Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №7 (80) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №7 (80)



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/127
tarix24.04.2018
ölçüsü5,01 Kb.
#40129
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   127

25 
 
introduksiya olunmuş üzüm sortları ilə yanaşı,  yeni yaradılan seleksiya sortlarının toplanılması və 
qiymətləndirilməsi  mühüm  iqtisadi  əhəmiyyətə  malikdir.  Belə  problemin  həlli  respublikanın 
müxtəlif bölgələrində torpaq-iqlim şəraitinə uyğun, müasir bazar rəqabəti ilə uzlaşan qiymətli üzüm 
sortlarının  toplanmasına,  zənginləşdirilməsinə,  yeni  sortların  yaradılmasına  və  onlardan  əkin 
materialı tədarük etməklə yeni üzüm bağlarının salınmasında istifadə ediləcəkdir. 
  
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1.
 
Quliyev V.M. Naxçıvan MR-də üzüm genofondu və seleksiyasının əsas istiqamətləri / 
Naxçıvan Muxtar Respublikasının yaranması: tarix və müasirlik. 8 fevral 2007 - ci ildə 
keçirilən elmi praktik konfransın materialı. Naxçıvan, 2007, s. 362 - 367 
2.
 
Quliyev V.M. Naxçıvan MR-də üzüm genofondunun öyrənilməsi // AMEA, Xəbərlər
Biologiya seriyası. Bakı, Elm, 2007, № 1-2, s. 164 - 172 
3.
 
Quliyev V.M. Naxçıvan Muxtar Respublikasında üzüm genofondunun tərkibi // Azərbaycan 
Aqrar Elmi, 2008,  № 2, s. 43-45 
4.
 
Quliyev  V.M.,  Talıbov  T.H.  Naxçıvan  Muxtar  Respublikasının    ampeloqrafiyası.  Naxçıvan, 
Əcəmi, 2012, 584 s. 
5.
 
Şərifov F.H. Azərbaycan üzümü. Atlas. Bakı, Öndər, 2005, 221 s. 
6.
 
Səlimov V.S., Musayev M.K. Azərbaycanda yabanı üzümün genetik ehtiyatları // Az.ETÜŞİ-
nin Elmi əsərlərinin tematik məcmüəsi. XIX cild, Bakı, 2008, s. 84-88 
7.
 
Pənahov T.M., Səlimov V.S. Azərbaycanın aborigen və introduksiya olunmuş üzüm sortları.  
Bakı, Müəllim, 2008, 255 s.  
8.
 
Pənahov T.M., Səlimov V.S., Zari Ə.M. Azərbaycanda üzümçülük. Bakı, Müəllim, 2010, 223 s. 
9.
 
Ампелография СССР. Т. II-IV,  М., Пищепромиздат, 1946-1956 г-х. 
10.
 
Ампелография Узбекистана. Ташкент: Узбекистан, 1984, 144 с. 
11.
 
Кулиев  В.М.  Проблемы  сохранения  и  обогащения  генофонда  винограда 
Нахчыванской  Автономной  республике  /  Материалы  Х1Х  Международного  Научного 
симпозиума.  Симферопол, 2010, с. 343-348 
12.
 
Трошин  Л.П. Кулиев  В.М.  Дикорастующие  виноградные  лозы  в  Нахичеванской  АР 
Азербайджана.  КубГАУ,    Научный  журнал,  2011,  htt://ej.kubagro.  ru/2011/  09/ 
pdf/51.pdf 
 
 
 
 
 
 
 
 


26 
 
ABSTRACT 
Varis  Guliyev  
The grape genofund of Azerbaijan 
Grape  varieties  which  widespread  in  Azerbaijan  Republic  includes  to  the  Vitis  vinifera  L., 
Vitis labrusca L. andVitis amurensis Rupr. species. Most of the cultivated grape varieties includes 
to  the  V.vinifera  ssp.  satıva  DC.subspecies  of  the  Vitis  vinifera  L.  species.  According  to  the 
ecological-geographical  origin  varieties  belonging  to  the  that  subspecies  includes  to  the  convar 
orientalis Negr., convar pontica Negrand convar occidentalıs Negr. groups. Varieties on the grape 
genofund  belong  four  variety  types  –  kishmishi  varieties  (Conculta  apirineae  Negr.),  muskat 
varieties  (Conculta  apiana  Negr),small-drop  varieties  (Conculta  corinthiaca  Negr),  big  drop 
varieties (Conculta macrocarpa Negr.) and three variety groups – table (Subconvarietas antasiatica 
Negr.),  technical  (Subconvarietas  caspica  Negr.)  and  universal  (Subconvarietas  universaltica). 
There  are  also  available  variety  groups:  Heneqırna  (drops  are  white,  black,  red,  gray  colour), 
İnekemceyi (white, red, black drops), Shafeyi (yellow, red, pink drops), Huseyni (white, red drops), 
Nakhchivan  shanı  (white,  black  drops),  Aldere  (yellow,  white,  black  drops).  The  existence  of 
different genotypes on the genofund are accompanied wide range of biomorphologic variability by 
the separate heritage features of the grape varieties. 6 subspecies(Vitis sylvestris var. typica Negr., 
Vitis  sylvestris  var.  aberrans  Negr.,  Vitis  sylvestris  var.  Zangezur,  Mail,  Vitis  sylvestus  var.  Alpan 
Mail,  Vitis  sylvestris  var.  Nakhchivan,  Varis)  of  the  wild  grapes  which  considered  origin  of  the 
cultivated grape (Vitis vinifera ssp. sativa DC.)are spreaded black, purple, red, white drops and male 
flower  type.  On  the  article  there  is  given  geographical  coordinates  of  the  areas  which  spreaed  of 
wildgrapes. 
РЕЗЮМЕ 
Варис Кулиев 
Генофонд  винограда в Азербайджане 
Сорта  винограда  возделываемые  в  Азербайджанской  Республике  относятся  к  трех 
видам: Vitis vinifera L., Vitis labrusca L. и Vitis amurensis Rupr, которая основная культурные 
сорта  входят  к  подвиду  V.vinifera  ssp.  satıva  DC.  Все  сорта  винограда  по  эколо-
геогрегической  происхождений    входят  к  трех  подгруппы:  Convar  orientalis  Negr.,  Convar 
pontica  Negr.и    Convar  occidentalıs  Negr.  В  генофонде  сорта  разделяются  в  четырёх  типах: 
кишмишные  сорта  (Conculta  apirineae  Negr.),  мускатные  сорта  (Conculta  apiana  Negr), 
мелкоягодные сорта (Conculta corinthiaca Negr),  крупноягодные сорта (Conculta macrocarpa 
Negr.),  также  трёх  группах:    стололвые  (Subconvarietas  antasiatica  Negr.),  технические  
(Subconvarietas  caspica  Negr.)  и  универсальные  (Subconvarietas  universaltica)  сорта.  В 
генофонде  выявлены  подгруппы  сортов  Арна  гырна  (ягоды  белые,  красные,  черные),  
Инекемджеки  (ягоды  белые,  красные,черные),  Хусейни  (ягоды  белые,  красные),  Нахчыван 
шанысы _(ягоды белые, черные), Алдара  ((ягоды белые, черные), и.т. В генофонде сорта по 
генетическом признаком сопровождаются с различным биоморфологическим  свойствам. 
В  республике,  также  выявлено  диких  винограда  подвида  Vitis  sylvestris  C.C.  Gmel. 
четырех вариации:1. Vitis sylvestris var. typica Negr., 2.Vitis sylvestris var. aberrans Negr., 3.Vitis 
sylvestus  var.  Alpan  Mail,  4.Vitis  sylvestris  var.  Naxçıvan,  Varis.  Выявленные  вариации 
отличается  друг  от  друга    с  различным  генетическим  признакам(  по  окраске  ягод,  типы 
цветка, по форме листья и т.). 
 
NDU-nun  Elmi  Şurasının  30  noyabr  2016-cı  il  tarixli  qərarı  ilə  çapa 
tövsiyə olunmuşdur (protokol № 03) 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   127




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə