Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24. 07. 2014-cü il tarixli, 842 №-li əmri ilə
Yüklə 3,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Söz ehtiyatı 2. «İçini yeyir» ifad sinin m nasını kontekst uyğun izah edin. Düşün və cavab ver
- Dil qaydaları
- Yadda saxla! İS HİSS CİYİ Çap üçün deyil
- “Gəldim, gördüm, qələbə çaldım”
- “Sürünmək üçün doğulanlar uça bilməzlər”
- Çap üçün deyil
40 III BÖLMƏ heç düşünmədən buna razılıq verir. Dəfələrlə romalılara qalib gəldiyi üçün bu ona su içmək kimi asan görünür. Lakin hər şey heç də onun gözlədiyi kimi olmur. İkinci və həlledici qə ləbə dən sonra Pirr elə itkilər verir ki, sonradan bir daha gücünü bərpa edə bilmir. Bunu başa düşən Pirr həmin döyüşdən sonra: “Bu qələbə mənim məğlubiyyətimdir”, – deyir. Qələbə böyük itkilər hesabına əldə olunarkən bir çox dillərdə “Bu, Pirr qələbəsidir” ifadəsini işlədirlər. Hər bir dildə şəxs adlarının iştirakı ilə yaranmış çoxlu sayda ifadələr var. Hər hansı şəxs öz nitqində belə ifadələr işlədirsə , bu onun yüksək intellekt sahibi olduğundan xəbər verir. Çünki insanın söz ehtiyatı nə qədər zən gin dirsə , o, söz və ifadələrin tarixi etimologiyasını nə qədər yaxşı bi lir sə , deməli, həmin şəxsin dünyagörüşü və bilik dairəsi də bir o qədər ge nişdir. Rafiq İsmayılov Söz ehtiyatı 2. «İçini yeyir» ifad sinin m nasını kontekst uyğun izah edin. Düşün və cavab ver 3. M tnd ki m lumatlardan istifad ed r k c dv li doldurun. 4. Doğru, yoxsa yanlış? 1. Sizif sonu olmayan, m nasız bir iş görm y m hkum olunmuşdu. 2. Qordi sl n kim olduğunu unutmamaq üçün arabanı sütuna bağlamışdı. 3. Qordi Makedoniyalı İsg nd rin müasiri olub. 4. İsg nd r Qordi düyününü açmağa müv ff q oldu. 5. Pirr İsg nd rin ölümünd n sonra onun imperiyasını qorumağa çalışan hökmdar idi. 5. “Damokl qılıncı” ifad sinin etimologiyasını araşdırın v bu mövzu - da m ruz hazırlayın. Dil qaydaları 6. M tnd göy r ngl verilmiş sözl rd n hansı feilin ş rt ş klind dir? B s bu sözl rd n hansı feil deyil? İfadə İfadənin yaranma tarixi İfadənin mənası Çap üçün deyil 41 H HƏR SÖZÜN BİR TALEYİ VAR 7. Cüml l rd is hiss ciyinin qoşulduğu sözl rin hansı nitq hiss sin aid olduğunu deyin. 1. g r etimadı doğruldubsa, dem li, m suliyy t hissi yüks kdir. 2. g r adamsansa, sev adamları, Dem : – Bu, dostumdur, bu, düşm nimdir. (B.Vahabzad ) 3. M kt b olimpiadasında birincis ns , yeni m rh l d iştirak ed - c ks n. 4. g r m n bir adama yaxşılıq el yir ms , dem k, öz m n vi ehtiya cımı öd yir m. 5. g r yaratdığın abid uzunömürlüdürs , sl s n tkarsan. 8. Cüml d düzgün söz sırasına m l etm kl şeir parçasını n sr çe- virin. Durğu işar l rinin işl nm sind ki f rqi izah edin. 1. Bir gün yadınıza düş r ms m n, Bu doğma ell rd axtararsınız. (S.Rüst m) 2. Od vermirs q lb , cana, Dem k, o heç ür k deyil... (B.Vahabzad ) 3. Olmasaydı bu cahanda sarsaqlar, Ac qalardı, y qin ki, yaltaqlar. (İ.A.Krılov) 9. Verilmiş feill rin x b r ş klin is hiss ciyi artırıb müvafiq cüm - l l r d işl tm kl d ft riniz köçürün. bilm k, ist m k, ummaq, getm k, sevm k 1. Yaxşılıq el yib bir şey ......... , el m s n, yaxşıdır. 2. Arabanın qabaq çarxları hara ....... , dal çarxları da ora ged r. 3. Sağlam olmaq ......... , az ye. 4. Kim öz v t nini ......... , dem li, heç kimi v heç n yi sevmir. 5. İnsan n q d r az ......... , bir o q d r çox bildiyini düşünür. İs hiss ciyi, ad t n, sözl r -sa 2 ş klind lav edilir v ş rt m nası yaradır. Bunu bilirdis , vaxtında dem li idi. alışqandırsa, buna nail olacaq. İs hiss ciyi ş xs ş kilçil rind n sonra lav olunur. Cüml d is hiss ciyi artırılmış sözd n sonra vergül qoyulur. Yadda saxla! İS HİSS CİYİ Çap üçün deyil 42 III BÖLMƏ BUNU KİM DEYİB Vaxtilə tarixi şəxsiyyətlərin dilindən çıxmış və ya bədii əsərlərdə işlənmiş bir sıra kəlamlar bu gün geniş yayılaraq zərbiməsələ, aforizmə çevrilmişdir. Mə sə lən, müəyyən işdə, yarışda asanlıqla uğur qazanan şəxslər bəzən təkəb bür lə “Gəldim, gördüm, qələbə çaldım” deyirlər. Bu ifadəni ilk dəfə Qay Yuli Sezar işlətmişdir. Birbirinin ardınca başqa əraziləri zəbt edən Roma im pera toru hər dəfə senata öz qələbəsini təsvir edən uzun hesabat məktubları yazırdı. Nəhayət, bu qələbələr o qədər adiləşdi ki, Sezar məktubunda cəmi üç söz yaz mağa başladı: “Veni, vidi, vici” (“Gəldim, gördüm, qələbə çaldım”). Hər qələbə dən sonra Romaya triumfla daxil olan Se zarın önündə əsgərlər bu sözlərin ya zıl dığı plakat aparırmışlar. Qanadlı ifadəyə çevrilmiş elə kəlamlar da var ki, onların ilk dəfə kim tərəfindən deyildiyi tədqiqatçılar arasında mübahisə doğurur. Maksim Qorkinin 1898ci ildə yazdığı “Şahin nəğməsi” əsərin dən sonra “Sürünmək üçün doğulanlar uça bilməzlər” aforizmi dillərdə əzbər oldu. İndinin özündə də bu aforizmi işlədəndə böyük rus ya zı çısına istinad edir, onun məşhur əsərini nəzərdə tuturlar. Lakin tədqi qat çılar başqa fikirdədirlər. Məsələ burasındadır ki, “Şahin nəğ məsi”ndən 119 il əvvəl Rusiya Akademiyasının üzvü, şair və tərcüməçi İvan Xemnitserin “Kişi və inək” təmsili çap edilib. Təmsilin son sətirləri belədir: Belindәki adamın altında sәrilәrәk Yıxıldı heç çapmağı bacarmayan bu inәk. Burda qәribә nә var: bilmәliydi o nadan, Sürünmәkçün doğulan uça bilmәz heç zaman. Ola bilsin ki, Maksim Qorki özündən bir əsr əvvəl yaşamış şairin bu təmsilindən xəbərsiz idi. Bəlkə də, əksinə, bilərəkdən Xemnitserin yara dı cı lı ğından bəhrələnmişdi, çünki XIX əsrdə bu müəllif Rusiyada hələ po pul yarlığını saxlayırdı, əsərləri təkrartəkrar çap edilirdi. İstənilən halda Çap üçün deyil Yüklə 3,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|