Ədəbiyyat, sənət və fikir dərgisi


OZAN  DÜNYASI                                                               № 4(11), 2012



Yüklə 1,39 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/43
tarix31.10.2018
ölçüsü1,39 Mb.
#77004
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   43

 OZAN  DÜNYASI                                                               № 4(11), 2012 
 
31 
 
Пяктайи щяр ялиня саз алыб, юзцня «ашыг» дейяни кясkин тянгид едир, 
ясл сяняти, сяняткары лайигинъя гиймятляндирмяйи лазым билир. О, сянят-
карлыьын саз-сюз арифляринин мяълисиндя ашкарланмасыны вя дяйярляндирил-
мясини мцщцм мясяля сайыр, «Гафийя билмяйян ашыг мяълисини инъидир», 
– гянаятиня эялир. 
Ялйазмаларда Михейил Зазадзе адлы бир эцръц ашыьынын тцрк дилиндя 
йазыб-йаратдыьыны  сцбут  едян  кичик  шеир  парчаларына  да  раст  эялдик
12

Бурада ашыьын ХЫХ йцзилин икинъи йарысында йашадыьыны эюстярян гейдля 
бирликдя  онун  натамам  ики  шеири  дя  верилмишдир.  Шеирлярин  щяр  икиси 
«Дейил»  рядифлидир.  Бунлардан  биринин  ѐ  икибяндлик  гошманын  икинъи 
бяндиндя охуйуруг: 
 
Зярщал олан билир зярин гядрини, 
Гямсиз цчцн дцнйа йанса, ган дейил…
13
 
 
Ейни рядифли икинъи шеирин ѐ диванинин анъаг бир бяндини охуйа билдик. 
Мцхтялиф характерли, мцхтялиф давраныша, данышыьа малик инсанлардан сюз 
ачан бу диванинин бир бянди дя онун мцяллифинин усталыьыны, тцрк дилиндя 
сюз гошмаг баъарыьыны ачыгъа эюстярир. 
Щяйаты  щаггында  щеч  бир  мялумат  олмайан,  ХЫХ  йцзилдя  йашайыб-
йаратмыш  эцръц  ашыгларындан  бири  дя  Сандро  Зедэинидзедир.  Онун 
йарадыъылыьындан бизя йалныз дюрд йарымчыг шеир эялиб чатыб. Еля бу нц-
муняляр  дя  Ашыг  Сандрону  тцрк  дилини  инъяликляриня  гядяр  билян  бир 
сяняткар кими таныдыр.  
Ъянуб-Гярби Эцръцстанда Ахалкяляк гязасынын кичик Пртена кянди 
ХВЫЫЫ йцзилин орталарындан устад ашыгларын вятяни олмуш, юзцнцн саз вя 
сюз сяняткарлары иля ад-сан газанмышдыр. Ящали арасында бюйцк мящяб-
бят вя щюрмятля йад едилян, шеирляри дилляр язбяри олан пртеналы ашыглар-
дан бири дя Шивьадыр. Бу мащалдакы эцръц ашыг-шаирлярдян Шивьа гцдря-
тиндя  икинъи  бир  сяняткар  тапмаг  чятиндир.  Ашыьын  нявяси,  Эцръцстанын 
Аспиндза  районунун  Толоши  кяндиндя  йашамыш  Кимоте  Беридзенин  де-
дийиня эюря, ХЫХ йцзилдя Пртена кяндиндя йедди танынмыш ашыг йашайыб-
йаратмышдыр:  Ашыг  Рущани  (Иосеб  Беридзе),  Ашыг  Мцшкцл  (Захарийа 
Гварамадзе), Ашыг Шивьа (Лука Беридзе), Ашыг Аслан Гварамадзе, 
Ашыг Захарийа Меликидзе, Ашыг Павел Беридзе вя Ашыг Гараэюз (Ни-
ко  Беридзе).  Ахылкяляк  мащалынын  Котелийа  кяндиндян  олан  истедадлы 
сюз устасы Сяфил Ладо (Владимир Беруашвили) Пртена кяндини беля тяриф едир: 
                                                                                                                        
1914-ъц  илдя  вяфат  етмяси  щаггында  мялумат  вар.  Йерли  ящалинин  дедийиня  эюря  о, 
Агара кяндиндя йашайыб-йарадыб. 
12
 Йеня орада. 
13
 Йеня орада. 


 OZAN  DÜNYASI                                                               № 4(11), 2012 
 
32 
Пртенанын талиб-тяркиб
14
 
Щесабы вар, каны
15
 вар, 
Щяр кеш сюз-сющбят сащавы, 
Ъяващир мяканы вар.
16
 
 
Башга бир шеириндя ися: 
 
                                Айры диля хидмят едяр 
Сюз билян пртеналы, 
Ашыглара ъаваб веряр 
Он цч-он дюрд саналы.
17
  
 
ѐ дейян Владимир Беруашвили пртеналы сяняткарларын башга дилдя, яслиндя 
тцрк  дилиндя  сюз  гошмаларына,  щятта  он  цч,  он  дюрд  йашлы  ушагларын  да 
ашыг сянятийля марагланмаларына, «сюз билмяляриня» ишаря едир.
 
Ясл  ады  Лука  Беридзе  олан  пртеналы  Ашыг  Шивьа бу  мащалын  эцръц 
ашыг-шаирляриндян  ян  гцдрятлиси  иди.  «Шивьа»  онун  тяхяллцсц  олуб,  юзц-
нцн  бир  заманлар  изащ  етдийиня  эюря  цзцм  тяняйиндя  тязяъя  ъцъяриб 
бой атан зоь, шюв мянасыны дашыйырды. Аиляйя кюмяк мягсядийля сяк-
киз  йашындан  нахырчылыг  едян  Шивьа  гощуму  Захарийа  Гварамадзедян  
(Ашыг  Мцшэцлдян)  саз  чалмаьы  юйрянмиш    вя  эет-эедя  бюлэядя  камил 
бир ашыг сявиййясиня йцксялмишдир. О, шеирляринин яксяриййятини бядащя-
тян  дейярмиш.  Хцсуси  тящсил  эюрмямиш  Ашыг  Шивьа  шеирлярини  йазыйа 
алмамышдыр,  амма  эцълц  щафизясинин  кюмяйи  иля  онлары  язбяр  билирмиш. 
Ъамаат онун шеирлярини севир вя язбярляйирмиш.
 
Луканын  атасы  Иосеб  (Мосе)  Беридзе  ямяксевяр,  садя  бир  кяндли 
имиш. О, ейни заманда «Рущани» тяхяллцсц иля ашыглыг да едярмиш. Де-
йилянляря  эюря,  Рущани  шеирлярини  щям  тцркъя,  щям  дя  эцръцъя  гошур-
муш.  Иосеб  (Мосе)  Беридзенин  Сосан,  Павле,  Лука,  Нико  адлы  оьуллары, 
Ъяващир  (Нино)  вя  Майа  адлы  гызлары  олмушдур.  Ашыг  Рущани  ювладла-
рына тясир эюстяряряк онларда зянэин ашыг йарадыъылыьына мараг ойатмыш 
вя онлардан цчцнцн - Павле, Лука вя Никонун ашыг кими йетишмясиндя 
бюйцк рол ойнамышдыр. 
Рущанинин  оьулларындан  Павле  шеир  гошмаса  да,  эюзял  сяся  малик 
олуб,  йахшы  саз  чалармыш.  Онун  «Гараэюз»  тяхяллцсц  иля  ашыглыг  едян 
диэяр оьлу Нико Беридзенин шеирляри ися зяиф олуб.  Нико юзцнц истедадлы 
гардашы Шивьадан цстцн щесаб едирмиш. Бунунла беля, щяр дяфя Шивьа иля 
дейишмядя  мяьлуб  олурмуш.  Шивьа  иля  Гараэюз  арасындакы  бу  кяскин 
                                                 
14
 Талиб-тяркиб ѐ елм, тящсил, баъарыглы. 
15
 Кан ѐ хязиня. 
16
 Сюйляйяни К. Беридзе, 1981, Аспиндза районунун Толош кянди. 
17
 Сюйляйяни К. Беридзе, 1981. 


Yüklə 1,39 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   43




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə