rejissor quruluşlarıdır. Kompozisiya
bütövlüyünə səy göstərib, xor və balet rəqslərindən bacarıqla,
tamaşanın ümumi ruhuna uyğun tərzdə istifadə edib.
Ağakişi Kazımov. Yaradıcılığı əsasən MDT və GTT ilə baghdır. Az müddət (22.9.1974 -
30.12.1975) Musiqili komediya Teatrının baş rejissoru kimi çalışıb. Bu teatrda 1975-ci ildə
Seyfəddin Dağlı və Cahangir Cahangirovun "Təzə gəlin" (26 aprel), İsaak Dunayevskinin
"Xoşbəxtliyə gedən yol" (12 aprel) və Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Arşın mal alan" (5 iyun)
operettalarına quruluş verib. Monumental realist teatr estetikasının xüsusiyyətlərini musiqili
komediya janrının prinsiplərinə uyğunlaşdırmaqda cəsarətli addımlar atıb.
Vaqif İbrahimoğlu (Həsənov). "Yuğ" Dövlət Teatrının yaradıcısı və bədii rəhbəridir. MKT-
də əvvəllər dəvətlə tamaşalar hazırlayıb. 1982-1989-cu illərdə bu kollektivdə baş rejissor olub.
Teatrda Ruhəngiz Qasımovanın "Məzəli əhvalat" (rejissor Ramiz Həsənoğlu ilə birgə. 1980),
Rüstəm İbrahimbəyovla Valentin Yejov və bəstəkar Leonid Vaynşteynin "Səhranın bəyaz günəşi"
(1981), Cənnət Səlimova və Oqtay Kazımovun "Danabaş kəndinin əhvalatları" (Cəlil
Məmmədquluzadənin eyni adlı əsəri əsasında. 1982), İsgəndər Coşqun və Rəşid Şəfəqin "Tü1kü
həccə gedir" (1982), Eldar Mansurovun "Canlı musiqi" (1982), Akif Məhərrəmov və Oqtay
Kazımovun "Sıravi Seyfullanın xidməti əziyyətləri" (Sultanməcid Qənizadənin "Xor-xor" məsxərəsi
əsasında. 1983), Rüfət Əhmədzadə və Emin Sabitoğlunun "Bildirçinin bəyliyi" (1983) və "92 dəqiqə
gülüş" (1987), İohan Ştrausun "Yarasa" (1984), "Məşədi İbad" (1985), "Gözün aydın" (1986)
əsərlərinə rejissorluq edib. Quruluşları forma orijinallığı və üslub əlvanlığı, satirik kəsəri, janrın yeni
estetik xüsusiyyətləri ilə seçilib. Maraqlı və çoxqatlı, ifadəli və gözoxşayan kompozisiyalar
qurmaqda səriştəlidir.
Cənnət Səlimova. Bakı kamera Teatrının yaradıcısıdır. Yaradıcılığının ən qaynar dövrü Rus
Dram Teatrı ilə bağlıdır. MKT-də "Filumena Martirano" (Eduardo de Flippo və Fərəc Qarayev.
1991), "Həftənin axırında şən şam yeməyi" (Jan Puaro. 1994), "Məşədi İbad" (1998), "Şən dul
qadın" (Ferents Leqar. 1999) operettalarına quruluş verib. Klassik Avropa operetta janrının poetika
göstəricilərinin səhnə təcəssümü ənənələrinə üstünlük verir.
Teatrda Rauf Kazımovskinin "Hacı Kərimin Aya səyahəti" (Qulamrza Cəmşidi ilə Əbülfəz
Hüseyni və Azər Rzayev. 1962), Vaqif Abbasovun "Yertutanlar" (Faiq Mustafayev və Adil Bəbirov
(1981), Fuad Hacıyevin "Ana, mən evlənirəm" (Rauf Hacıyev. 1977), Rafiq Atakişiyevin "Qızıl toy"
(Ramiz Heydər və Oqtay Kazımov. 1980), kollektivdə baş rejissor (1989 - 1992) işləyən Cahangir
Novruzovun "Qız anası" (Georgi Xuqayev və A.Ovanov), Ələkbər Kazımovskinin "Özümüz bilərik"
(Şıxəli Qurbanov və Süleyman Ələsgərov. 1993) quruluşları forma axtarışlarında müəyyən cəhdləri
ilə yadda qalıblar.
Son on ildə teatrda rejissorlardan Yusif Əkbərov, Faiq Zöhrabov, Ədalət Ziyadxanov daha
məhsuldar işləyirlər.
* * *
NİYAZ ŞƏRİFOV (16.3.1914 - 15.5.1982)
Yaradıcılığı əsasən MKT ilə bağlı olan Niyaz Səttar oğlu Şərifov 16 mart 1914-cü ildə
Bakıda doğulub. Bədəl bəy Bədəlbəyovun məktəbində əvvəlcə birinci dərəcəli pillədə dörd il təhsil
alıb və beş il isə ikinci dərəcəli təhsil sistemində oxuyub. Bakı Teatr Məktəbini bitirib və tələbəlik
illərindən BTİT-də aktyorluq edib. Bu teatr 1933-cü ildə Gəncəyə köçüb və Niyaz Şərifov bir sıra
mədəniyyət ocaqlarında çalışıb. 1938-ci il-də ADMKT yaradılanda oraya əvvəlcə texniki rejissor,
sonra isə quruluşçu rejissor götürülüb. Müəyyən fasilələrlə ömrünün sonuna qədər bu kollektivdə
işləyib. Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi fəxri adı ilə təltif edilib. Niyaz
Şərifov MKT-də Məhərrəm Əlizadə və Soltan Hacıbəyovun "Qızılgül" (1945 və 1967), Məhərrəm
Əlizadə və Fikrət Əmirovun "Gözün aydın" (1946), Kərim Kərimov və Zakir Bağırovun
"Kəndimizin mahnısı" (1959), Zülfüqar bəy Hacıbəyovun "Evliykən subay" (1960), "Əlli yaşında
cavan" (1972), Məhərrəm Əlizadə və Əşrəf Abbasovun "Səndən mənə yar olmaz" (1963), Novruz
Gəncəli və Şəfiqə Axundovanın "Ev bizim, sirr bizim" (1965 və 1979), Məcid Şamxalov və Zakir
Bağırovun "Qaynana" (1965), Məmməd Səid Ordubadi və Səid Rüstəmovun "Beş manatlıq gəlin"
(1969), Ədil İsgəndərov və Əşrəf Abbasovun "Dağlar qoynunda" (1970), Məhərrəm Əlizadə və
Nazim Əliverdibəyovun "Nazxanım naz eləyir" (1974), Məhərrəm Əlizadə və Ramiz Mustafayevin
"Qonşumuzda bir oğlan var" (1976), Süleyman Rüstəm və Səid Rüstəmovun "Durna" (1976),
Cahangir Məmmədov və Əşrəf Abbasovun "Həyətim mənim, həyatım mənim" (1977), Salam
Qədirzadə və Süleyman Ələsgərovun "Gurultulu məhəbbət" (1980) musiqili komediyalarına quruluş
verib.
ƏLİHEYDƏR ƏKBƏROV (26.6.1915 - 14.3.1974)
Yaradıcılığı əsasən Akademik Milli Dram Teatrı ilə bağlıdır. 1960 - 1967-ci illərdə Musiqili
Komediya Teatrında baş rejissor işləyib. Teatrın repertuar qurumunun formalaşmasında, rejissor
sənətinin yeni peşəkarlıq keyfiyyətləri əxz etməsində, aktyor truppasının kamilləşməsində Əliheydər
Ələkbərovun böyük xidmətləri var. O, bu teatrda bir sıra uzunömürlü tamaşalara maraqlı quruluşlar
verib. Hazırladığı tamaşalara monumental ruh verməyə çalışıb. Xor və baletdən komponent-obraz
kimi istifadəyə xüsusi meyil göstərib.
Əliheydər Ələkbərovun rejissurası dolğun ifadə vasitələri, dərin realizmi və təbii yumorun
obrazlı bədii həlli ilə seçilib. Bu baxımdan onun teatrda hazırladığı "Bir dəqiqə" (dramaturq
Məhərrəm Əlizadə və bəstəkar Hacı Xanməmmədov. 17 oktyabr 1961), "Ulduz" (Sabit Rəhman və
Süleyman Ələsgərov. 6 dekabr 1964), "Haradasan, ay subaylıq?" (Salam Qədirzadə və Süleyman
Ələsgərov. 16 fevral 1968), Şıxəli Qurbanov və Süleyman Ələsgərovun, "Özümüz bilərik" (5 yanvar
1963), "O1madı elə, oldu belə" (15 mart 1964) və "Milyonçunun dilənçi oğlu" (20 may 1966) "Hacı
Qara" (Mirzə Fətəli Axundzadənin eyniadlı komediyası əsasında libretto müəllifi Şəmsi Bədəlbəyli.
Bəstəkarlar Vasif və Ramiz Mustafayev. 14 oktyabr 1962), "Keçmişin məişət səhnələri" (Mirzə
Ələkbər Sabirin şeirləri əsasında librettonun müəllifi Soltan Dadaşov və bəstəkar Vasif Adıgözəlov)
musiqili komediyaları repertuarda daha uzunömürlü olublar.
O, Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Məşədi İbad" operettasına 1966-cı ildə Bolqarıstanın Şumen
şəhərindəki Türk teatrında quruluş verib.
Əliheydər Ələkbərov "Milyonçunun dilənçi oğlu" musiqili komediyasına görə 1967-ci ildə
Üzeyir bəy Hacıbəyov adına Dövlət mükafatına layiq görülüb. 1967-ci ildə filarmoniyada fəaliyyət
göstərən "Gəlməli, görməli, gülməli" miniatür satirik teatrının rejissoru olub. Televiziyada bir neçə
əsərə quruluş verib. 1965-ci ildən Azəbaycan Dövlət Teatr Institutunda aktyor və rejissor sənətindən
dərs deyib.
ŞƏMSİ BƏDƏLBƏYLİ
(23.2.1911 -23.5.1987)
Azərbaycanın tanınmış rejissoru, teatr rəhbəri Şəmsi Bədəlbəy oğlu Bədəlbəyli 23 fevral
1911-ci ildə Şuşada ziyalı ailəsində doğulub. Atası Bədəl
bəy Bədəlbəyli, əmisi Əhməd Ağdamski
(Bədəlbəyli) milli dram və musiqi teatrımızın dirçəlişində böyük işlər görmüşlər. Bədəl bəy həm
müəllimlik edir, həm də aktyor kimi səhnəyə çıxır, operetta, opera və dram əsərlərinin tamaşalarında
oynayırdı.