Doktor” “kuptimi rëNDËsia dhe kushtet e vlefshmërisë SË veprimit juridik në rastin e kalimit të PASUrisë SË paluajtshme

VEPRIMI JURIDIK SI MËNYRË E FITIMIT TË PRONËSISË

Instituti i “veprimit juridik” gjen rregullim ligjor në nenin 79 të K.Civil. Në referim të kësaj norme “Veprimi Juridik është shfaqja e ligjshme e vullnetit të personit fizik ose juridik që synon të krijojë, të ndryshojë ose të shuajë të drejta dhe detyrime civile”. Veprimet juridike nuk janë gjë tjetër veçse shfaqje të vullnetit për arritjen e qëllimeve të caktuara, pasojat juridike të të cilave konsistojnë në krijimin, ndryshimin ose shuarjen e situatave juridike, me anë të të cilave realizohet në të drejtën private autonomia e subjekteve. Subjekti, qoftë ky person fizik apo juridik ka pushtetin të rregullojë interesat e veta dhe më pas t’i nënshtrohet pasojave të veprimit juridik që ai vetë kryen.

Një vështrim historik në lidhje me institutin e “ veprimeve juridike per transferimin e pasurive te palujtshme ”

Deri në vjeshtën e vitit 1912, kur Shqipëria fitoi pavaresinë nga Perandoria Turke, ligji turk zbatohej në të gjithë territorin e Shqipërisë krahas me të drejtën zakonore, e cila ishte një burim tjetër i rëndësishëm për kohën, në rregullimin e marrëdhënieve juridike shoqërore në Shqipëri. Gjatë kësaj periudhe edhe vetë e drejta turke iu nënshtrua proçes it të modernizimit, proçes i cili synonte zhvillimin gradual drejt një sistemi europian, për pasojë edhe vetë legjislacioni pozitiv që zbatohej në Shqipëri u influencua veçanërisht nga e drejta civile franceze dhe vazhdoi edhe me hyrjen në fuqi të Kodit Civil shqiptar të vitit 1929. Ky kod u hartua nën ndikimin e drejtpërdrejtë të modeleve romaniste të së drejtës private. Ky kod për shkak të mungesës së një pjesë të përgjithshme si dhe të konceptimit tërësor që i bëntë rregullimit të marrëdhënieve shoqërore nuk la vend për një rregullim të posaçem të “ Institutit të veprimit juridik “. Mbas vitit 1944 kalimi drejt një sistemi komunisto-socialist solli me vetë edhe një varg ndryshimesh, të cilat u reflektuan në rolin që ideologjia luante tek e drejta si në konceptimin ashtu dhe në zbatimin e saj. Deri në fillimin e vitit 1957 legjislacioni civil shqiptar, përsa i përket “ veprimit juridik” ka qënë krejtësisht i pasistemuar.Pas kësaj periudhe me hyrjen në fuqi të ligjit nr. 2359, datë 15.11.1956 “Mbi veprimet juridike dhe mbi detyrimet “ në legjislacionin shqiptar, për herë të parë filloi të trajtohet teoria për veprimet juridike. Dispozitat e këtij ligji sanksiononin de jure rritjen e rolit të veprimeve juridike në marrëdhëniet midis personave, por siç do të rezultonte nga praktika e mëvonshme de facto roli i tyre u kufizua në maksimum si rezultat i politikës që ndoqi shteti i kohës në lidhje me pasuritë e paluajtshme . Një sistem i ngjashëm, u ruajt edhe në Kodin Civil të vitit 1981. Ky kod u hartua nga juristë që kishin studiuar në shkollat ruse të së drejtës nën zbatimin e porosive per të ndjekur vijën e Partisë së Punës së Shqipërisë, i dhe Bazat e Legjislacionit Civil Të Bashkimit Sovjetik të vitit 1961. Ekspertët e kohës futën në të drejtën private shqiptare, në mënyrë të tërthortë edhe elementë të së drejtës private gjermane, model tek i cili ishte mbështetur ne atë kohë edhe vetë legjislatori sovjetik. Si pasojë e kësaj erdhi edhe strukturimi i Kodit Civil të vitit 1981 në dy pjesë,

1. 
   Pjesa e përgjithshme
   
2. 
   Pjesa e posaçme, dhe trajtimi si institut me vete tek pjesa e përgjithshme e koceptit të “veprimit juridik”
   

Pas viteve 1990 me hyrjen ne fuqi te Kodit civil te vitit 1994, pavarësisht nga mbështetja e madhe e ketij Kodi në legjislacionin italian, (kjo vetëm përsa i përket pjesës së posaçme çka është edhe kthimi në traditën romaniste,) përsëri do te vazhdonte ndarja e tij në dy pjesë : ne pjesen e përgjithshme dhe ne pjesen e posaçme . Pjesa e përgjithshme trajton rishtazi gjerësisht teorinë e veprimit juridik, gjë e cila është ndikim i padiskutueshem i modelit gjermanik të së drejtës ndonëse i ardhur në Shqipëri jo në mënyrë të drejtpërdrejtë. Kjo përplasje ideologjish, romaniste (franceze dhe italiane) dhe gjermanike, gjendet sot në Kodin tonë Civil dhe herë pas here krijon vështirësi në interpretimin koherent të dispozitave të tij si dhe në zbatimin praktik të tyre.

Elementet thelbësore të veprimit juridik

Në strukturen e veprimit juridik gjejmë elementet thelbësore që janë të domosdoshëm për ekzistencën e tij, mungesa qoftë dhe vetëm e njërit prej tyre bën që veprimi juridik të jetë i pavlefshëm dhe të mos sjellë pasoja juridike. Ato janë: (i) subjektet, (ii) shfaqja e vullnetit,(iii) forma e shfaqjes së vullnetit,(iv) si dhe objekti dhe shkaku ligjor.

Në përmbajtjen e veprimit juridik përkrah elementëve të domosdoshëm mund të ekzistojnë dhe elemente të tjerë që janë modifikime të vendosura nga palët në formën e klauzolave pa prekur tipin e veçantë të veprimit juridik dhe që kufizojnë në një farë mënyre përmbajtjen normale të aktit. Ato janë: kushti, afati,të drejtat dhe detyrimet e paleve, penalitetet, barra etj. Këto elemente mund të ekzistojnë ose jo në veprimin juridik, por pasi të jenë futur në të, do të kenë rëndësinë dhe do të trajtohen sikur të ishin elementë thelbësorë.
Subjektet - Veprimi juridik sjell pasoja juridike për subjektet që marrin pjesë në të. Personi (qoftë ky peson fizik apo juridik ), për të marrë pjesë në veprimet juridike si subjekt dhe që veprimi juridik të jetë juridikisht i vlefshëm e të sjelle pasoja juridike është e domosdoshme që të ketë (i) zotësi juridike dhe (ii) zotësi për të vepruar.Kur një subjekt ka fuqinë të shfaqë vullnetin e tij në kryerjen e një veprimi juridik dhe të krijojë pasoja lidhur me një situatë të caktuar, thuhet së eshtë i legjitimuar. Referuar situatave juridike një person mund të jetë i autorizuar nga ligji të veprojë në një marrëdhënie juridike në emër të një tjetri për të kënaqur një interes të tij ose të të tretëve. Kur personi vepron në emër dhe në interes të një personi tjetër i referohemi përfaqësimit, i cili mund të jetë (i) ligjor, siç është rasti i prindit që ka përfaqësimin ligjor të fëmijës apo (ii) përfaqësim vullnetar që kryhet me anë të prokurës.
Çdo shtetas që ka mbushur moshën 18 vjeç ka zotësi për të vepruar. Gruaja fiton këtë zotësi edhe përpara se të mbushë moshën 18 vjeç, nëse përpara kësaj moshe ka lidhur martesë ligjore. Ndërsa personi juridik e fiton zotësinë për të vepruar që nga çasti i krijimit, ose me regjistrimin e tij si subjekt pranë organit kompetent, kur ligji e parashikon një gjë të tillë³⁸, (p.sh. Qëndra Kombëtare e Regjistrimit për Shoqëritë Tregtare, regjistri i organizatave jofitimprures pranë Gjykatës Tiranë).
Vullneti - Veprimi juridik kryhet me dëshiren e personit, me vullnetin e tij të lirë dhe të plotë. Elementi i vullnetit përmendet shprehimisht në dispozitë, gjë që dëshmon rëndësinë e këtij elementi për kryerjen e veprimeve juridike. Vullneti, është një element dinamik i botës juridike, është elementi esencial që i jep jetë veprimit juridik. Por vullneti që mbetet brenda subjektit nuk jep pasoja juridike. Për veprimet juridike kërkohet shfaqja e vullnetit, pra duhet që ky vullnet të nxirret jashtë t’i komunikohet të tretëve. Vetëm nëpërmjet sjelljes së jashtme të personit, do të quhet teknikisht se vullneti është deklaruar. Shpeshherë veprimet juridike përcaktohen si fakte juridike të vullnetshme. Dëshira për të kryer veprimin juridik përfaqëson vullnetin e brendshëm të personit. Ajo është një dukuri psikologjike, apo motivimi që shtyn një person të caktuar për të bërë një deklarim, pra një shfaqje vullneti që të perceptohet nga personat e tjerë dhe deklarimi i vullnetit përbën një nga elementët më të rëndësishem të veprimit juridik. Prandaj në kryerjen e veprimit juridik, dëshira duhet të gjejë shprehje në botën e jashtme me qëllim që të vihen në dijeni subjektet të cileve u drejtohet veprimi juridik për shfaqjen e vullnetit të palëve. Por shprehja e vullnetit (shfaqja e vullnetit) nuk sjell pasoja juridike nëse nuk bëhet në formën dhe në mënyrat e parashikuara nga ligji. Shfaqja e vullnëtit duhet të jetë e vertetë dhe serioze, deklarimi duhet të shfaqet seriozisht dhe të jetë i drejtuar ndaj synimit të shfaqur, (p.sh. një diskutim i bërë mes miqsh, apo për lojë pavarësisht së është një deklarim vullneti nuk krijon pasoja juridike) në të kundërt, ai nuk mund të konsiderohet shfaqje e ligjshme e vullnetit të personit dhe për rrjedhojë nuk mund të sjellë pasoja juridike. E rëndësishme është që veprimet e njerëzve të vlerësohen sipas kritereve të përgjegjesisë, ku secili nga subjektet e veprimit juridik mbetet i lidhur me pasojat e parashikuara nga vetë përmbajtja e veprimit, gjithmonë në rast se kjo përmbajtje do të jetë frut i një vullneti të ndërgjegjshëm. Po ashtu dhuna si një formë e shtrëngimit fizik apo psikik për të deklaruar nuk është vetem kanosje për të detyruar nje person që të kryej nje veprim juridik te caktuar. Dhuna ndikon direkt në proçes in e shfaqjes së vullnetit, për të arritur pasoja të caktuara pavarësisht që brenda individit mbi të cilin ushtrohet dhuna nuk ekziston fare vullneti. Në këtë rast edhe pse kemi deklarimin e vullnetit, ky vullnet nën dhunën fizike apo psikike është i pavlefshëm.
Forma - Nga vetë neni 79 i K.Civil del qartë se për të sjellë efekte juridike vullneti duhet të shfaqet në një forme të caktuar. Në këtë kuptim ne flasim për formën si element thelbësor (esencial) të veprimit juridik duke patur parasysh formën si mënyrë e shfaqjes, deklarimit të vullnetit. Rregulli i përgjithshem është liria e formës, palët janë të lira të shprehin vullnetin e tyre nëpërmjet formës që preferojnë. P.sh. mund të kemi shfaqjen e vullnetit me heshje, apo nëpërmjet mjeteve demostrative ose veprimeve konkludente të paleve. (p.sh. një i thirrur në trashëgimi megjithesë ende nuk e ka pranuar atë, vepron sikur të ishte pronar i saj, p.sh. shet një send të trashëgimisë, apo kërkon kthimin e një huaje). Vullneti mund të shprehet me fjalë të shkruara ose shenja. Sidoqoftë parimi i lirisë së formës jo gjithmonë zbatohet, ekzistojnë një numër veprimesh juridike të cilat duhet të bëhen në një formë të caktuar. Rregullat të cilat vendosin kërkesa, për aplikimin e një forme të caktuar janë shpesh të lidhura me seriozitetin e qëllimit. Në veprimet solemne (ato veprime që kërkojnë praninë e noterit) thuhet se forma kërkohet ad substantiam. Në të tilla raste një formë e veçantë kërkohet nga ligji si element thelbësor i veprimit juridik, në të kundërt mosrespektimi i formës së kërkuar passjell pavlefshmëri. P.sh. shitblerja e një pasurie të paluajshme, kërkon që akti i shkruar të miratohet përpara noterit. Neni 83 i K.Civil shprehimisht thotë: “Veprimi juridik për kalimin e pronësisë së sendeve të paluajtshme dhe të të drejtave reale mbi to, duhet të bëhet me akt noterial dhe të regjistrohet, përndryshe nuk është i vlefshëm. Është i pavlefshëm veprimi juridik që nuk është bërë në formën e kërkuar shprehimisht nga ligji. Në rastet e tjera veprimi juridik është i vlefshëm, por nuk mund të provohet me dëshmitarë”.
Ne praktiken e përditshme , vullneti i lirë dhe i pavesuar i palës në veprimin juridik verifikohet edhe nga fakti se ky veprim bëhet përpara noterit publik me akt noterial, në bazë të kushteve dhe rregullave të parashikuara në ligjin nr.7829, datë 01.06.1995 “Për noterinë” dhe është ky i fundit, garant dhe përgjegjës për shfaqjen e vullnetit të palës konform ligjit.
Ndërkohë në veprimin juridik ku palë është një organ i administratës publike dhe objekti i aktit është një e mirë apo pronë publike, duhet të dalë dhe të jetë i shprehur qartë vullneti i organit publik në lidhje me objektin i cili kerkohet të shitet/privatizohet si dhe të dalë qartë qëllimi dhe atë çfarë synon nëpërmjet këtij akti / kontrate, pasojat që synohen të arrihen etj. Një veprim i tillë juridik në të drejtën tonë administrative quhet kontratë administrative.Për vetë natyrën dhe rëndësinë që ka kontrata administrative shumë ligje të posacme që rregullojnë veprimtarinë e të drejtës publike kushtëzojne faktin që ato duhet të jenë me akt noterial .
Pavarësisht se kontrata administrative është një veprim juridik, ajo nuk mund të barazohet plotësisht me veprimin juridik klasik të parashikuar në K.C. që realizohet midis subjekteve private.
Është me vlerë të trajtohet në këtë punim së përse një kontratë administrative, dallon nga një kontratë e thjeshtë civile, e cila rregullohet nga dispozitat e K.Civil, pavarësisht se të dyja në thelb janë veprime juridike. Mardhënia kontraktuale e krijuar mes një organi të administratës publike dhe një subjekti privat, përbën një kontratë administrative, duke iu referuar nenit 6 të Kodit të Procedurave Administrative, ku shprehimisht thuhet: “Kontrata administrative do të quhen ato marrëveshje, ku të paktën njëra nga palet, është organ i administratës publike dhe të cilat synojnë të krijojnë, të ndryshojnë ose të anulojnë marrëdhënie juridike në fushën e të drejtës publike”. Kontratat administrative nënshkruhen dhe ekzekutohen bazuar në të gjitha aktet ligjore dhe nënligjore, të cilat rregullojnë marrëdhëniet juridike që krijohen midis organeve të administratës shtetërore dhe subjekteve private, përveç sa parashikohet në K.Civil. Organi publik në një kontratë administrative nuk ka lirinë kontraktuale, si një palë private në një veprim të tillë juridik, por liria e saj kufizohet nga parashikimet e akteve ligjore dhe nënligjore që rregullojnë veprimtarinë specifike që kërkohet të realizohet nëpërmjet nënshkrimit të kontratës administrative.
Për vlefshmërinë e një kontrate administrative nuk mjafton vetëm plotësimi i kushteve thelbësore të veprimit juridik, (subjektet dhe vullneti i palëve, shkaku i ligjshëm ku mbështetet detyrimi, objekti që formon lëndën e kontratës dhe forma e kërkuar nga ligji), por duhet të përmbushen nga të dyja palët, si nga organi administrativ ashtu dhe nga subjektet përkatëse të fushës së të drejtës private, një sërë detyrimesh të tjera te cilat përcaktohen shprehimisht në ligjin specifik, ku rregullohet ajo fushë e veprimtarisë për të cilën lidhet kontrata administrative. Palët në një kontratë të tillë, përveç plotësimit të kushteve ligjore, për veprimin juridik, duhet të zbatojnë edhe parashikimet e akteve ligjore dhe nënligjore që rregullojnë këtë veprimtari si dhe të përmbushin kërkesat ligjore dhe kushtet e përcaktuara nga këto akte.³⁹
Në vendimin 00-2013-2243 i vendimit (463), datë 10.09.2013, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë ka mbajtur këtë qëndrim: “… 14. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se në zgjidhjen e kësaj mosmarrëveshjeje, të dyja gjykatat më të ulta, nuk kanë marrë në konsideratë dhe nuk janë bazuar në aktet ligjore të cilat rregullojnë këtë lloj marrëdhënieje juridike të krijuar mes palëve duke konfonduar (ngatërruar) të drejtën publike me të drejtën private. 15. Referuar të drejtës sonë materiale, është e vërtetë se detyrimet lindin nga kontrata ose nga ligji, (neni 420 i K.Civil). Kontrata e lidhur rregullisht ka forcën e ligjit për palët; ajo mund të prishet ose të ndryshohet me pëlqimin e ndërsjelltë të palëve ose për shkaqe të parashikuara në ligj, (neni 690 i K.Civil). Kontrata e lidhur rregullisht midis palëve, i detyron ato, (palët), jo vetëm për sa është parashikuar në kontratë, por dhe për të gjitha pasojat që rrjedhin nga zbatimi i ligjit. 16. Por ajo që vlen të theksohet në këtë gjykim nga ky Kolegj është se kontrata e datës 01.07.2005 e lidhur mes palëve, (dhe objekt gjykimi) nuk është lidhur vetëm bazuar në parimet e përgjithshme të Kodit Civil, që rregullojnë kontratat në përgjithësi dhe kontratën e shërbimit në veçanti, por kjo kontratë është lidhur bazuar në të gjitha aktet ligjore dhe nënligjore që rregullojnë organizimin dhe zhvillimin nga ana e OST sh.a. të një proçes i të tërë për prokurimin e fondeve publike. 17. Lidhja e kësaj kontrate për nga vetë natyra që ajo ka, realizimin e një shërbimi me shpërblim nga fondet publike, për vetë statusin e palëve që marrin pjesë në të, nuk mund të realizohej pa u mbështetur dhe pa u respektuar korniza ligjore që rregullon këtë marrëdhënie juridike. Në këto kushte, të drejtat dhe detyrimet e palëve kontraktore, OST sh.a dhe shoqëria “Arbana sh.a.” sh.p.k. nuk lidhen vetëm me kontratën e nënshkruar prej tyre, por dhe me parashikimet ligjore në fuqi të cilat rregullojnë pikërisht prokurimin e fondeve publike. 18. Në respektim të këtyre akteve ligjore, ana e paditur OST sh.a. nuk mund të tejkalojë në mënyrë të njëanshme kufirin e vlerës së kontrates të përcaktuar në mënyrë të detajuar në termat e prokurimit publik, pa zbatuar më parë rregullat e parashikuara në këtë prokurim. Vetëm duke respektuar këto rregulla enti prokurues mund të shtojë vlerën e një kontrate të caktuar apo të realizojë lidhjen e një kontrate të re”.
Një kontratë administrative shpall, modifikon ose revokon një marrëdhënie juridike në sferën e së drejtës publike. Një kontratë administrative duhet të ketë mbështetjen e saj në ligj dhe nuk duhet të jetë e papajtueshme me ndonjë parashikim ligjor. Nuk është e nevojshme që kompetenca për të kontraktuar të jetë e akorduar shprehimisht nga ligji, por duhet t’i ketë bazat e veta në ligj. Në këtë kontekst ligji nuk do të thotë vetëm ligji specifik, por në përgjithësi nënkupton gjithë legjislacionin administrativ, ligjet e zakonshme, si dhe të gjitha parimet e përgjithshme të së drejtës. Në këto kushte, konfliktet gjyqësore mbi kontratat administrative do te zgjidhen duke iu referuar jo vetëm dispozitave të K.Civil, gjë që e bëjnë shpesh gjykatat në praktikë, por dhe akteve të tjera ligjore dhe nënligjore që rregullojnë në mënyrë specifike marrëdhëniet juridike të krijuara midis palëve ndërgjyqëse. Në praktikë ndeshen shumë raste, kur gjykatat më të ulta në zgjidhjen e konflikteve që mund të lindin nga një kontratë administrative, i referohen vetëm K.Civil dhe jo ligjit specifik, që rregullon marrëdhenien konkrete.
Gjykata e Lartë në vendimin nr. 00-2014- 3974 i vendimit (561), datë 30.10.2014, shprehet se: “Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë vlerëson të theksojë se siç rezulton dhe nga provat shkresore të administruara në dosjen gjyqësore, mardhënia kontraktuale e krijuar mes palëve ka qenë ajo e qirasë, e cila ka qenë rregulluar nga disa kontrata ndër vite, (të cilat citohen të detajuara në pjesen hyrëse të këtij vendimi), kontrata këto që pavarësisht se përshkohen nga parimet e përgjithshme të së drejtës civile, përbëjnë kontrata administrative. ..Rezulton se këto kontrata janë nënshkruar dhe ekzekutuar bazuar në të gjitha aktet ligjore dhe nënligjore, të cilat rregullojnë marrëdhëniet juridike që krijohen midis organeve të administratës shtetërore dhe subjekteve private. Në rastin në shqyrtim, me anë të kontratës administrative palët kanë synuar të rregullojnë të drejta dhe detyrime në lidhje me përdorimin e pronës publike, që administrohet nga Ministria e Shëndetësisë, në kuadër të ushtrimit të funksionit publik. …17. Në referim të analizës së mësipërme, ky Kolegj vlerëson se konflikti objekt gjykimi do të zgjidhet duke iu referuar jo vetëm dispozitave të K.Civil, gjë që kanë bërë të dyja gjykatat më të ulta, por dhe akteve të tjera ligjore dhe nënligjore që rregullojnë në mënyrë specifike këtë marrëdhënie juridike të krijuar midis palëve ndërgjyqëse. 18. Në analizë të akteve të ndodhura në dosjen gjyqësore rezulton se mardhënia juridike midis palëve fillimisht ka qenë ajo e dhënies me qera të pronës publike që rregullohej si nga neni 801 e vijues i K.Civil, ashtu dhe nga legjislacioni përkatës që rregullonte dhënien me qera të pronës shtetërore; objekt i kontratës ka qenë dhënia me qera e pronës shtetërore nën administrim të Ministrisë së Shëndetësisë, paditëseve në këmbim të vlerës së qerasë sipas kushteve dhe termave të parashikuara në legjislacionin përkatës. 19. Fakti që kjo s’ka qenë një marrëdhënie juridike civile e thjeshtë, e rregulluar vetëm nga K.Civil, del qartë dhe nga elementet bazë të kontratave të lidhura më parë mes palëve, ku në cilësinë e palës qeradhënëse është një autoritet publik, Autoriteti Shëndetësor Rajonal Tiranë (ky organ publik ka vepruar në këtë cilësi në bazë të autorizimit përkatës dhënë nga Ministria e Shëndetësisë në cilësinë e organit që administron pronën publike; përfaqësues i pronarit shtet në kuptim të ligjit nr. 7926, datë 20.04.1995 është ministria përgjegjëse për ekonominë); sendi i dhënë me qira është pronë shtetërore; afati i qerasë është një vjeçar sipas parashikimeve të vendimeve të Këshillit të Ministrave në fuqi, ku parashikohen edhe nivelet e qerasë.Pra,rezulton se afati i qerasë dhe çmimi i qerasë nuk vendosen në bazë të vullnetit të palëve dhe çmimeve të tregut, por sipas parashikimeve ligjore në fuqi të detyrueshme për zbatim në rastin e dhënies me qera të pronës publike; në kontratë parashikohen dhe dispozitat ligjore të posaçme që rregullojnë këtë marrëdhënie, përveç atyre të parashikuara në K.Civil etj.Sa më sipër janë elemente të një kontrate administrative, që dallon nga një kontratë e thjeshtë civile, e cila rregullohet nga dispozitat e K.Civil”.
Nisur edhe nga praktika gjyqësore e Gjykatës së Lartë, ndryshe nga konstatimi i pavlefshmërisë absolute të një veprimi juridik midis palëve private, që gjykata mund ta bëjë edhe kryesisht, personalisht mendoj (dhe për sa më sipër ka mendime dhe qëndrime të ndryshme) se konstatimi i pavlefshmërisë absolute të një akti administrativ apo i një kontrate administrative, nuk mund të bëhet kryesisht nga gjykata. Ajo duhet të bëhet vetëm në bazë të një kërkimi konkret nga pala që ka intëres të ligjshëm para gjykatës, e paraqitur në formën e duhur ligjore dhe vetëm pas një hetimi të plotë e të gjithanshëm dhe zhvillimit të proçes it të rregullt ligjor. (Ndryshim paraqet situata kur vetë organi shtëtëtor që ka nxjerrë një akt administrativ absolutisht apo relativisht të pavlefshëm e konstaton apo revokon atë).
Kërkesa për të patur shprehjen e një vullneti nëpërmjet një forme të shkruar në disa raste kërkohet nga ligji edhe si mjet prove.Kur forma kërkohet “ad substantiam” vullneti i manifestuar në mënyrë të ndryshme është sikur të mos kishte ekzistuar.Kur forma e shkruar kërkohet “ad probationem” pra për provueshmëri, veprimi juridik i realizuar mes palëve është i vlefshëm, por mbetet e përjashtuar prova me dëshmitarë.Në përgjithësi në marrëdhëniet civile e tregtare zakonisht përdoret forma me shkrim, pikërisht për të krijuar një forme të vlefshme.
Shkaku - Pushteti që i njihet vullnetit të subjekteve duhet të gjejë një shkak ligjor të përshtatshëm për kryerjen e veprimit juridik që të vihet në jetë. Shkaku është funksioni ekonomik-social që kërkohet të arrihet nga subjektet e interesuara. Shkaku, prezantohet si një interes i objektivizuar, dhe është karakteristik dhe domosdoshmëri e ekzistences së veprimit juridik.Shkaku nuk duhet të ngatërrohet me qëllimin individual, me implusin që e çon subjektin në kryerjen e veprimit juridik. ( P.sh. tek martesa, shkaku, d.m.th. thelbi i saj, është njohja nga ana e shoqërisë të formimit të një mardhënie midis dy personave të sekseve të ndryshme,që kërkojnë të kenë të drejta dhe marrin përsipër detyrimet e parashikuara nga dispozitat e K.Civil.Motivi apo arsyet që shtyjnë personat fizikë të martohen nuk përbejnë shkak, dhe janë të parendësishëm kur vjen fjala për rregullimin ligjor të këtij istituti).Pra shkaku është kualifikimi i veprimit juridik dhe kërkohet ekzistenca e një shkaku, thelbësor për ekzistencen juridike të çdo veprimi.

Shkaku kualifikon një veprim juridik si :

1. 
   tipik të parashikuar nga ligji,
   
2. 
   jo tipik pra që varet tërësisht nga vullneti i subjektive ose
   
3. 
   i përzier.
   

Por ajo që është më e rëndësishme të dallohet është pikërisht ndryshimi midis shkakut të ligjshëm dhe shkakut të paligjshëm.Veprimi juridik i kundërligjshem ose jo moral nuk sjell pasojat juridike që dëshiroheshin; akti i paligjshëm sjell pasoja juridike të padëshirurara nga ku lind e drejta për të venë në vend dëmin e shkaktuar.

Afati - Në nenin 89 të Kodit Civil është përcaktuar kuptimi i afatit: “Afati i veprimit juridik është çasti i caktuar, nga i cili fillon ose pushon fuqia juridike e tij ose disa nga efektet e tij”.

Afati, në veprimin juridik tregon momentin nga i cili apo deri në të cilin veprimi juridik mund të kryhet apo ka efekt. Pra afati është një ngjarje e ardhme dhe e sigurt, që me siguri do të ndodhe. Kjo karakteristikë e dallon afatin nga kushti, pasi afati është i sigurt që do të vërtetohet, kurse kushti edhe pse është një ngjarje e ardhshme është i pasigurt. Afati është :

1. 
   fillestar ose
   
2. 
   përfundimtar.
   

(psh. kur përdorim termin nga momenti, dita, ora nënkuptohet që afati është fillestar, ndërsa po të përdormin termin deri në momentin, ditën, afati është përfundimtar).Afati është fillestar kur subjekti ka mundësi për të venë në jetë një veprim juridik të caktuar.Ndërsa me afatin përfundimtar, subjekti ishte në kohë për të venë në jetë një veprim juridik të caktuar,por nuk është aktivizuar për pasojë e humbet të drejtën për ta bërë.Afati është (i) pezullues kur në veprimin juridik është parashikuar se pasojat e tij fillojnë nga një kohë e caktuar dhe (ii) zgjidhës kur në veprimin juridik është parashikuar se pasojat e tij pushojnë në një kohë të caktuar. Kuptimi i tyre është dhënë në nenin 90 të Kodit Civil.Afati caktohet në ditë, në javë, në muaj dhe në vite. Llogaritja e afateve të veprimeve juridike bëhet sipas kritereve të caktuara në nenin 91 të Kodit Civil. Kur afati është caktuar me ditë, nuk llogaritet dita në të cilën ndodh ngjarja ose koha nga e cila duhet të fillojë.Afati që është caktuar në javë, në muaj ose në vite, mbaron me kalimin e asaj dite të javës së fundit ose të muajit të fundit që ka të njëjtin emër ose numer me atë të ditës që ai ka filluar. Kur një ditë e tillë mungon në muajin e fundit, afati mbaron me kalimin e ditës së fundit të këtij muaji. Kur dita e fundit e një afati bie në ditë pushimi, afati mbaron në ditën e punës që vjen pas asaj të pushimit.

Një afat mund të fiksohet të vendoset në favor të njërës ose të tjetrës palë.Por në qoftë se ekziston një vullnet i ndryshëm, prezumohet në favor të debitorit, kuptohet debitori nëse dëshiron mund të përmbushë detyrimin e tij edhe përpara afatit.
Objekti i veprimit juridik - është sendi ose një marrëdhënie (titull, e drejtë), për të cilin ekziston një interes i mbrojtur ligjërisht. Objekti i veprimit juridik duhet të jetë (i) i përcaktuar dhe (ii) i ligjshëm.Objekti i veprimit juridik mund të jetë dhe një send apo e drejtë e ardhshme, (p.sh. shitja e një sendi të ardhshëm, apo vendosja e hipotekës mbi një send të ardhshëm⁴⁰).
Klasifikimi i veprimeve juridike (llojet e veprimeve juridike)

Në jetën e përditshme, veprimet juridike paraqiten në lloje të ndryshme. Ato dallohen nga veçoritë e tyre. Megjithatë, në një grup veprimesh juridike ka edhe veçori që janë të përbashkëta.Këto veçori të përbashkëta mund të lidhen me numrin e palëve që marrin pjesë në to,me përmbajtje e veprimeve juridike, mungesës së formës ose të shkakut, pasojave të tjera etj. Duke pasur parasysh keto veçori të përbashketa, veprimet juridike ndahen në disa lloje si

1. 
   veprime juridike të njëanshme; veprimet juridike të dyanshme;
   
2. 
   veprimet juridike midis të gjallëve (inter vivos); veprimet juridike për shkak vdekje (mortis causa) etj.
   

Kur flasim për kryerjen e veprimeve juridike kemi parasysh veprime të kryera në mes të të gjallëve të cilët gëzojnë zotësinë juridike dhe atë për të vepruar.Do flasim për veprime juridike për shkak të vdekjes atëhere kur vdekja është kusht i domosdoshëm për efikasitetin e veprimit,kur pa ekzistencën e saj veprimi juridik nuk mund të sjellë pasojat e synuara në momentin e kryerjes së tij. Testamenti është rasti tipik dhe i vetëm i veprimeve juridike mortis causa. Testamenti është një veprim juridik i njëanshem që realizohet nga një person i gjallë me qëllimin e vetëm që pas vdekjes së tij, ky akt të sjellë pasoja tek një kategori e caktuar personash të cilët do të quhen trashëgimtarë.Ndërsa veprimet që kryhen ndërmjet personave fizike të gjallë apo ndërmjet personave fizikë dhe juridikë, janë kryesisht veprime juridike të dyanshme dhe quhen veprime juridike inter vivos.