ƏlaqəLƏRİNDƏ M. Ə. RƏSulzadəNİn rolu

60 
 
gələcəkdə  də  dəstəklənməsinə  gəldikdə  isə,  düĢünürəm  ki,  jurnal  fransız  dilində 
çıxdıqda  müqaviləmizə  əsasən  Siz  "Yeni  Kavkasia"nın  xüsusi  dəstəklənməsi 
haqqında məsələ qaldıra biləcəksiniz.  Ümumi  iĢ uğrunda üç  il  müvəffəqiyyətli iĢ  
təcrübəsi olan bizim orqan xüsusi diqqətin predmeti olmağa tam əsası vardır. Özü 
də  bizim  jurnal  partiya  orqanı  deyil,  bütün    müsəlman    ġərqində  yeganə 
antibolĢevik  və    antirus  orqandır.  Onun  səhifələri  bütün  Qafqaz  və  Türküstan 
xalqları  üçün  açıqdır.  Bundan  əlavə,  biz  vaxtaĢırı  xüsusi  kitabçalar  da  dərc  edə 
bilirik. 
Sizin 
birinci 
köməyinizdən 
istifadə 
edərək 
biz, 
jurnalın 
geniĢləndirilməsindən  əlavə  Rusiyanın  müasir  mövqeyi  haqqında  45  səhifəlik 
kitabça dərc etdirmiĢik. Onun bir nüsxəsi Sizə də göndərilib. Bu günlərdə fransız 
dilində çıxan partiya orqanı da iĢıq üzü görəcəkdir. 
Siz haqlısız, pul azdı, amma çox lazımdır. Pulları havaya sovurmaq lazım 
deyil. Gördüyünüz kimi, biz onları havaya sovurmuruq. 
Mənim Sizə tam hörmətimin olmasını qəbul edin. 
Hörmətli  
M. Ə Rəsulzadə  
Cənab M. Qolubkoya 
P. S. Cənab Mdivani Sizin məktubu hələ almayıb  
15 noyabr 1926" (61, v. 32, 34, 35, 36, 37).  
M.  Ə.  Rəsulzadənin  PolĢa  ilə  rəsmisinə  göndərdiyi  digər  məktubda  isə 
Azərbaycanla əlaqələrin möhkəmləndirilməsi vacibliyinə toxunulur: 
"Çox hörmətli T. Qolubko! 
Fürsətdən  istifadə  edərək  Sizə  Azərbaycan  haqqında  informasiya 
materialı, həmçinin bizim yerlərdə iĢimiz haqqında qısa məlumat göndərirəm. 
Bizdə olan məlumata görə hadisələrə güclu hərəkət təsiri göstərilmiĢ və bu 
da ölkənin bəzi hissələrinə ayrı-ayrı partizan  çıxıĢlarına  səbəb  olmuĢdur.  Belə ki,  
bu  çıxıĢlar sözsuz ki, hazırkı  vəziyyətdə zərərlidir.  Bu  məqsədlə və ümumiyyətlə 
bizim  ölkə  ilə  əlaqəmizin  möhkəmləndirilməsi  məqsədilə  biz  öz  məsul  iĢçimizi 
geri  dağınıq,  hal-hazırda  onun  iĢtirakı  ilə  gələcək  iĢin  planı  tərtib  olunur.  Həm 
təĢviqat,  həm də  təĢkilatı  iĢi  gücləndirmək qərara  alınmıĢdır.  Sözsüz  ki,  bu iĢ heç 
də az vəsait tələb etmir, lakin bildiyiniz kimi bizdə hal-hazırda pul vəsaitləri azdır. 
Bu  məsələ  bizi  hələ  də  narahat  edir.  Biz  qismən  də  olsa,  öz  ehtiyaclarımızı 
ödəməyə  qadirik.  Fürsətdən      istifadə      edərək,      Sizə      öz      səmimi      hörmətimi 
bildirirəm.    
Hörmət və ehtiramla, 
M. Ə. Rəsulzadə.  
11iyul 1927"(61,v.78-79). 
1928-ci  ilin  fevralın  4-də  Azərbaycan  nümayəndə  heyətinin  adından  M. 
Ə. Rəsulzadənin, gürcü nümayəndəsi Mdivianinin, ġimali Qafqaz nümayəndəsi M. 

---

61 
 
Suncun  Polşanın  Xarici  İşlər  Nazirliyinə  göndərilən  məktubda  da  maraqlı 
məlumatlar vardır; 
"QİK-nin  1928-ci  il  üçün  büdcəsini  Sizə  göndərərək  və  onu  lazımi 
orqanlar  qarĢısında  tam  dəstəkləməsini  xahiĢ  edərək,  aĢağıdakı  izahı  verməyi 
özümüzə borc bilirik. 
1928-ci   il  üçün  büdcə  keçən  ilə  nisbətən  850   dollar artmıĢdır (2350 
1500-ə  qarĢı),  bu  da  təxminən  50%  təĢkil  edir,  bu  məbləğdən  bir  hissəsi  birinci 
növbədə türk və fransız dillərində ümumi təbliğatın üstünə düĢür (par. 2, bənd a və 
b), 2-ci - "Prometey" nəĢriyyatına, 3-cü isə vətənlə əlaqəyə. 
Keçən il inkiĢaf və əhəmiyyətin artmasını təsdiq etdi və həmçinin Qafqaz 
hərəkatı problemlərinin iĢıqlandırılması və türk ictimaiyyətini qafqazlıların həmrəy 
məqsədi ilə ümumi çıxıĢların   türk  dilində  edilməsi   vacibliyini   göstərdi,  hal-
hazırda  bu  məqsədlə  almanax  dərc  edilir,  onun  səhifələrində  bolĢeviklərin  milli 
məsələdə nəzəriyyəsi və təcrübəsi, onların üsyana qarĢı olan siyasətini təsvir edən 
ümumi  xarakterli  məqalələr,  həmçinin  Qafqaz  respublikalarının,  Ukraynanın  və 
Türküstanın   vəziyyətini   təsvir  edən   məqalələr  yer  alırdı. Gələcəkdə də nəinki 
Türkiyə üçün, hətta bütün ġərq üçün əhəmiyyətli olan türk dilində kiçik kitabçalar 
dərc  etməyi  düĢünürük.  Bülletenin  fransız  dilində  yararlılığı  haqqında  isə 
danıĢmağa belə dəyməz. 
"Prometey"in  büdcəsi  təxminən  35%-dir.  "Prometey"  öz  fəaliyyəti   
ərzində  lazımi   təəssürat yaratdı.   Onun  Qafqaz, Ukrayna,   Türküstan   xalqları  
arasında      birləĢmə    ideyasının  populyarlaĢmasında         rolu         bolĢevik          dövri     
mətbuatının  səhifələrində      sistematik      əks-sədalarla      təsdiqlənir.      Komitə 
redaksiya      kollegiyasının      xahiĢini      nəzərə      alaraq,    jurnalın  məzmununu 
yaxĢılaĢdırmaq məqsədilə redaktələrin məzmununu artırmaq (700 frankdan   1000 
franka  qədər) və eyni zamanda  "Prometey"  jurnalının  redaksiyasını  təĢkil edən və 
onunla  əlaqəsi  olan  insanların  göruĢ  yeri,  həmçinin  "BirləĢmiĢ  Ġnformasiya  
Bürosu"nun  fəaliyyət  göstərəcəyi   yerin  icarə  götürülməsi qərara alınmıĢdır. 
Əsas  artımlar  S  Ģöbəsi  üzrə  tələb  olunur,  bu  Ģöbə  ayrı-ayrı    seksiyaların 
vətənlə əlaqəsi üçün nəzərdə tutulub. Bu iĢin əhəmiyyəti və mühümlüyü aydındır. 
Ötən il üçün nəzərdə tutulmuĢ büdcə bu iĢi geniĢ Ģəkildə həyata keçirməyə imkan  
vermirdi,   çətinliklə  də  olsa  biz  bu   əlaqələri  qoruyurduq.  Təbliğat və təĢkilat 
iĢinin inkiĢafı ilə isə bunun əhəmiyyəti daha da artır, vətənlə əlaqə daha da aktual 
olur.  Xüsusi  olaraq  bu    məqsədlə    tələb    olunacaq    min    dollar  yalnız    ən      kiçik 
ehtiyacları ödəyəcəkdir 
Sonda  hazırkı  büdcənin  bəzi  paraqrafları  üzrə  tələb  olunan  məbləğlərə 
dair bəzi izahlar verməyi vacib sayırıq: 
Paraqraf  2-nin  2-ci  bəndi  üzərində  qeyd  edilmiĢ  485  lirə  məbləği 
aĢağıdakılardan  ibarətdir:  1-cisi  "Yeni  Kavkasiya",  hal-hazırda  "Azeri-Türk" 

---