«Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin Azərbaycan dilində nəşr edilməsi haqqında»

BOYUNDURUQ

27

xe yir xahlığın nə  dərəcədə olduğunu ye nə  də başa dü şə-

cək dim. Nə vaxtsa – gözəl günlərin bi rin də bütün bunları 

ona izah edəcəyəm, nə vaxtsa… am ma bu gün yox, çünki 

o, indi, yəqin ki, Qəpik-qu ruş suz ilə plan laş dı rıl ma mış na-

har üzündən bərk  əsə bi ləşib. Loransın qanını qa 

ralt ma ğı 

isə heç sev mi rəm. 

Bax elə buna görə  mətbəxə aparan dəhlizdən si viş-

dim və Odilin yataq otağından adlayaraq öz stu 

di ya ma 

yol landım. Mənim sığınacağım… Mənim giz 

lənc ye 

rim... 

«Sən bunu sığınacaq adlandırırsan? – Ko 

rio lan bu stu 

di-

ya nı görəndə heyrətlə soruşmuşdu. – Bu ra da gizlənmək 

üçün iki qarovulçunun yanından si vi şib keçməli olursansa, 

bu nun harası sığınacaq oldu?!»

Hər zaman olduğu kimi, o, yenə  də azacıq  şi şir dir di. 

Əmin idim ki, Odil mənə yaxşı münasibət bəs lə yir və bü-

tün hərəkətlərimə göz yummağa ha 

zır dır;  əlbəttə,  əgər 

ağ lı ma gələn oyunu çıxarmaq is 

tə yir dim sə. Bəlkə, o da 

mə ni vecsiz adam hesab edir di? Ev lən diyimiz ilk vaxtlar 

tez bir zamanda Lo ran sın rə fi qə ləri arasında (onların  ək-

sə riy yəti var lı adam larla ev lən mişdi) qazandığım ad-sanın 

yan lış olduğunu sü but etməyi və bu xanımçalara Lo ran-

sın nə üçün mə nə  ərə  gəldiyini başa salmağı öz bor cum 

he sab edir dim. Bütün bunlar, əlbəttə ki, nü ma yiş et di ril-

mir di, halbuki onun əhatəsindən olan kişilərin çox az qis-

mi öz əlaqələrini, heç olmasa, gizlətməyə cəhd gös tə rirdi; 

Lo rans mənim ona sədaqətli olmağıma şüb hə edə bilərdi, 

amma onun əlində bircə dənə də olsun real sübut yox idi. 

Ümu miy yətlə, mən sa 

dizm və  şöhrətpərəstlik üzündən, 

eyni zamanda, sə mi miy yət adlandırılan  şey bəhanəsi ilə 

bir-birinə öz xə ya nət lərindən danışan cütlüklərə nifrət 

edirəm. 

– Vensan? Sizsiniz? – Odil məni elə  təəccüblə qar şı-

la dı ki, sanki, bir düjün kişi barmaqları ucunda onun ka-

bi ne tindən keçməyə çalışırdı. – Vensan? Siz Lo ransı gör-

dünüz?

– Yox, bax, özünüz görürsünüz… gizli keçirəm.

– Amma… amma, – zavallı özünü itirdi, çünki Lo ran sın 

danışdıqları və rəftarı sayəsində o, bizi ideal cüt lük he sab 

edirdi. – Axı o, sizi gözləyir! Gözləyir… – və gözləri, əl ləri, 

səsi, ümumilikdə bütün bədəni ilə  məni Loransın və  Şu-

---

FRANSUAZA SAQAN

28

ma nın – ailə xoşbəxtliyinin və daha dəqiqi, dahiyanə mu-

si qi nin yanına gön dər mə yə çalışdı…

– Ona mane olmaq istəmirəm, – dedim və tə lə sik ad-

dım larla studiyama yollandım.

Mən evin müqəddəs qayda-qanununu poz 

muş dum 

və buna görə, çox güman ki, cə za lan dı rı la caq dım; bu-

nunla belə, günahkar bir görünüşlə burada dikilib qal maq 

istəmirdim. Özünə  əmin addımlarla otaq 

dan çıx ma mış-

dan əvvəl plaşımı çıxarıb çar pa yı nın üstünə tulladım.

– Ah, deməli, siz… – Odil dedi və «belə za ra fat cıl sı nız» 

sö zünü  əlavə eləmədisə, o da ona görə ki, bu na bir elə 

əmin deyildi. 

Mən ona göz vurdum. O qızardı! Zavallı  qız!  Ən azı, 

mər həmət hissindən onunla sevişmək lazım idi; mən isə 

bu cür xeyriyyəçiliklə məşğul olmaq üçün həd din dən ar tıq 

xudbin adamdım. Otaqdan çı xa- çıxa Lo ransın mənə yar-

dım etmək məqsədilə özü nün  ən yaxşı  rəfiqələri ara sın-

dan ən çirkinini seç di yi ni fi kir ləşərək gülümsədim. 

Yataq otağına adladım; bizim yataq otağına;  əl bət tə 

ki, fitlə  Şumanı çala-çala. Lorans alovlanan bu xa rının qar-

şı sın da, penüarda məni gözləyirdi. Beş il əvvəlki payız ax-

şa mı nı xatırladım; Pleyeldəki kon sert dən qayıdarkən özü-

mü təhqir olunmuş və de mək olar ki, döyülmüş kimi hiss 

edirdim; həyatımda ilk də fə idi özüm haqqında bəxti gə-

tir məyən adam ki mi fikirləşirdim. İlk dəfə idi gələcəyi çox 

şeylər vəd edən gənc bir adam olduğumu deyil, hə ya tın-

da heç nə alın mayan kişi olduğumu düşünürdüm. Ağlıma 

gə lən fi 

kir dən qorxdum, belim büküldü, gözlərimi yaş 

pər də lədi. Özümü itirərək Loransdan canımı qur 

tar maq 

haq qın da fikirləşdim; amma mənzilə ye ni cə girmişdim ki, 

o, məni səslədi; və bugünkü ki mi ala qa ranlıq yataq ota ğı-

na – bugünkü kimi di var la rın da bu xarıdan düşən alovun 

oy na dığı otağa girdim.

– Yaxın gəl, Vensan! – dedi, yanında  əyləşdim; ala-

qa ranlıqda… alçaldılmış və məğlub edilmiş… indicə sorğu-

sual başlanacaq deyə üzünü yana çevirmiş bir adam...

Onda o, bir sual belə vermədi; əynimdən pen cə yi mi, 

qalstukumu çıxardı, məni asta-asta öpə-öpə, «mə nim əzi-

zim! Zavallım» – deyə-deyə  dəsmalla saç larımı qu ru ladı… 

Elə zərif, elə asta, lap ana səsi ilə… bu səsə o qədər eh ti ya-

cım vardı ki... Hə, o, mə ni sevirdi.

---

BOYUNDURUQ

29

Lorans məni sevirdi! Məhz bu cür xatirələrin xət rinə 

ər kö yün qızlara məxsus şıltaqlıqlarını ona ba ğış la yır dım.

İndi də o, mənim gecikməyimlə bağlı bircə  kəl mə 

belə söyləmədi;  əksinə, çox şən görünürdü, göz lə ri par-

par ya nırdı. Mənim üçün sürprizi ol du ğu haq da da nış ma-

ğa baş la yanda ürəyim, az qa la, ye rin dən çıxacaqdı: doğ-

ru dan mı, onun uşa ğı ola 

caq? Bi 

lir dim ki, uşaq istəmir. 

Bəl kə, qorunmamışdı? Am ma söh bət uşaqdan deyil, sa-

də cə, valideyndən ge dir di.

– Tap görüm, bir az bundan əvvəl mənə kim zəng 

elə mişdi?.. Ağlına gəlmir?! Atam... 

– Başına nəsə gəlib?

– Urəktutması... aramızdakı incikliyi mənasız bir şey 

hesab edir və  mənimlə görüşməmiş ölməkdən qor 

xur. 

Çox gözəl başa düşür ki, onun... yəni bizim kü sü lü lü yü-

müz mənasızdır.

– Uzun sözün qısası, o, mənimlə barışır!

Qəhqəhə  çəkməkdən özümü güclə saxladım.  Əcəb 

gündür ha!!! Günün günortaçağı – impressario, saat beşdə 

isə qayınata! Həyat qucağını  mənə geniş-ge niş açmışdı 

və durmadan başıma çiçək yağışı yağ dı rır dı.

– Bu barədə nə fikirləşirsən?

Mən diqqətlə Loransa baxdım. Sifətindən oxuya bil di-

yim qədər, deyəsən, doğrudan da, həyəcanlı idi.

– Yəqin ki, xoşbəxtsən. Təbii… axı o, sənin atan dır.

O, maraq dolu baxışlarla mənə baxdı.

– Bəs… dəhşətə gəlsəydim, onda necə?

– Bu da təbii olardı, axı sənin atan dəyişməyib...

Verdiyim cavablar, fikrimcə, yetərincə ağıllı idi, am ma 

bu ağıllı sözlər Loransa çatmadı, ona görə də izah etmək 

la zım gəldi: 

– Atanla  barışmısan, buna sevinirsən…  əgər onun xa-

siy yəti məsələsi olmasaydı, hər şey normal ola bi lər di… elə 

bu na görə də...

– Xahiş edirəm, dayan! Sən həmişə zarafat edir 

sən. 

Yeri gəlmişkən… yəqin ki, müsyö Ferdinand Pa las sunun ar-

tist və musiqiçiləri ilə yaxşı vaxt keçirdin. Ye ni dostların 

çox xoşuna gəlir?!

Onun səsi nifrətdən tir-tir titrəyirdi, amma mən bu də-

fə üsyan elədim. Musiqimin uğuru bizim sa kit ya şa yı şımızı 

---