Ecopark 2012. indd

ECOPARK

18

Resulti erend  aus  dem  Altlastenprojekt  innerhalb 

des Städtenetzes Südkaukasus wurde unter anderem 

auf Bitt e der Stadt Sumgait in Deutschland ein Experte 

im Bereich Altlasten gesucht, der die Stadtverwaltung 

im Umgang mit den Altlasten der ehemaligen Sowjetä-

ra und in weiteren Umweltf ragen berät. Dies betrifft   

die Implementi erung eines Altlastenkatasters, dessen 

Weiterführung und Nutzung im Rahmen der Stadtpla-

nung,  generelle  Beratung  der  Stadtverwaltung  und 

ortsansässiger Unternehmen im Umgang mit Altlasten 

sowie teilweise im Abwasser- und Abfallbereich. Seit 

Ende 2009 bin ich in diesem Rahmen mit Unterstüt-

zung der GIZ als CIM-Experte in Sumgait täti g. (CIM, 

das  Centrum  für  internati onale  Migrati on  und  Ent-

wicklung,  ist  der  Personalvermitt ler  der  deutschen 

Entwicklungszusammenarbeit.)  Nachfolgend  einige 

persönliche Eindrücke.

Nach meinem Aufenthalt in Brasilien und Äthiopi-

en stand im Herbst 2009 eine neue Herausforderung 

an, ein Jobangebot in  Sumgait, der Partnerstadt von 

Ludwigshafen:  die  Stadtverwaltung  im  Umgang  mit 

den  gewalti gen  Industriealtlasten  der  Sowjetzeit  zu 

beraten. Nach einem nett en Gespräch mit den Kolle-

gen  vom  Umweltamt  der  Stadtverwaltung  Ludwigs-

hafen gab´s auch grünes Licht von meiner Frau. Zitat: 

“Aserbaidschan ist gut“; sie als Iranerin mit aserischen 

Großeltern musste es wissen und im Nachhinein bin 

ich ihr dafür dankbar. Also beschlossen wir, ein geeig-

netes Auto zu kaufen, unsere Sachen zu packen und 

nach Aserbaidschan zu fahren (richti g: fahren). Alleine 

diese Reise ist geeignet ein Buch zu füllen, ich kann sie 

jedem empfehlen, der vier Wochen Zeit und Lust hat 

sich auf Neues einzulassen. 

Gesagt  getan,  nach  einer  zweiwöchigen  Reise  ka-

men wir Anfang September 2009 in Sumgait an und 

wurden sogleich von Schafi ga Hadschiahmedova, der 

Leiterin des lokalen Büros der GIZ, wärmstens in Emp-

fang genommen und nahtlos in die Familie integriert 

-  besser  konnte  es  nicht  laufen.  Nach  einer  kurzen 

Cənubi Qafqaz şəhərlər şəbəkəsi təşəbüssü çərçivə-

sində  reallaşdırılan  layihə-  çirklənmiş  ərazilərlə  iş 

layihəsinin  nəti cəsi  kimi,  eləcə  də  Sumqayıt  şəhər 

rəhbərliyinin istəyi ilə şəhər idarəçiliyində keçmiş so-

vet dövründən qalmış çirkləndirilmiş ərazilər və digər 

ekoloji  məsələlərdə  məsləhətçi  işləmək  üçün    Alma-

niyada  bu  mövzuya  dair  mütəxəssis  axtarılırdı.      Bu 

işlər  çirklənmiş  ərazilər  kadastrının  tərti b  olunması, 

onun  davam  eti dirlməsi  və  şəhər  planlaması  işində 

isti fadə  olunması,  eləcə  də    şəhər  rəhbərliyi  və  yerli 

müəssisələrə çirklənmiş ərazilərlə iş, qismən də çirkab 

sular və tullantı ların idarə olunmasına dair məsləhətləri 

də  əhatə  edir.  2009-cu  ilin  sonundan  mən  Almaniya 

Beynəlxalq  Əməkdaşlıq  Cəmiyyəti nin  dəstəyi  ilə  CİM 

mütəxəssisi kimi Sumaqayıtda işləyirəm (CIM –Alma-

niya   Beynəlxalq və Miqrasiya mərkəzidir və Almani-

yanın  inkişaf  əməkdaşlığı  üçün  işçilərin  cəlb  edilməsi 

ilə  məşğuldur).  Burada  bəzi  şəxsi  təəssüratlarımı 

bölüşmək istəyirəm.

Braziliya və Efi opiyada işlədiksən sonra 2009-cu ilin 

payızında mənim qarşımda yeni vəzifə dururdu. Lud-

viqshafenin partnyor şəhəri olan Sumqayıtda iş təklifi : 

Şəhər  idarəçiliyində  sovet  dövründən  qalmış  nəhəng 

çirklənmiş  ərazilərlə  iş  sahəsində  mütəxəssis.  Lud-

viqshafenin ekologiya idarəsindəki həmkarlarla xoş bir 

Zwei Jahre als deutscher CIM-Experte in Sumgait 

Almaniyanûn CIM-eksperti kimi 

Sumgayûtda ke÷irdiyim iki il

---

ECOPARK

19

Wohnungssuche war unsere Bleibe geklärt … und da-

mit begann dann meine Odyssee durch die Verwaltung 

Aserbaidschans. 

Ich lernte, dass alle Wege nach Baku führen, ohne 

einen Brief nichts funkti oniert, dass die Zeit auch an-

ders als in Deutschland ablaufen kann (okay, das war 

nicht so neu). „Inschallah morgen“ kann auch bis zum 

nächsten Monat bedeuten und Tee trinken besitzt eine 

sehr zentrale Bedeutung. Wenigstens bestand nicht die 

Gefahr zu verhungern. Um den ehemaligen deutschen 

Botschaft er in Baku, Peer Stanchina, zu ziti eren: „Essen 

Sie Tomaten, sowas bekommt man in Deutschland nicht 

mehr“. Er hatt e recht! Ob es nun die leckeren Früchte 

sind,  ganzjährig  frische  aromati sche  Kräuter,  Joghurt 

und Käse sowie Fleisch und Fisch, nicht zu vergessen 

das  leckere  Brot  aus  dem  Lehmofen  und  `zig  leckere 

Zubereitungsarten - meinem Ziel, ein paar Kilo abzu-

nehmen,  bin  ich  leider  noch  nicht  näher  gekommen. 

Inschallah wird’s ja noch was, ich bin aber skepti sch. 

Und  überhaupt,  es  führen  zwar  alle  Wege  nach 

Baku,  das  mit  vielen  Sehenswürdigkeiten  aufwarten 

kann, aber: Aserbaidschan hat noch mehr zu bieten! 

In nur zwei Autostunden ist man im Hochkaukasus, ei-

nem Paradies für alpines Wandern, nur einen halben 

Tag ist es in die Mitt elgebirgsregionen im Süden, die 

eine Mischung aus Orient und mediterranem Flair bie-

ten, oder in die an unsere Mitt elgebirge erinnernden 

westlichen Landesteile. Steppe und Wälder wechseln 

sich ab, ein Feuerwerk unterschiedlicher Impressionen 

und  für  jeden  Geschmack  etwas.  Für  Ornithologen, 

Botaniker, Geologen ein Paradies, mischen sich doch 

europäische,  asiati sche  und  arabische  Einfl üsse  auf 

engstem  Raum  in  insgesamt  11  Klimazonen.  Schade 

nur,  dass  am  Kaspischen  Meer  keine  Palmen  stehen 

und die Wasserqualität noch nicht immer und überall 

zum Baden einlädt. Aber auch daran wird in Aserbaid-

schan mit Hochdruck gearbeitet.

Mitt lerweile hat sich auch im Bereich der Altlasten 

einiges getan. Wenngleich der Handlungswille und der 

dringende Handlungsbedarf nur begrenzt sind; das In-

teresse, sich mit dem Problem auseinanderzusetzen, 

ist  jedenfalls  vorhanden  und  nimmt  zu.  Natürlich  ist 

die  Sensibilität  für  die  Problemati k  gering  in  einem 

Land, in dem seit Generati onen das Öl von alleine aus 

dem Boden kommt und in dem sich die Industrie (und 

deren  Altlasten)  in  eigentlich  unwirtlichen  Gebieten 

ohne  Relevanz  zur  Trinkwasserversorgung  befi nden. 

Umso  mehr  ist  das  Engagement  einiger  Akti visten 

hervorzuheben,  die  sich  seit  Jahren  mit  dem  Thema 

beschäft igen.  Dies  betrifft    vor  allem  die  aserischen 

Freunde und Kollegen, die sich seit langem auch um 

söhbətdən sonra mənim xanımım da yaşıl işıq verdi. İq-

ti bas“ Azərbaycan yaxşıdır“; İrandan olan azərbaycanlı 

valideynlərin  övladı  kimi  o  bunu  məndən  yaxşı  bilir-

di  və  indi  mən  ona  bu  sozlərinə  görə  minnətdaram. 

Biz,  münasib  bir  avtomobil  alıb  Azərbaycana  sürərək 

getməyi qərara aldıq (bəli: sürmək). Elə bu yolun özü 

haqqında ayrıca bir kitab yazmaq olar.  4 həft ə vaxtı  və 

yeni nəsə görmək həvəsi olan hər bir kəsə mən belə 

səfəri məsləhət görərdim. 

Necə  demişdik,  elə  də  elədik.  Iki  həft əlik  yoldan 

sonra  biz  2009-cu  ilin  snetyabrında  Sumqayıta  gəlib 

çıxdıq  və  dərhal  GİZ-in  yerli  ofi sinin  rəhbəri  Şəfi qə 

Hacıəhmədova  tərəfi ndən  çox  səmimi  qarşılandıq. 

Bizi ailə üzvü kimi qəbul elədilər – bundan yaxşı nə ola 

bilərdi ki? Mənzil axtarışımız tezliklə yekunlaşdı və qa-

lacağımız yer müəyyən olundu… və bununla da mənim 

Azərbaycan idarələrindən keçən uzun və macəra dolu 

yolum başladı. 

Mən öyrəndim ki, bütün yollar Bakıya aparır, rəsmi 

məktub olmadan heç nə alınmır, zamanın axarı Alma-

niyadakından fərqli də ola bilir (doğrudur, bu mənə ar-

tı q tanış idi). „Inşallah sabah“ gələn ay mənasını verə 

bilər və çay içməyin çox mühüm əhəmiyyəti  var. Hər 

halda  acından  ölməyəcəyimizə  əmin  ola  bilərdik.  Al-

maniyanın  Azərbaycandakı  sabiq  səfi ri  Peer  Stankina 

demişkən:  „pomidordan  mütləq  yeyin,  Almaniyada 

beləsi daha olmur“. Və o haqlı idi! Dadlı meyvələr, il 

boyu  təzə  göyərti ,  qatı q,  pendir,  ət  və  balıq,  təndir 

çörəyi və onun saysız-hesabsız bişirilmə üsulları… - bir 

neçə kilo arıqlamaq niyyəti mə təəssüf ki hələ çatma-

mışam. İnşallah bundan sonra bəlkə çatı m, amma doğ-

rusu elə də əmin deyiləm. 

Ümumiyyətlə,  bütün  yollar  çoxlu  görməli  yerləri 

olan Bakıya aparsa da bildirməliyəm ki, Azərbaycanın 

göstərəsi daha  çox yeri var! Avtomobillə  cəmi iki sa-

ata  yüksək  Qafqaz  dağlarına  çatmaq  olur  -  alpin  dağ 

gəzinti si üçün əsl cənnət. Cənubdakı orta dağlıq ərazilər 

cəmi  yarım  günlük  məsafədədir.  Bura  Şərq  və  Aralıq 

dənizi  duyğusunun  qarışığı  hiss  olunur.  Ölkənin  qərb 

hissəsi isə bizim  orta dağlıq əraziləri xatı rladır. Çöllük 

və meşəliklər bir-birini əvəzləyir və fərqli təəssüratlar 

atəşfəşanlığı hər zövq üçün nəsə təklif edir. Ornitoloq-

lar, botaniklər və geoloqlar üçün cənnət olan bu yerdə 

həm Avropa, həm Asiya, həm də ərəb təsirləri birləşib, 

kiçik  bir  ərazidə  11  iqlim  ti pi  mövcuddur.  Ancaq  ona 

təəssüf etmək olar ki, Xəzər sahilində palmalar bitmir 

və suyun keyfi yyəti  bütün sahil boyunca çimmək üçün 

gəl-gəl demir. Amma Azərbaycanda bunun həlli üçün 

var gücü ilə çalışırlar. 

Bu arada çirklənmiş ərazilərlə işdə də irəliləyiş ol-

muşdur.  Hərəkət  etməyə  iradə  və  təcili  tədbirlərə 

zərurət məhdud olsa da, bu problemlə məşğul olmağa 

maraq var və get-gedə artı r. Əlbətt ə, əsrlər boyu nef-

ti n öz-özünə torpaqdan çıxdığı və sənayenin (eləcə də 

---