Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №4(78) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №4 (78)
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ELMİ ƏSƏRLƏR, 2016, № 4(78) NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY. SCIENTIFIC WORKS, 2016, № 4 (78)
- ƏBÜLFƏZ QULİYEV AMEA Naxçıvan Bölməsi ebulfezamanoglu@yahoo.com UOT:821.512.164;82-3.512.162
- Key words
87 they have practical use for schools. Abdullayev grounded the speech development as one of the main principles of teaching Azerbaijan language and gave various fundamental issues of speech development to his post graduate students and dissertants. So that H. Baliyev investigated the growthing ways of pupils' speech style, M.Mammadov's speech development problems related to speech practice, T.Jafarov's the organization of speech development in the teaching Azerbaijan language and literature, A.Abdullayev's the organization of the work on the language of literary works, M.Abdulov's the influence of extracurricular work to speech culture in their dissertation works. РЕЗЮМЕ Назила Юсифова Заслуги проф. А.Абдуллаева в проводении исследовании по итогам методики преподавания Азербайджанского языка Статье изучается проводение исследований по методике преподавания азербайджанского языка под руководством проф. А.Абдуллаева. Идеи, выдвинутые в произведениях Абдуллаева позже были обобщены в диссертациях его аспирантов и диссертантов. В диссертациях, руководимых им, поднимались очень важные вопросы, касающиеся методики преподавания азербайджанского языка, которые пригодились в школе. Ещё в своё время, Абдуллаев обосновал методику преподавания азербайджанского языка как основной принцип развития речи, аспирантам и диссертантам рекомендовал темы, связанные с различными проблемами развития речи. Таким образом, под его руководством были защищены следующие кандидатские диссертации, такие, как Г. Балыев – по теме «Метод углубления речи учащихся», Т.Джафаров по теме «Организация работы по методике преподавания азербайджанского языка и литературы, и развития речи», Абдуллаев по теме «Организация работы над художественным текстом», М.Абдулов по теме «Влияние внеклассной работы на культуру речи». НДУ-нун Елми Шурасынын 23 sentyabr 2016-cı ил тарихли гярары иля чапа тювсийя олунмушдур (протокол № 01). Məqaləni çapa təqdim etdi: AMEA-nın müxbir üzvü Ə.Quliyev 88 NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ. ELMİ ƏSƏRLƏR, 2016, № 4(78) NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY. SCIENTIFIC WORKS, 2016, № 4 (78) НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ. НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2016, № 4 (78) ƏDƏBİ ƏLAQƏLƏR VƏ MƏTBUAT TARİXİ ƏBÜLFƏZ QULİYEV AMEA Naxçıvan Bölməsi ebulfezamanoglu@yahoo.com UOT:821.512.164;82-3.512.162 MÜSTƏQİLLİK İLLƏRİNDƏ KLASSİK TÜRKMƏN POEZİYASININ DİLİMİZƏ TƏRCÜMƏSİ MƏSƏLƏLƏRİ Açar sözlər: Türkmən ədəbiyyatı, Azərbaycan ədəbiyyatı, ədəbi əlaqələr, tərcümə, klassik poeziya, Məhtimqulu Key words: Turkman literature, Azerbaijan literature, literature relations, translation, classic poetry, Mahtimgulu Ключевые слова: Туркменская литература, Азербайджанская литература, литературные связи, перевод, классическая поэзия, Махтимкули Azərbaycan Respublikası ikinci dövlət müstəqilliyinə qovuşandan sonra türk dünyası ilə mədəni-siyasi və iqtisadi əlaqələr sürətlə inkişaf etməyə başlamışdır. Bu istiqamətdə Türkiyə və Qazaxıstandan sonra əlaqələrimizin yeni mərhələyə daxil olduğu türk respublikalarından biri də Türkmənistan ölkəsidir. Azərbaycan və Türkmənistan xalqları arasında qardaşlıq, dostluq və əməkdaşlıq əlaqələri uğurla davam edir. Ölkə prezidenti cənab İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi “türkmən və Azərbaycan xalqları əsrlər boyu qardaşlıq, dostluq, mehriban qonşuluq şəraitində yaşamışlar, biz iki müstəqil dövlət arasında münasibətləri bu möhkəm təməl üzərində qururuq”. Türkmən xalqının tarixi çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Hələ XI əsrdə böyük Səlcuqlu dövləti (1038-1157) oğuz-türkmən bazasında meydana çıxmışdı. Türk dilində ədəbiyyat bu dövrdə zəif inkişaf etsə də, faktiki olaraq mövcud idi. Türkmən ədəbiyyatı, poeziyasının qədim kökləri olsa da, XVII-XIX əsrlər bu söz sənətinin qızıl dövrü hesab edilir. Bu dövr türkmən ədəbiyyatı zəngin ənənələrə dayanır. Həmin dövrdə Nurməhəmməd Əndəlib, Dövlətməhəmməd Azadi, Abdulla Şabəndə, Məhtimqulu Fəraqi, Şeydayi, Qurbanəli Məğribi, Qayıbnəzər Qayibi, Murad Talıbi, Məmmədvəli Kəminə, Seyidnəzər Seyidi, Molla Nəfəs kimi türkmən şairləri yaşayıb yaratmışdır. XVII əsrdə bugünkü türkmən dilində ilk yazılı əsərlərin meydana çıxması ilə türkmən ədəbiyyatında yeni dövr başlandı. Yeni türkmən ədəbiyyatı Nurməhəmməd Əndəlibin simasında öz banisini, Dövlətməhəmməd Azadinin simasında öz-fəlsəfi-estetik meyarını, Məhtimqulu Fəraqinin şəxsində öz xəlqiliyini və realizmini, Məmmədvəli Kəminənin simasında tənqidini və satirasını, Molla Nəfəsin şəxsində yeni lirikasını tapdı. Ədəbiyyata vətənsevərlik, milli təəssübkeşlik, türkmən birliyi ideyaları yerləşdi. Mərdlik, cəsarət, qəhrəmanlıq, səxavət və digər insani keyfiyyətlər yeni məzmun kəsb etdi, gözəlin və gözəlliyin tərənnümü yeni çalarlar qazandı. Bəzi ənənəvi mövzularda qələmə alınan əsərlər, özəlliklə dini –ruhani şeirlər, nətlər, münacatlar artıq xalqın ana dilində yazılmağa başlandı.Tərcüməçilik və nəzirəçilik ədəbi əlaqələrin güclənməsinə, qarşılıqlı zənginləşməyə səbəb oldu (6, s. 7). XVII-XIX əsr türkmən ədəbiyyatının ən böyük xidməti türkmən millətini formalaşdırmaq oldu. Heç də təsadüfi deyildir ki, Məhtimqulu Fəraqi Türkmənistanın mənəvi yaradıcısı hesab edilir. Bu dövr türkmən şeirinin qaynaqları arasında Nizami, Nəsimi, Füzuli kimi Azərbaycan şairlərinin özünəməxsus yeri vardır.Bu ənənə tarix boyu davam etdirilmiş və Türkmən ədəbiyyatında təsvir olunan milli-mənəvi və əxlaqi dəyərlərdə Azərbaycan oxucusu üçün hər zaman bir doğmalıq olmuşdur. Məhz buna görə də türkmən ədəbiyyatının, xüsusilə poeziyasının dilimizə tərcümə olunmasına həmişə böyük maraq olmuşdur. Müstəqillik illərində türk dünyası ilə əlaqələrin genişləndirilməsinə dövlət səviyyəsində yaradılan münbit şərait sayəsində bu iş daha geniş miqyas Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|