ibarətdir.1.Yeriş.2.Qaçış.3.Tullanmalar.4.Atmalar.5.Çoxnövçülük.

Yeriş. 
Yeriş daha mühüm hərəkət sayılır,çünkü,insanın irəliləməsi üçün təbii adi 
hərəkətdir.İlk baxışda yerişin sadə hərəkət olduğu nəzərə çarpır,lakin bu belə 
deyildir,yeriş olduqca mürəkkəb hərəkətlərin uyğunluğudur.Yeriş zamanı bədənin 
təxminən bütün əzələləri dinamikiişə cəlb olunur.Yeriş həm sərbəst həm də 
köməkçi məşq hərəkəti kimi də istifadə olunur.Yerişin bir necə növü vardır,adi 
yeriş,yürüşü. Hazırda yarış proqramına yalnız idman yerişi daxil edilib.İdman 
yerişinin hərəkət sürəti adi yerişdəniki dəfə çoxdur.İdman yerişi üzrə yarışlar həm 
stadionlarda 
həmdə 
şossedə 3 km-dən 50 km-ə qədər keçirilir.
Qaçış.
Bu yüngül atletikada əsas yer tutur.Qaçışın bir çox müxtəlif növü 
vardır.Bundan başqa qaçış tərkib hissəsi kimi başqa hərəkətlərlə-tullanmalara və 
atmalarada dxildir.Qaçış zamanı əzələlərdə dinamiklik yerişdəkinə nisbətən xeyli 
yüksəkdir.Yüngül atletikanın başqa növlərinə nisbətən qaçış daha əlverişli fiziki 
hərəkətdir.Məhs bunun sayəsində də yüngül atletikada qaçış növü ən geniş 
yayılmışdır.Qaçış üzrə keçirilən yarışlar tamaşaçılarda həmişə böyük marağa səbəb 

---

olur.Qaçış aşağıdakı təsnifata ayrılır.1.Səlist qaçış-bu qaçışın da müxtəlif növü var: 
1)qısa məsafələrə,2)orta məsafələrə,3)uzaq məsafələrə,4)həddindən artıq uzaq 
məsafələrə,5) vaxt üzrə qaçış.6) 42 km 195 m məsafəyə marafon qaçışı.
2.Maneələri dəf etməklə qaçış-bu qaçış növü təbii maneələrlə də süni maneələrlə 
də ola bilər.1) təbii maneələrlə-şose ilə dərə təpə yerləri ilə kross qaçışı 
daxildir.2)süni maneələrlə-80,100,110,200,400 metr məsafələrə sədləri dəf etməklə 
qaçış,3000 
metr 
məsafəni 
maneələri 
dəf 
etməklə 
qaçış 
daxildir.