MORFONOLOGĠYA
Adından da göründüyü kimi, bu termin iki sözün
morfologiya və fonologiya sözlərinin birləĢməsindən
yaranmıĢdır. Dilçiliyin bu sahəsi də böyük tarixi keçmiĢə
malik deyil. Belə ki, dilçiliyin bu sahəsinin əsasının
qoyulması yəni, mahiyyətcə fonem dəyiĢməsi əsasında
sözün etimologiyası haqqında fikrin qədim olmasına
baxmayaraq, termin kimi onu dilçiliyə 1951-ci idə
N.S.Trubetskoy daxil etmiĢdir.
Bu termin morfologiya
kimi iĢləndiyi qədər də fonomorfologiya maiyyətində
iĢlədilir. Amma onlar arasında tam bərabərlik iĢarəsi də
qoymaq olmaz. Çünki morfonologiya morfemlərin
(müxtəlif tipli morfoloji vahidlərin) yaranmasında
fonologiyanın
rolunu öyrənirsə, fonomorfologiya isə
həm
morfologiya, həm də fonologiya ilə əlaqədardır,
lakin ayrılıqda onların cəminə bərabər deyil,
onlardan
daha mürəkkəö bir dilçilik sahəsidir. Amerikan
deskriptivizmi
belə hesab edir ki, onlar morflar və
fonemlər eyni məna
dildirib əlavə distribusiya
münasibətində olduqda onları eyniləĢdirmək olar.
N.S.Trubetskoy təliminə görə morfonologiya
fonetika ilə morfologiyanın arasında
müstəqil bir
sahədir. Doğrudan da, bu belədir.
Əgər morfemlər
fonemlərdən yaranırsa, onda tarixi inkiĢaf nəticəsində
morfemlərin (geniĢ mənada morfologiyanın)
tarixini
öyrənmək üçün fonem dəyiĢmələri (fonologiya) xüsusi
yer tutur. Bu məsələ ilə praktik olaraq Ģərq dilçiliyində
daha əvvəllər böyük
cəhətdən fərqinə varmadan
morfonologiyanın praktik məsələləri ilə məĢğul
olmuĢlar. Məsələn, M.KaĢğari
a
foneminin geniĢ
məna-ifadə edən “Ģəkilçi” olaraq sözlərə qoĢulub məna
yaratdığını qeyd edir. Məsələn,
“Ər Kıslaqda yaz
Dostları ilə paylaş: 
