Elvin Luku Talk show në peizazhin televiziv shqiptar
36
gabimet gramatikore, që duken si spontane, janë shkruar në mënyrë të qëllimshme në skedat e
Ermalit, për të ç'tensionuar intervistën mes tyre.
Sikurse pohon dhe vetë Çani në emisionin e tij nuk ka asgjë të rastësishme: reklamat,
pyetjet, koha e të ftuarve, gjithçka është e mirëpërcaktuar. Të gjitha
intervistat dhe bisedat
konsiderohen si "mall mjaft i vlefshëm" të cilat duhet të menaxhohet me shumë kujdes.
Elvin Luku Talk show në peizazhin televiziv shqiptar
37
1.1.3 TALK SHOW-t ME PJESËMARRJE TË AUDIENCËS: NGA EMISIONET E
DEBATIT DREJT "TRASH" TALK SHOW-t
Në punimin e saj "Performing talk" studiuesja Louann Haarman, Profesore e Gjuhës
Angleze në Universitetin e Bolonjës, fokusohet në analizën e diskursit dhe performancës
televizive në të paktën tre programe të ndryshme talk show në kohë dhe hapësirë. Ajo ndalet në
emisionet e ditës:
Kilroy me moderator Robert Kilroy-Silk, një format britanik i fokusuar në
diskutimin e audiencës;
The Oprah Winfrey Show me Oprah Winfrey, një spektakël i orientuar
nga tematika, ku trajtohen problemet sociale sipas kënvështrimit personal dhe
The Jerry Springer
Show me Jerry Springer, i kategorizuar si trash talk show. Ky i fundit vendos problemet
personale të të ftuarve në funksion të spektaklit.
43
1.1.3.1 Një përqasje mbi komponentët e talk show-t të ditës
Në parantezë Haarman evidenton komponentët bazë të talk show-t:
Moderatori, që është
përgjegjësi kryesor për gjithë performancën e emisionit. Ai është pika e kontaktit mes audiencës
në studio e shikuesve në shtëpi, por, dhe publikut e të ftuarve në program. Si menaxherë të
emisionit ato prezantojnë temën që trajtohet, të ftuarit dhe ekspertët,
merren me çdo problem
teknik sidomos gjatë transmetimit dhe njoftojnë hapësirat publicitare. Ata janë të vetmit nga
gjithë stafi teknik ose jo, që u lejohet të lëvizin lirshëm në studio dhe të kenë kontrollin e plotë të
emisionit të tyre përmes hapjes/mbylljes së programit, drejtimit të tij dhe ndërhyrjeve për pyetje
ose devijim të diskutimit.
Ndonëse rregullat e mësipërme janë të përbashkëta, ajo që i dallon drejtuesit e emisioneve nga
njeri-tjetri është stili i tyre individual. Kjo do të thotë se secili prej tyre krijon një marrëdhënie të
caktuar me publikun në studio e jashtë tij, të ftuarit dhe ekspertët.
44
Komponenti i dytë i evidentuar nga Haarman janë
të ftuarit. Këta të fundit, zakonisht,
janë persona që përbëjnë lajm, autoritarë, përfaqësues ose njerëz të thjeshtë që
shihen nga
moderatori si interesantë për publikun. Shpesh herë ndodh që drejtuesit e emisionit, krahas të
ftuarve special të programit të tyre të përfshijnë dhe ekspertë, si psikologë, sociologë,
akademikë, qeveritarë, etj., të cilët presupozohet se kanë njohuri më të thelluar sa i takon çështjes
që merret në shqyrtim. Roli i ekspertit në program dëshmon praninë e një autoriteti të besueshëm
të sferës publike dhe institucionale.
45
Elementi i tretë është roli i
audiencës në studio e cila varet nga lloji i formatit të gjinisë
talk show. Ata mund të jenë personazhe të veçantë në radhë të publikut, persona që thjesht u
përgjigjen pyetjeve të moderatorit ose aktorë aktiv në studio që kanë të drejtën e ndërhyrjes në
bisedë, ngritjen e pyetjeve apo dhe të drejtën e shprehjes së reagimeve "spontane" të
aprovimit/mosaprovimit, duartrokitjeve apo të qeshurave.
46
Komponenti i fundit, jo për nga rëndësia, është
fokusi i bisedës. Ky është "motori" që
përcakton sjelljen e të gjithë elementëve të tjerë. Tematika mund të jetë thjesht debat, sikurse
43
Andrew Tolson.
Media Talk: Spoken Discourse on TV and Radio. Edinburgh: Edinburgh
University Press, 2006,
f.138
44
Louan Haarman, “Performing Talk”,
Television Talk Show: Discourse, Performance, Spectacle, edited by
Andrew Tolson, New Jersey: LEA, 2001, f.32
45
Ibid., f.33
46
Ibid.
Elvin Luku Talk show në peizazhin televiziv shqiptar
38
ndodh në "celebrity talk show", mund të jetë personazh, një problematike sociale por dhe një
temë "trash" për tradhtinë apo xhelozinë, ku ka një përfshirje më të gjerë të të gjithë aktorëve. Të
ftuarit, publiku në studio e jashtë tij bëhen pjesë e temës aq sa drejtuesi i emisionit ua lejon, nisur
nga çështja që trajtohet.
47
1.1.3.2 Formatet me debat mes publikut
Në këto emisione publiku vendoset në qendër të diskutimit në studio. Zakonisht, këto
formate kanë 50-70 persona të cilët bashkë me ekspertët e ftuar nga moderatori zhvillojnë
debate
në studio. Personat më aktiv në diskutim vendosen në qendër, ndërsa ata që replikojnë janë
përballë me njëri-tjetrin. Drejtuesit e programit kujdesen që ata të kenë kontaktin sy më sy.
Një nga këto emisione, ku studiuesja Haarman ndalet është
Kilroy, nën drejtimin e ish
deputetit të parlamentit laburist në Britaninë e Madhe, Robert Kilroy. Duke patur parasysh faktin
se ky është një program diskutimi mes pjesëtarëve të publikut, të cilët kanë formime të
ndryshme, e rrjedhimisht dhe nivel të ndryshëm në mendim dhe artikulim, Kilroy ka detyrën
kryesore, që me ndërhyrjet e tij të ruaj ritmin e bisedës me pyetje, ndërhyrje, e shpesh herë dhe
provokime.
48
Kilroy është gjithnjë në dijeni të folësve, e di qëndrimin e tyre dhe i thërret ata në
emër. Natyrisht, gjithçka serviret për publikun si spontane. Komunikimi në emër krijon afrimitet
mes publikut dhe moderatorit, i cili përdor gjuhën e përditshme, në vend të klisheve televizive.
Shpesh herë moderatori merr dhe anën e publikut, duke sfiduar ekspertët dhe argumentet e
tyre
49
:
- Eksperti Michael:... më bëre një pyetje dhe unë do të përgjigjem. Jemi duke diskutuar për një
person me shumë eksperiencë. Ka kohë që është shkëputur, por ka shumë eksperiencë si ekspert
kontabël.
- Personi 1: Ndoshta, ka qenë i përgatitur por tani s'është më...
- Eksperti Michael: Baza për kontabilistin nuk ndryshon...
- Personi 1: A do të merrje një mekanik që nuk ka prekur makinë me dorë për 15-20 vjet?
- Audienca: uhhhhhhhh...
- Kilroy: Michael, të bënë një pyetje...
- Personi 1: Të bëra një pyetje...
- Eksperti Michael: Dhe unë po përpiqem të përgjigjem
- Kilroy: Michael, po apo jo?
- Eksperti Michael: ...
- Kilroy: Përgjigja është jo, por Michael nuk dëshiron ta thotë atë...
50
Ekstrakti, ku personi nga publiku debaton me ekspertin, ilustron atë që Sonia Livingstone
dhe Peter Lunt e cilësojnë si "ndikim narrativ romantik", sipas të cilit drejtuesi i emisionit bëhet
njësh me argumentet e publikut ndaj të ftuarit. Kjo ndodh shpesh në këtë lloj formati.
51
47
L. Haarman,
op.cit., f. 33-34
48
Helen Wood,
Talking with Television: Women, Talk Shows and Modern Self-reflexivity. University of Illinois
Press, 2009, f. 64
49
Ibid., f.62
50
L. Haarman,
op.cit., f. 35, 38
51
S. Livingstone and P. Lunt,
op.cit., f. 56