Ġəlalə Məhyəddin qızı
Yüklə 1,28 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ġəlalə Məhyəddin qızı
24
humanist münasibəti, onlara qayğıkeşliklə yanaşması ilə fərqlənirdi. Həkimlik fəaliyyətinin ilk günlərində biz onun bu xüsusiyyətini hiss etmişdik. Təsadüfi deyildi ki, professor Ü.S.Musabəyova ən şıltaq və ərköyün xəstələrin müalicəsini məhz ona tapşırırdı. Zərifə xanım xəstələrə hədsiz diqqət gös- tərirdi, onlar da bunu anladıqlarından ona müdrik bir insan və qayğıkeş həkim kimi böyük hörmət bəsləyirdilər. Zərifə xanım bu sadəliyini və qayğıkeşliyini ömrünün axırına qədər qoruyub saxlamışdı...”. Akademik Zərifə Əliyeva Azərbaycanda Oftalmologiyanın inkişafında misilsiz xidmətləri olan elm xadimidir. O, bu sahəyə dair sanballı tədqiqat əsərləri bəxş etməklə yanaşı, həm də respublikanın klinikalarını zəruri tibbi avadanlıqlarla təmin edib, ölkədə oftalmoloqların fəaliyyəti üçün geniş imkanlar yaradıb. Elqızının misilsiz xidmətlərini unutmayan qədirbilən xalqımız akademik övladının xatirəsini daima əziz tutur, məzarı hər gün tər çiçəklərlə bəzənir. Böyük alimin ruhu şad olsun.
ġəlalə Məhyəddin qızı
ÜMNĠSƏ MUSABƏYLĠNĠN YETĠRMƏLƏRĠ
...Ümnisə Musabəyli tələbələrini çox sevərmiş. İstedadlı uşaqlara özü yardımçı olur, onların təhsili ilə maraqlanır və əsl ziyalı kimi yetişməsindən ötrü hər cür köməklik göstərərmiş. Bu 25
xanımın dəstəyi ilə üzləşən həmin tələbələr müəllimlərini xoş təəssüratlarla yada salırlar. O tələbələr ki, hazırda özləri kafedra müdirləridir, Azərbaycan elmini xarici aləmdə təmsil edir, tibbə, təbabətə yeniliklər gətirir, bir sözlə, Ümnisə Musabəylinin ideyalarını həyata keçirirlər. Hələ tibb institutunun birinci kursunda oxuyarkən, 17 yaşında adi bir təsadüf nəticəsində Ümnisə xanımla rastlaşan və onun maraqlı söhbətlərini, ali insani xüsusiyyətlərini həyatı boyu unuda bilməyən ATU-nun Epidemiologiya kafedrasının müdiri, tibb elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi, əməkdar müəllim İbadulla Ağayevin “Vətən təbabətinə adı qızıl hərflərlə həkk edilən insan” başlıqlı yazısında alimin sadə tələbəyə verdiyi böyük qiymətdən danışılır. Onun üçün savadlı tələbə hər şey demək idi, gələcəyin aynası, sabahın dahi şəxsiyyəti… Ümnisə Musabəyli dünya oftalmologiyasına şəxsiyyətlər bəxş edib... Professor Çingiz Cərullazadə yazır ki, “ Tibb institutunu bitirib, Almaniyada əsgərlikdə idim. Həkim işlə- diyim hərbi hissədə, Ümnisə xanımın tələbəlik illərində dediyi sözlərlə bir əsgəri “göz”lərinin köməyi ilə ölümün caynağından ala bildim. Bu mənim həyatını xilas elədiyim ilk “göz”, “ilk xəstə” idi. Həmin andaca düşündüm ki, mən Ümnisə xanımın dediyi kimi oftalmoloq olmalıyam. Məzuniyyət alaraq, Ümnisə xanımın görüşünə tələsdim, ona istəyimi bildirdim və xeyir- duasını aldım... Bu gün həyatda qazandığım bütün uğurlara görə Ümnisə xanıma minnətdaram”. Bir ildə dörd dəfə beynəlxalq konfranslarda iştirak edən, Katarakta barədə 20-dən artıq, beş dənə süni büllur və süni büllurun gözə qoyulması üçün dörd materialın, qlaukoma, buynuz qişanın köçürülməsi istiqamətində, süni qüzeyli qişa barəsində xeyli sayda ixtiraların müəllifi olan Çingiz Cərulla- zadə dünyanın tanıdığı və bəhrələdiyi, adını fəxrlə çəkdiyimiz Azərbaycan alimidir. Alim öz müəllimini “Həyatıma düşən işıq” adlandırır və xatirəsini böyük ehtiramla anır... 26
Ümnisə Musabəylinin savadına güvəndiyi gənclərdən biri də Tamilla Ağayeva olub. “Ümnisə xanım nəinki həm böyük alim, həm də gözəl insan idi” adlı yazıda bu barədə daha ətraflı söhbət açılıb. Müəllif yazır ki, “...hər şeydən əvvəl Ümnisə xanım gözəl insan idi. Dilindən çıxan hər sözün ağası idi və heç vaxt kiminsə qəlbinə toxunacaq bir kəlmə işlətməzdi. O nəinki mənim Tibb institutunda ən çox sevdiyim müəllimim, həm də həyat mübarizəsini öyrəndiyim əsl qəlb yoldaşım idi...” Tamilla Ağayevanın bədii duyumu və poeziya dili ilə da- nışması professorun xoşuna gələrmiş. O, zəruri olan bir möv- zunu araşdırmağı tələbəsindən xahiş edir və bildirir ki, tibb elmində bu məsələnin öyrənilməsinə böyük ehtiyac var. Ümnisə xanımın verdiyi tapşırıq üzərində işləyən Tamilla Ağayeva bugünkü gündə də həmin aktual problem üzərində elmi fəaliy- yətini davam etdirir. Nəticədə Azərbaycan aliminin yeni kəşfi dünyanın təbabət tarixinə daha bir həmvətənimizin adını böyük hərflərlə yazır. Alimin yeniliyi nədədir? Haqqında yazılan məqalədən bəzi sətirlər: “...İndiyədək bütün xəstəliklərdə olduğu kimi, katarak- tanın da inkişaf mexanizmi hüceyrə səviyyəsində tədqiq edilirdi. Büllur histokimyəvi, biokimyəvi, hüceyrə morfologiyasının dəyişiklikləri öyrənilirdi. Aparılan tədqiqatlar göstərirdi ki, katarakta zamanı büllur toxumalarında zülalların, qlükozanın, qlutationun, mikroelementlərin miqdarı azalır, metabolik proseslərdə iştirak edən fermentlərin aktivliyi zəifləyir. Ancaq nə üçün belə olur? Bu suala heç bir tədqiqatçı cavab axtarmayıb. Bu suala Tamilla xanım Ağayeva "Katarakta - put k istine" kitabında cavab verir. Doktor T.Ağayeva müəyyən edir ki, bu əlamətlərin meydana çıxmasına səbəb şəkər xəstəliyində toxumalarda müşahidə edilən oksigen çatmamazlığı - hipoksiyadır. Hipoksiyaya daha həssas olan damarsız buynuz qişasında təzə damarlar gözün digər qişalarına nisbətən daha erkən müşahidə olunur. Tamilla xanımın, buynuz qişasinda patoloji damarlanmaya qarşı təklif Yüklə 1,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|