Elvin Luku Talk show në peizazhin televiziv shqiptar
39
Gjatë diskutimit të publikut, moderatori Kilroy shfaq interes të madh sidomos në çështjet që kanë
të bëjnë me historitë personale të personave në studio. Ai e ndjek me vëmendje rrëfimin dhe më
pas nxit ekspertët dhe pjesëtarët e tjerë të publikut të thonë fjalën e tyre:
- Vajza 2: Sapo kisha nisur vitin e fundit të gjimnazit. Atë periudhë mamaja ishte shumë e
mërzitur. Ishte gjatë gjithë kohës në gjendje të rëndë dhe qante vazhdimisht. Disa kohë më vonë,
ajo më ulet pranë dhe më tregon se do të kërkonte divorcin nga babi. Kjo shkatërroi gjithë botën
time...
- Kilroy: Çdo të thuash me këtë?
- Vajza 2: Mu shkatërrua gjithçka sepse para meje ata shfaqeshin gjithnjë të lumtur.
- Kilroy: Çfarë bëre ti?
- Vajza 2: Unë doja të flisja me dikë, por nuk mund të flisja më me mamanë time, si më parë.
Prandaj, nisa të dalë më shpesh me të dashurin. Ai ishte një ndihmë shumë e madhe për mua.
- Kilroy: Të duhej dikush tjetër për t'u hapur.
- Vajza 2: Unë kisha miqtë dhe të dashurin. Ata më kanë ndenjur shumë pranë...
- Kilroy: A ndihmon kjo?(kthehet nga pjesa tjetër e publikut)
-Gruaja 6: Mendoj se ndihmon, por kushton...
-Eksperti: Nuk kushton nëse përdor qendrat e konsultimit për të rinjtë të cilat janë krejtësisht
falas.
-Gruaja 6: A nuk është e turpshme fakti që na nevojiten qendra të tilla?
-Gruaja 7: Kjo është e tmerrshme
52
Stili i Kilroy mundëson një komunikim interaktiv mes moderatorit,
ekspertit dhe sidomos
pjesëtarëve të publikut në studio, pasi ky format vë në plan të parë audiencën. Ndërkohë, në dy
programet e tjerë, me talk show të orientuar nga tematikat, diskutimi bazohet kryesisht te rrëfimi
i të ftuarve, moderatori dhe ekspertët. Publiku në studio ka hapësira për reagim, por roli i tij është
dytësor.
1.1.3.3 Talk show tematik: Çështje sociale në këndvështrim personal
Emisionet e ditës, duke filluar që nga
The Phil Donahue Show me moderator
Phil
Donahue në vitin 1967, që u konsolidua më pas nga Oprah Winfrey në
The Oprah Winfrey Show,
kategorizohen te talk show-t tematik sipas këndvështrimit personal.
53
Ndërsa
programet e Jerry
Springer e Ricki Lake, kategorizohen në trash show. Kjo për shkak se dy emisionet e fundit i
përdorin historitë personale dhe problemet sociale në funksion të spektaklit televiziv.
54
Ndonëse
bëjnë pjesë në të njëjtën nëngjini, këto programe ndryshojnë nga njëri-tjetri si në nivel diskursi
ashtu dhe në mënyrën e moderimit.
52
L. Haarman,
op.cit., f. 42-44
53
A.Tolson,
Media Talk: Spoken …, f. 138
54
Ian Hutchby.
Media Talk: Conversation Analysis and the Study of Broadcasting. Glasgow: Open
University Press,
2006, f. 70
Elvin Luku Talk show në peizazhin televiziv shqiptar
40
Sikurse evidenton Jane Shuttac, në librin e saj "The talking cure: TV talk shows and
women", programet e ditës që trajtojnë problemet sociale, i prezantojnë ato si
probleme
personale, me personazhe, për të dalë më pas të fenomeni që shqetëson shoqërinë. Tema të tilla
si obeziteti, tradhtitë, sëmundjet seksualisht të transmetueshme, çështjet gjinore, etj., janë trajtuar
gjerësisht në
The Oprah Whinfrey Show. Siç do të vërejmë më poshtë, gjatë një emisioni për
duhanpirjen, ka një kontrast të vazhdueshëm mes gjuhës formale të përdorur nga eksperti dhe
asaj të përditshme të Oprah-s dhe publikut:
- Doktori: ... kur flasim për fëmijët dhe ambientin ku pihet duhan, ka disa gjëra që, më parë ne
nuk i kemi ditur, e që tani duhet t'i themi, si mjekë, veçanërisht sa i takon kancerit në mushkri.
15-20 vitet e fundit janë shtuar studimet dhe ne përpiqemi të informojmë publikun, studentët, të
trajnojmë doktorët e tjerë, t'i flasim prindërve për t'i thënë se duhanpirja është e dëmshme. Nuk
ka asnjë nivel mbrojtje, as nga duhanpirja pasive.
- Oprah: (ecën drejt publikut) Ok, ok, doktor. Ka ndonjëra ndonjë gjë për të thënë? Po? Po
thoje?
- Gruaja 1: Jam vajza e një duhanpirësi për më shumë se 25 vjet. Le ta bëjmë kështu. Nëse, të
themi se gruaja jote ka një makinë difektoze, dhe vajza juaj është në atë makinë çdo ditë. A ka
siguri ktu? A bëhet fjalë për një rast abuzimi me fëmijën? Ajo mund të bëj aksident.
-Oprah: Ti the po, ka rrezik... (i drejton mikrofonin një gruaje tjetër)
- Gruaja 2: Po Oprah, ashtu thashë. Po, është shumë e rëndësishme...
-Oprah: Nëse nget atë makinë e ke kokën në trastë dhe t'i përsëri e nget atë.
55
Nga njëra anë kemi artikulimin e doktorit i cili përdor një gjuhë të rregullt, të rrjedhshme,
referenciale, si p.sh: "
më parë ne nuk i kemi ditur" (ne - komuniteti shkencor); "
15-20 vitet e
fundit janë shtuar studimet që tregojnë se..." (shpreh një konkluzion bazuar në një referencë);
"
duahnpirja është e dëmshme" (gjuhë mjekësore), etj...
Nga ana tjetër kemi gjuhën jo zyrtare të moderatores dhe të publikut, kur thonë: "
Po thoje se?";
"
Jam vajza e një duhanpirësi për më shumë se 25 vjet." (Fjalia e duhur do të ishte:
Babai im pi
duhan prej 25 vjetësh); "
Le ta bëjmë kështu"; "
Nëse, të themi se gruaja jote ka një makinë
difektoze" (Kur fjalia e duhur duhet të ishte:
Supozojmë se gruaja juaj...).
Po të analizojmë lëvizjet e
moderatores Oprah, vijon Haarman, vërejmë se në momentin
që doktori nis të japë konkluzionin, ajo kthehet nga publiku dhe u zgjat me radhë mikrofonin.
Synimi i saj, shkruan autorja, e cila jo rastësisht përdor gjuhën
jo zyrtare, është që ta bëjë
konkluzionin e doktorit në një diskutim të kuptueshëm ku çdokush mund të shprehë lirshëm
opinionin e tij.
Në intervistën e radhës, pasi prezanton se historinë e tradhtisë bashkëshortore, Oprah
Winfrey e nis qëllimisht intervistën me djalin Chris, nëpërmjet të cilit përcjellë menjëherë
mesazhin se pasojat e para nga një veprim i tillë i pësojnë fëmijët.
- Oprah: Kjo familje po mundohet të gjejë mënyrat për të vazhduar të qëndrojë e tillë, jo pas një,
por, pasi dy tradhtish bashkëshortore që tronditën themelet e saj. Mary ka patur një lidhje
jashtëmartesore 12 vjet më parë. Bobi e zbuloi dhe u ndanë. Ato u bashkuan sërish dhe më pas
Bobi pati një lidhje që përfundoi një vit e gjysmë më parë. Situata në shtëpi ishte shumë e rëndë.
Ata kanë mbajtur dhe një mbledhje familjare bashkë me tre fëmijët e tyre Chris, Corey dhe
55
L. Haarman,
op.cit., f. 46-47