Elmi ƏSƏRLƏR, 2018, №1 (90) nakhchivan state university. Scientific works, 2018, №1 (90)
Yüklə 3,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ABSTRACT Leman Mammadova REALISM IN THE ART
- UOT:77.04 HÜSEYNQULU ƏLİYEVİN YARADICILIQ FƏALİYYƏTİ Açar sözlər
- Key words
- 144 - hərəkatın genişlənməsi və realist incəsənətin formalaşması ilə bağlı olmuşdur. Realist rəssamlar bədii yaradıcılığın əsl mənbəyini təbiətdə axtarır, naturanı ideallaşdırmaqdan imtina edirdilər. Həmçinin məqalədə XIX əsrin ortalarında realizmin ən görkəmli nümayəndəsi olmuş, özünün proqram sərgisini nümayişkaranə “Realizm pavilyonu” adlandıran Qustav Kurbenin əsas əsərləri təhlil olunmuşdur. Məhv olmuş “Daşyonanlar” tablosunda əmək adamlarının ləyaqəti, əməyin dərin ictimai mənası ifadə olunmuşdur. “Ornanda dəfn mərasimi”, “Çimən qadınlar”, “Rəssamın emalatxanası” əsərlərində Kurbenin mütərəqqi-demokratik düşüncə tərzi aydın görünür. Realist rəssamları yaradıcılığı o dövrün incəsənətində hakim olan, bir-birinə tamamilə zidd – klassisizm və romantizm cərəyanlarına qarşı bir növ üsyan olmuşdur. ABSTRACT Leman Mammadova REALISM IN THE ART The article considers the emergence of realism in art, appearance, developmend and main trends. Realism was an artistic movement that began in France in the XIX century. Realists rejected romanticism, which had dominated French literature and art. Realist Works depicted people of all classes in situations that arise in ordinary life. The realist movement began in the mid 19th century as a reaction to romanticism and history painting. In favor of depictions of real life, the realist painters used common laborers, and ordinary people in ordinary surroundings engaged in real activities as subjects for their works. The chief exponents of realism were Corot, Millet, Daumier. Realism as an art movement was led by Gustave Courbet in France. It spread across Europe and was influential for the rest of the century and beyond, but as it became adopted into the mainstream of painting it become less common and useful as a term to define artistic style. Courbet ʼ s work belonged neither to the predominant romantic nor neoclassical schools. Courbet painted figurative compositions, landscapes, seascapes, and still lifes. He courted controversy by addressing social issues in his work. His famous works – “A burial at Ornans”, “The stone breakers”, “The bather”, “The artist ʼ s studio”. Hius work, along with that of Daumier and Millet, became know as realism. For Courbet realism dealt not with the perfection of line and form, but entailed spontaneous and rough handling of paint, suggesting direct observation by the artist while portraying the irregularities in nature. He depicted the harshness in life, and in so doing challenged contemporary academic ideas of art. NDU-nun Elmi Şurasının 27 fevral 2018-ci il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyyə olunmuşdur. (protokol № 06). Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent İ.Məhərrəmova - 145 - NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ. ELMİ ƏSƏRLƏR, 2018, № 1 (90) NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY. SCIENTIFIC WORKS, 2018, № 1 (90) НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ. НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2018, № 1 (90) FATMA ŞAHBAZOVA AMEA Naxçıvan Bölməsi. fatma_sahbazova@hotmail.com UOT:77.04 HÜSEYNQULU ƏLİYEVİN YARADICILIQ FƏALİYYƏTİ Açar sözlər: Monumental abidə, Portret, Büst, Baralyef, Rəssamlıqda məişət portreti, Mənzərə, Natürmort janrlarında monumental rəngkarlıq, İllüstrasiya və teatr rəssamlığı Key words: Monumental monument, portrait, bust, baralyef, portrait of painting, landscape, monumental painting in the genres of genres, painting and theater painting Ключевые слова: Монументальный памятник, Портрет, Бюст, Баралеф, Портрет живописи, Пейзаж, Монументальные картины в живописи, иллюстрации и театральное искусство Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı, Azərbaycan Rəssamlar Birliyi və Teatr Xadimləri İttifaqının üzvü, tanınmış fırça və tişə ustası, istedadlı rəssam-heykəltəraş Hüseynqulu Əliyev 1949-cu ilin soyuq fevral günlərinin birində, Azərbaycanın dilbər guşəsi Ordubad rayonunun ucqar dağ kəndi Bistdə dünyaya göz açmışdır. Hüseynqulu Əliyevin həmkarları, yaxın tanışları, sənət sevərləri, onun hesabatlarında rəssamın həyatın çətinlikləri ilə mübarizə edə, fəlsəfəsini, romantik şəxsiyyətini “lirik” üslubla birləşdirəbildilər. Sənətçinin ilk ilham qaynağı, dünyaya gözünü açdığı Ordubad rayonunun Bist kəndinin mənzərələri olmuş, sənətə daha kiçik yaşlarda dünyanın ən gözəl yerlərindən biri olan Ordubad rayonunun şirin kəndini təsvir etməklə başlamışdır. Hüseynqulu Əliyevin ilk əsərləri həqiqi görülsə də, gerçək mənada qismindi olsa “empresyonist” axının təsiriylə təsvir edilmişdir. Tuvallerinin detallarından sıralanan rənglərin də, bir orkestr senfonisinin ritmindiki kimi duyğulu və hərəkətli olduğu şahidliyi görülməkdədir. Bu mənalı hiss edildiyi zaman istifadə etdiyi rəng tonlarıdır. Hüseynqulu Əliyev özünü dərk edəndən doğulub boya-başa çatdığı kəndin lirik-poetik duyğular oyadan əsrarəngiz mənzərələrinə, təbiətin canlı tarixi abidəsi olan meşələrə, qartallı yalçın qayalara, kəndi əhatə edən, bəzən başı dumanlı, çənə bürünən, bəzən də gün işığında qızılı rəngə çalan dağlara heyranlıqla tamaşa edər, salxım budaqlar arasında atılıb düşən, cəh-cəh vuran gözəl quşların şən səsini, diş göynədən şəfa bulaqlarının zümzüməsini, Əyriçayın, Nəsrivaz çayının şaqraq nəğmələrini dinləyər, bu çayların mavi sularında qayğısız-qayğısız üzən rəngarəng balıqları seyr etməkdən doymaz, gözlərini heyranlıqla qayalara zilləyər, Gəmiqayanın qayaüstü rəsmlərini, Göygölün rənglərini - hislərini, ehtiraslarını kətana köçürmək arzusu ilə yaşayardı. Günəş qürub edəndə onun qızılı rəngi hopub qalardı yanağında. Məhz bu gözəllikləri gördükdə, duyduqda illər ötdükcə onda rəssamlığa həvəs daha da artardı. Elə bu həvəslə də o, orta məktəbi qurtardıqdan sonra Bakıya gəlib sənədlərini Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbinə verir və 1971-ci ildə məktəbin Tərtibat şöbəsinə qəbul olur, ilk professional rəsm sənətləri biliyinə yiyələnir. 1975-ci ildə məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirən Hüseynqulu Əliyev göndərişlə 1977-ci ildə M.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitunun rəssamlıq şöbəsinə daxil olur(4). O, burada Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı, Dövlət mükafatı laureatı Toğrul Nərimanbəyovdan, Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü, professor, SSRİ və Azərbaycan SSR Dövlət mükafatları laureatı, heykəltəraş Tokay Məmmədovdan, Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı, sənətşünaslıq doktoru, SSRİ dövlət mükafatı laureantı Lətif Kərimov kimi sənətkarlardan sənətin incəliklərini öyrənir, biliyini və dünyagörüşünü artırır. Hələ tələbə ikən Moskvada, Xarkovda, Tbilisidə açılan Ümumittifaq və respublika sərgilərində əsərləri ilə çıxış edərək, sənətsevərlərin diqqətini cəlb edir. Beləliklə, o, öz üslubu, dəsti-xətti ilə Azərbaycan rəssamlığı tarixində özünəməxsus bir rəssam kimi adını yazdı. Yüklə 3,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|