Dərslik azərbaycan Dövlət Neft vəSənaye Universiteti tərəfindən təsdiq olunmuşdur. Pr.№ Bakı 2017

 
 
Şəkil 12.4.Baltanın diametrindən asılı olaraq quyuda 
yuxarı qalxan maye selinin buraxıla bilən sürət asılılığı 
Qazıma məhlulunun seçilmiş sərfi aşağıdakı tələbləri 
ödəməlidir: açılan laya göstərilən hidrodinamik təzyiq 
d
.
h
P
, 
layın hidravlik yarılma təzyiqindən 
y
.
h
P
az olmalıdır; nov 
yaranma (uçma, dağılma) ehtimalı olan dayanıqsız süxurlardan 
təşkil olunmuş intervalların açılması zamanı boruarxası fəzada 
qazıma məhlulunun hərəkətini laminar rejimdə saxlamaq 
lazımdır.
Qazıma məhlulunun axma rejimi,maye selinin orta sürəti, 
mayenin sıxlığı və reoloji xarakteri, həmçinin də kanalın 
ölçülərilə təyin olunur. Suyun və başqa özlü mayelərin laminar 
axma rejimi aşağıdakı şərtlər daxilində təyin olunur. 
2100


kr
Re
Re
(12.9) 
burada 

Re
Reynolds meyarıdır. 
Quyuların su ilə yuyulması zamanı Reynolds meyarı 
aşağıdakı düsturlarla hesablanır: 

---

301 
- qazıma (ağırlaşdırılmış) boruları üçün



0
4
d
Qp
Re
, (7.10) 
burada 


suyun dinamik özlülük əmsalı, 
san
Pa

; 

0
d
qazıma (ağırlaşdırılmış) borularının daxili diametri, m;

Q
qazıma məhlulunun həcm sərfidir, m
3
/san. 
- boruarxası fəza üçün 






d
D
Qp
Re
f
.
a
.
b
4
(12.11) 
Əgər Reynolds meyarı özünün kritik qiymətindən 
böyükdürsə 
kr
Re
Re

, onda mayenin axım rejimi turbulent 
olacaq . 
Quyuların özlü plastik qazıma məhlulu ilə yuyulması 
zamanı mayenin axım rejimi Hedstrem oxşarlıq meyarından 
asılıdır: 
Qazıma borusu üçün: 
2
2
0
0




d
He
b
(12.12) 
burada 


0
dinamik sürüşmə gərginliyi, Pa; 


plastik 
özlülükdür, 
san
Pa

; 
Boruarxası fəza üçün: 


2
2
0





d
D
He
f
.
a
.
b
(12.13) 

---

302 
Əgər Reynolds meyarı özünün kritik qiymətindən 
kiçikdirsə,


He
Re
Re
kr



(12.14) 
onda axım rejimi laminardır. 
kr
Re
Re

olanda axım rejimi turbulentdir. Reynolds 
meyarının kritik qiymətini aşağıdakı düsturdan təyin etmək 
olar: 
56
0
8
7
2300
,
kr
He
,
Re



(12.15) 
Qazıma borularında və boruarxası fəzada qazıma 
məhlulunun axım rejimini təyin etmək üçün Reynolds meyarını 
(12.10) və (12.11) düsturlarından hesablamaq lazımdır. 
Quyuların yuyulmasında özlü plastik qazıma məhlulu istifadə 
olunan halda bu düsturlarda dinamik özlülüyü (

) plastik 
özlülüklə (

) əvəz etməli (12.12) və ya (12.13) düsturlarından 
Hedstrem meyarını hesablamalı, sonra (12.15) düsturundan