Darvin XIX əsrin ortalarında nəzəriyyəsini irə-
li sürdükdə həyatın mənşəyindən, yəni ilk canlı
hüceyrələrinin necə əmələ gəldiyindən heç bəhs
etməmişdi. XX əsrin əvvəlində həyatın mənbə-
yini araşdıran elm adamları isə təkamül nəzəriy-
yəsinin əsassızlığını anlamağa başladılar. Canlı-
lardakı mürəkkəb və mükəmməl quruluş bir çox
tədqiqatçının yaradılış gerçəyini görmələri üçün
zəmin hazırladı. Həyatın təkamül nəzəriyyəsinin
iddia etdiyi kimi təsadüf məhsulu olmayacağı ri-
yazi hesablamalar, elmi təcrübə və müşahidələrlə
sübut edildi.
Təsadüf iddiasının çürüməsi və canlıların ya-
radıldığının başa düşülməsi ilə bəzi elm adamları
həyatın mənşəyini kosmosda axtarmağa başladı-
lar. Fred Hoyl (Fred Hoyle) və Çandra Uikrama-
sinqh (Chandra Wickramasinghe) bu iddianı or-
taya atan elm adamları arasında ən məşhurlarıdır.
Bu iki alim birlikdə qurduqları ssenaridə kosmos-
da həyat üçün mayalandıran bir güc olduğunu irəli
sürdülər. Hoyl-Uikramasinqh ssenarisinə görə, bu
toxumlar kosmos boşluğunda yerləşən qaz və ya
toz buludları, yaxud da meteorit ilə daşınaraq yer
üzünə çatmış və burada həyat əmələ gətirmişlər.
DNT-nin varlığını üzə çıxaran elmi fəaliyyəti
ilə məşhurlaşaraq Nobel mükafatı qazanan Fren-
sis Krik (Francis Crick) də həyatın mənbəyini
kosmosda axtaran alimlərdəndir. Krik canlıların
yer üzündə təsadüflərlə əmələ gəlməsinin ağılsız
düşüncə olduğunu anlamış, lakin bu dəfə də yer
üzündəki həyatın dünyadan kənar ağıllı varlıqlar
tərəfindən əmələ gətirildiyini iddia etmişdir.
Göründüyü kimi, həyatın kosmosdan gəlməsi
fikri elm dünyasının vacib şəxslərini də təsiri al-
tına almışdır. Bu gün həyatın mənşəyindən bəhs
edən müxtəlif məqalə və mübahisələrdə bu məsələ
tez-tez gündəliyə gətirilir. Həyatın başlanğıcını
kosmosda axtaran düşüncəni iki əsas baxış tərzinə
görə nəzərdən keçirmək məsələyə aydınlıq gətirə-
cəkdir.
22
Düşünən İnsan,
Dekabr 2013
Sual # 6
www.heyatinheqiqimenseyi.com
Elmi
uyğunluq
Kosmosda mövcud olan qaz və toz buludları
ilə Yerə çatan meteoritlərin tədqiq edilməsi həya-
tın kosmosda başladığı tezisini dəyərləndirmək
üçün bir açardır. Çünki bu kosmik cisimlərdə hə-
yatın kosmosda mayalanma yolu ilə dünyadan kə-
nar varlıqlar tərəfindən əmələ gətirildiyi iddiasını
dəstəkləyən və ya təsdiq edən heç bir dəlilə rast
gəlinməmişdir. Bu mövzuda bu günə qədər aparı-
lan bütün araşdırmalar nəticəsində bu cisimlərdə
bəzi çox bəsit üzvi maddələrdən başqa canlılarda
yerləşən hər hansı mürəkkəb molekul müəyyən
edilməmişdir. Bu cisimlərdə müəyyən edilən üzvi
maddələrin həyat üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur.
Bundan əlavə, bu maddələrdə canlıları əmələ
gətirən molekullardakı asimmetriya da yoxdur.
Məsələn, canlıların əsasını təşkil edən zülalları
əmələ gətirən amin turşuları nəzəri cəhətdən sağ
əlli və ya sol əlli olaraq iki yerə ayrılırlar. Ancaq
zülalların əmələ gətirilməsində yalnız sol əlli
amin turşuları yer alır. Meteoritlərdəki bəsit üzvi
molekullarda (canlıların quruluşundakı kimyəvi
molekullar) isə bu cür nizamlı quruluş deyil, ni-
zamsızlıq mövcuddur. (Massimo Pigliucci, Ratio-
nalists of East Tennessee Book Club Discussion,
Ekim 1997)
Kosmosdakı cisim və maddələrin yer üzünə
həyat gətirdikləri tezisinin qarşısında duran ma-
neələr bununla bitmir. Bu tezisi müdafiə edənlər
bu cür prosesin bu gün nə üçün baş vermədiyini
açıqlaya bilmirlər. Çünki Yerə meteorit yağışı bu
gün də davam edir. Ancaq bu cisimlərin araşdı-
rılması mayalama tezisini təsdiqləyəcək dəlil üzə
çıxarmır.
Bu tezisi müdafiə edənlərin qarşısın-
dakı digər mühüm sual da budur:
həyatın kosmosda bir şüur tərə-
findən meydana gətirilərək Yerə
çatması qəbul edilsə belə, yer
üzündəki milyonlarla müxtəlif
canlı növü necə
əmələ gəlmişdir?
Bu çıxılmaz vəziyyət
həyatın kosmosda başla-
dığını iddia edənlərin qarşısında duran ən
böyük əngəldir.
Bütün bunlarla yanaşı, kainatda yer üzündə-
ki həyatı əmələ gətirdiyi iddia edilən hər hansı
bir sivilizasiya və ya varlığa aid izə də rast gə-
linməmişdir. Xüsusilə son 30 il ərzində sürətlə
irəliləyən astronomik müşahidə və araşdırmalar
nəticəsində kainatda Yerdə həyat əmələ gətirəcək
bir sivilizasiyaya aid heç bir iz tapılmamışdır.
“Yad planetlilər” tezisinin
arxa planı
Dünyadan kənar varlıqların yer üzündə həya-
tı əmələ gətirdiyi tezisi göründüyü kimi, heç bir
elmi təmələ əsaslanmır. Bu tezisi təsdiq edən və
ya dəstəkləyən heç bir tapıntı yoxdur. Ancaq bu
tezisi ortaya atan elm adamları belə bir axtarışa
başlayarkən, əslində, mühüm bir həqiqəti gördük-
ləri üçün başlamışlar.
Bu həqiqət yer üzündə həyatın başlanğıcını
təsadüflərdə axtaran nəzəriyyənin müdafiə edil-
məsinin mənasız olduğudur. Canlı formalarda və
hüceyrədəki mürəkkəbliyin ancaq şüurlu yarat-
manın əsəri olduğu başa düşülür. Belə ki, həyatın
mənşəyini kosmosdakı şüurda axtaran elm adam-
larının qabaqcıllarının
ixtisaslaşma sahələrinin
də təsadüf məntiqini in-
kar etmələri haqqında
ipucu verir. Hər ikisi
tanınmış elm
Düşünən İnsan, Dekabr 2013
23
Düşünən İnsan,
Dekabr 2013
Sual # 6