«Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin Azərbaycan dilində nəşr edilməsi haqqında»
Yüklə 3,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
FRANSUAZA SAQAN 18 tut say dı, yə qin ki, ailəsinə məxsus mənzillər içərisindən mə nim beş barmağım kimi tanıdığım kvartaldan daha uzaq da yerləşənini seçəcəkdi. Yəni mənim üçün ye ni bü- növ rə qurmaq istəyəcəkdi – yeni həyat, ye ni mə həbbət və yeni rahatlıqdan başqa, həm də yeni mü hit… Amma o nə qə dər çalışsa da, öz mu si qi çi sini keç miş həyatından qo pa ra bilmədi və da vam lı ola raq başqa yerə köçmək cəhd ləri mənim iner si ya ma 1 də yə rək çilik-çilik oldu. Əlbəttə, heç vaxt onun qərarlarına qarşı çıx ma ya caq, onun xoşbəxtliyini darmadağın etməyəcəkdim – hər hal- da, söhbət həm də mənim xoşbəxtliyimdən ge dir di; ona qarşı çıxmamağa çalışırdım da. Bundan baş qa, ara mız da kı fikir ayrılığı mənim üçün, demək olar, həmişə qadınsayağı bir miqrenlə, uzunmüddətli güc dən düşmələrlə, əzabverici sus qunluqla nə ti cə lə nir di; bütün bunlar Loransı o də rə cə- də ruhdan salırdı ki, o da aramızdakı fikir ayrılığının üstünə xü su si ola raq getməməyə çalışırdı... Uzun sözün qısası, biz elə orada da qaldıq – yəni Raspay bulvarının ya xın lı- ğın dakı evdə. Beləliklə, Koriolanla görüşə yollandım; cəmi bir ne- çə addım yol getmək lazım gəlsə də, Loransın üç il əvvəl ad günümdə bağışladığı ikinəfərlik dəbdəbəli ma şınıma
min dim; o lap qara heyvana bənzəyirdi: gözəl, əzəmətli, Ra ve lin musiqisi kimi məlahətli... Bu lud ların arxasından boy la nan səhər günəşinin şə fəq ləri altında par-par par- la yır dı; Paris bomboş idi və mən kefimdən motorun mı- zıl tı sı altında Raspay və Mon parnas bulvarlarını, sonra da Ob ser vatuar kü çə sini fırlandım. Gah yağış çisələyir, gah da günəş boy la nırdı; küçədən keçən adamlar plaş ge yi- nib-so yun maqdan bezdiklərindən damların altında giz- lən miş di lər. Bomboş islaq küçələr əzəmətli hamar sui ti lər kimi par-par parlayır, maşınımın kapotu al tı na baş vu rur- du. Hava titrəyirdi və mənə elə gəlirdi ki, səssizcə, heç bir güc sərf etmədən günəş və ya ğış dan, hava və bu lud dan, külək və fəzadan toxunmuş dam cı ların birinin için də cə sü- rü şüb gedirəm; bu, elə gö zəl an idi ki, heç bir me teo ro loq onu təsvir edə bil məzdi: dəyişkən səmanın göz lə nil məz və nadir bəx şişi… 1 İnersiya – ətalət, süstlük. BOYUNDURUQ 19 Bulvarlarda isə səkinin kənarından ta ağ zolağa qə dər bü tün hərəkət hissəsi ötən gecə fırtınanın dü şün mə dən, rəhm etmədən və çılğınlıqla ağaclardan qo par dığı yar paq- lar la örtülmüşdü; onların arasında sa də dil və ürə yi yum şaq ca van budaqlar da vardı, yaş lı, saralmış yarpaqlar da. Maşının şüşəsilənlərini qeyri-ixtiyari işə saldım; kü lə- yin təsiri ilə yarpaqların yığışaraq şüşədən necə sü rü şüb düş düyünə, əyri-üyrü yağış şırnaqları ilə qa rış dı ğına ta ma- şa edirdim. Çalışqan mexanizm onları son mənzilləri ola- caq su kanalına atmaq üçün iki dəs təyə ayırana kimi mənə elə gəlirdi ki, yarpaqlar so yuq şüşədən yapışır, sifətimə ba xır və onlar üçün, heç olmasa, nə isə edim deyə yal va- rır; amma nə et mə liy dim? Öz soyuq şəhərli ağlımla bunu çə tin ki ba şa düşəydim. Mənim belə həssas anlar yaşamağım qəribə de yil di, hal bu ki təmkinli adam hesab olunuram. İnsanlar bəzi məsələlərdən qətiyyən baş çıxara bil- mir lər; məsələn, təsəvvür etmirlər, heç ağıllarına be lə gə - tir mirlər ki, toxuna bildiyimiz, ya da məhv et di yi miz hər şe yin əsəbi var; onlar da əzab çəkməyi, inil də məyi, qış- qır ma ğı bacarır; mən isə tamaşa et di yim bu mən zə rə də ki kö məksizliyin və səssizliyin, bu dəhşət dolu sükutun ar xa- sında nə gizləndiyini o də qi qə anladım; və bu cür fər ziy- yə lər bəzən mənim ağ lı mı başımdan çıxarır. Musiqiçi kimi bilirdim ki, səslərə qarşı itlər in san lar- dan daha həssasdır; bizim qulağımız ətrafımızdakı səs lərin yüzdəbirini belə tuta bilmir; məsələn, üs tü nə ayaq ba san- da otların çıxardığı səsi hətta ən mü kəm məl sin te zator da çı xara bilməz. – Nəhayət ki! Qapı açıldı və Koriolan başını içəri soxdu. Onun təh- qir edilmiş ispanlara bənzər görünüşü vardı, hal bu ki dos- tumun üzünə təbəssüm yayılmışdı. Bə zən xa rici gö rü nüş lə xarakter arasındakı oxşarlıq çaş qın lı ğa gətirib çıxara bilər, amma Koriolanla bağlı da nış ma lı olsaq, ondakı bu fərq in sanı, sadəcə, hey rət lən di rir di. O, öz xarici görünüşüylə ölüm cül surətdə təh qir edilmiş ispan zadəganına elə gö- zəl alleqoriya idi ki, hətta ən yaxşı dostları belə Koriolanı sev sələr də, kədərli görməyə daha çox üstünlük verirdilər. FRANSUAZA SAQAN 20 Və az qadın tapılardı ki, bu alicənab idalqonun 1 şirin di li- nə uyaraq güzəştə getsin, amma onun yatağında yu xu dan qal xar kən sırtıqlığını görüb sarsılmamış ol sun; bu üzdən də Ko riolan əylənmək istədiyi ax şam lar öz rəfiqəsinin rəğ- bə tini itirməmək üçün si fə ti nə melanxolik ifadə ver mə yə məcbur olurdu. Cid di görünüş alarkən o, yaxşı təəs sü rat oyadır və baş qa la rını cəlb edirdi; idalqo da bu cür xo şa gələ və in sanları özünə cəlb edə bilərdi; gülməli əh va li- ru hiy yə də olanda isə çaşdırır və xəyal qırıqlığına uğ ra dır- dı – adətən, özünü zadəgan kimi qələmə ver mə yə ça lı şan fırıldaqçılar da insanları belə çaşdırır və xə yal qı rıq lı ğı na uğradırlar... Bəlkə də, taleyin bu əda lət siz li yi kiməsə əziy- yət verə bilərdi, bircə Koriolana yox; çün ki qürurlu, cə- sur və şöhrətpərəst olduğu nəinki onun sifətinə ya zıl mış- dı, həm də bu, həqiqət idi; bə zən kimsə is tə mə dən bu mə ziy yətləri ağılsızlıq, inad kar lıq və lov ğa lıq kimi qəbul edir di sə də, tez bir za man da ya nıl dı ğını başa düşürdü. İs tə nilən halda o, mə nim dos tum idi – ən yaxşı dostum; ev lən dikdən son ra isə ye ga nə dostum – çünki Loransla dost luq haq qında fi kir lə ri miz üst-üstə düşmürdü. – Hara gedirik? – hər zaman olduğu kimi özün dən ra zı görkəmlə maşının qabaq oturacağına əy ləş di, mənə bax dı və gərnəşərək soruşdu; bu özün dən ra zı lığa görə ürə yim ona minnətdarlıq hissi ilə dolu idi. Ondan daha eti bar lı, da ha diqqətli dost təsəvvür et mək çətin olardı; gö zu cu
onun geyiminə fikir ver dim; deyəsən, pulla bağlı və ziy yət ye nə də yaxşı deyil di; o, Loransdan bir su belə gö tür məz- di, mənim isə son yeddi ildə başqa pulum yox idi. – Mütləq Qəpik-quruşsuzdan pul qopartmaq la zım dır, – mümkün qədər inandırıcı səslə dedim, – hər yer də «Ley- san»ı çalırlar, o isə deyir ki, guya, SACEM 2 pul ödə mir. – Oğruya bax bir! – Koriolan arxayınlıqla dedi, – hə mi- şə eyni şey olur! Sən on frank qazanırsansa, bu tip yarısını mə nimsəyir, nə var, nə var, qəbz ona gön dərilib və haqq- he sabı o aparıb; təsəvvür edir sən? Hələ bu azmış kimi, sə nə pul ödəmək də istə mir. Bu ki lap ağ oldu. Görəsən, o ha radandır? 1 İdalqo – ispan zadəganı. 2 Dramaturqların, bəstəkarların və musiqi əsərlərinin na şir lə ri nin cəmiyyəti. Yüklə 3,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|