Əlavə VƏSAİt ne mövzu Nəqliyyat sistemləri ilə ətraf mühit arsında qarşılıqlı təsirlər [2, 4, 24]

Elektromaqnit dalğalarının insan orqanizminə təsiri. Bu təsirlərə aşağıdakıları aid etmək olar.
1) Elektromaqnit şüalarına ən həssas olanlar uşaqlar, hamilə qadınlar, xəstələr və qocalar kimi əhali kateqoriyalarıdır.
2) Çoxsaylı tədqiqatlar göstərmişdir ki, elektromaqnit şüalarına ən həssas olan insan orqanizmləri sinir, ürək-damar, immun, reproduktiv, hematopoetik və endokrin sistemlərdir.
3) İfrat yüksək tezlikli şüalanmanın canlı orqanizmlərə təsirinin tibbi və bioloji tədqiqatları onun mərkəzi sinir sisteminin fəaliyyətini pozmağa (maneə törətməyə), qandakı protein molekullarını məhv etməyə və insanın endokrin orqanlarının funksiyalarını dəyişdirməyə qadir olduğunu göstərmişdir. Elektromaqnit şüalanmanın mənfi təsirləri səs-küy amili ilə gücləndirilir.
4) Bədən radio dalğaları ilə şüalandıqda, elektromaqnit enerjisinin bir hissəsi toxumalar tərəfindən udulur və bu da onların istiləşməsinə səbəb olur. Bu təsir şüalanma tezliyindən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır - nə qədər yüksəkdirsə, udulmuş enerjinin hissəsi daha çox olur. Bu nisbət 40-50% -ə çatır.
5) Elektromaqnit şüalanmanın toxumaya nüfuz dərinliyi dalğa uzunluğu artdıqca artır. Beləliklə, insan bədənində millimetrlik diapazonlu elektromaqnit dalğaları dərinin səth qatları, santimetrlik - dəri və dərialtı toxuma, desimetrlik - daxili orqanlar tərəfindən udulur.
6) Elektromaqnit şüalarının təsiri ilə toxumaların istiləşməsi xüsusən yüksək su tərkibli insan orqanları (gözlər, beyin, böyrəklər, mədə) üçün təhlükəlidir. Bunlarla bərabər, radiasiya göz mirvarisinin həddən artıq isinməsi səbəbindən kataraktaya səbəb ola bilər.
7) Elektromaqnit şüalanmanın istilik təsiri onun intensivliyinin artması ilə artır. Bu intensivlik istilik hüdudu adlanan müəyyən bir həddi aşdıqda, insanın termoregulyasiya mexanizmi toxumaların istiləşməsinin öhdəsindən gələ bilmir və bədən istiliyi yüksəlməyə başlayır. Milimetr dalğaları ilə şüalanma üçün istilik hüdudu təxminən 70 Vt/m², santimetrlik - 100 Vt/m², desimetrlik üçün isə - 400 Vt/m²-dir. İstilik həddini aşan radiasiyaya uzun müddət məruz qalmaq ciddi nəticələrə (yanıqlar, qanaxmalar, istilik zərbələri) və hətta ölümə səbəb ola bilər.
8) Radiodalğa şüaları da insan bədənin orqanlarına və sistemlərinə toxumaların istiləşməsi ilə əlaqəli olmayan mənfi təsirlər göstərir. Eyni zamanda, həm yüksək intensiv radiasiyaya, həm də təkrarlanan aşağı intensivlikli radiasiyaya məruz qalma bədəndə əhəmiyyətli patoloji dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Beləliklə, elektromaqnit şüalanmanın insan bədəninə təsiri kumulyativ xüsusiyyətlərə malikdir, yəni, onların mənfi fəsadlarına bir yerə yığılaraq insan bədənində uzun müddət qalmasını aid etmək olar. Radiodalğa şüalanmalarının insan orqanizminə təsiri yalnız intensivliyinə və müddətinə görə deyil, eyni zamanda tezlik diapazonuna da bağlıdır. Şüalanmanın intensivliyi artdıqca, onların bədənə mənfi təsiri artır. Beləliklə, insan sağlamlığı üçün ən təhlükəli ultrayüksək tezlikli radio dalğalarıdır (mikrodalğalar).
9) Kiçik intensivlikli radiodalğalarının şüalarına sistematik məruz qalma yuxu pozğunluqlarına, baş ağrısına, yorğunluğun artmasına, əsəbiliyə, ümumi zəifliyə, ürəkdəki ağrılara və s. səbəb olur. İnsan bədəninin radiodalğaları ilə şüalanması immunitet sisteminin tükənməsinə, leykositozun inkişafına və qan keyfiyyətinin digər göstəricilərinin pisləşməsinə, endokrin sistemin, o cümlədən şəkərli diabetin, xərçəng xəstəliyi proseslərinin inkişafına səbəb ola bilər.