Uşaqlar üçün Keyfiyyət
46
Standart Paketi 3
Qayğıdan ayrılma prosesi
“Qayğıdan ayrılma prosesi” termini altında uşaq/gəncin müstəqil həyata başlaması, onun
doğma ailəsinə qayıtması və ya digər bir yerə köçməsi nəzərdə tutulur. Bu anlayışa
daxildir: qərarvermə, köçmə və qayğıdan sonrakı dəstək.
Bu paketə aşağıdakı standartlar daxildir:
Standart 15:
Qayğıdan ayrılma prosesi diqqətlə planlaşdırılır və həyata keçirilir.
Standart 16:
Qayğıdan ayrılma prosesində ünsiyyət səmərəli və məqbul şəkildə aparılır.
Standart 17:
Uşaq/gəncə qayğıdan ayrılma prosesində iştirak etmək hüququ təmin edilir.
Standart 18:
Müşahidə, davamlı dəstək və əlaqə saxlamaq üçün imkanlar təmin olunur
Uşaqlar üçün Keyfiyyət
Standart 15 Qayğıdan ayrılma prosesi diqqətlə
planlaşdırılır və həyata keçirilir.
Qayğıdan ayrılma prosesi evdənkənar qayğı sistemində çox mühüm bir mərhələ olmaqla
diqqətlə planlaşdırılmalı və həyata keçirilməlidir. Proses uşaq/gəncin fərdi qayğı planına
əsasən aparılır.
Uşaq/gənc ona göstərilən qayğının keyfiyyəti ilə bağlı ekspert qismində qəbul olunur.
Onun rəyi qayğı sisteminin və qayğı modelinin keyfiyyətinin inkişafı üçün əhəmiyyətlidir.
“Mentor maraqlı tərəflərlə, yəni ailə (nənə-baba və ata), uşaqlar və Uşaq Müdafiə Xidmətinin
nümayəndəsi ilə vaxtaşırı olaraq planlaşdırma görüşləri keçirirdi. Görüşlərin birində onlar
hamısı qərara gəldilər ki, böyük bacı qayğı təşkilatında qalmalıdır, digər iki uşaq isə ailəsi ilə
bir yerdə daha çox vaxt keçirməlidir. Bütün tərəflər bu qərarla razı idilər.”
(Sosial işçi/Bolqarıstan, kod 3.08.01)
A) Öhdəliklər
Uşaq Müdafiə Xidməti
•
Qayğıdan ayrılma prosesinə hazırlıq və onun icrasına
nəzarət
edir və lazımi dəstək göstərir.
•
Bütün maraqlı tərəflər arasında əməkdaşlığı koordinasiya edir.
Qayğı təşkilatı
•
qayğıdan ayrılma prosesinin qayğı planına əsasən
planlaşdırılması və həyata keçirilməsini təmin edir.
•
həssas yanaşma göstərərək uşaq/gənci bütün proses boyu
peşəkar dəstəklə təmin edir.
•
bioloji ailə ilə əməkdaşlıq edir.
Tərbiyəçi
•
maraqlı bütün tərəflərlə birlikdə qayğıdan ayrılma prosesini
planlaşdırır
•
Qayğıdan ayrılma prosesini qayğı planına uyğun olaraq həyata
keçirir
•
Bioloji ailə ilə əməkdaşlıq edir
B) Qaydalar
1. Qayğıdan ayrılma prosesi diqqətlə planlaşdırılır və həyata həyata keçirilir
Qayğı planına əsaslanaraq uşaq/gənc ilə birgə tərbiyəçi qayğıdan ayrılma prosesini planlaşdırır
və həyata keçirir. Uşağın maraqlarına uyğun olaraq proses tədricən aparılır.
Qayğıdan ayrılma prosesinin planlaşdırılması və həyata keçirilməsi zamanı bioloji ailənin
47
Uşaqlar üçün Keyfiyyət
iştirak dərəcəsinin müəyyən olunmasına dair uşaq/gəncin öz fikrini bildirmək hüququna
malikdir.
Lazım gəldikdə tərbiyəçi peşəkarlar komandasına müraciət edir.
2. Uşaq/gəncin ona göstərilən qayğı haqda rəyi ekspert rəyi kimi qəbul olunur
Tərbiyəçi uşaq/gəncdən ona göstərilən qayğının keyfiyyətini qiymətləndirməyi xahiş edir və
sonra alınmış rəyi gələcəkdə qayğı sisteminin keyfiyyətini və uyğun qayğı modelinin inkişaf
etdirilməsi üçün qayğı təşkilatına bildirir.
3. Qayğıdan ayrılma prosesi fərdi qayğı planına əsaslanır
Qayğı planı uşaq/gəncin inkişaf statusunu müəyyən edir, məqsədlər və onlara nail olma
üsullarını irəli sürür, qayğıdan ayrılma prosesi zamanı uşaq/gənci dəstəkləmək üçün tələb
olunan resursları müəyyən edir. Qayğı planı və onun icrası daima qiymətləndirilir.
Qayğı planı həmçinin uşaq/gəncin qayğı sonrası gələcək həyatını nəzərə alır və bununla bağlı
müvafiq qaydalar müəyyən edir
4. Uşaq/gəncin bioloji ailəsinə qayıtması və ya digər bir yerə köçməsi hərtərəfli
planlaşdırılır
Uşaq/gəncin öz doğma ailəsinə qayıtması və ya digər bir yerə köçməsi mövzusunda Uşaq
Müdafiə Xidməti, qayğı təşkilatı, hazırki və gələcək tərbiyəçilər, bioloji ailə əməkdaşlıq edirlər.
Uşaq/gənc qərarvermə və müstəqil həyata hazırlıq proseslərində öz anlama səviyyəsinə uyğun
olaraq fəal iştirak edir.
5. Qayğıdan ayrılan uşaq/gənc ilə sağollaşma mərasimi keçirilir
Uşaq/gəncin həyatında yeni mərhələnin başlamasını qeyd etmək üçün sağollaşma mərasimi
keçirilir. Bu zaman ümumi ənənələr, uşaq/gəncin fərdi istəkləri nəzərə alınır.
6. Uşaq/gənc qayğını tərk etdikdən sonra da dəstək və konsultasiyalardan faydalanmaq
imkanına malikdir.
Uşaq Müdafiə Xidməti və qayğı təşkilatı evdənkənar qayğıdan ayrılan uşağın dəstək və
məsləhət almaq hüququnu təmin edir.
C) Həyəcan siqnalları
•
Qayğıdan ayrılma prosesi lazımi səviyyədə planlaşdırılmamış və/və ya həyata
keçirilməmişdir.
•
Qayğıdan ayrılma prosesi fərdi qayğı planında öz əksini tapmamışdır.
•
Tərəflər qayğıdan ayrılma planı üzrə razılığa gəlməmişlər.
•
Uşaq/gənc özünü prosesə cəlb olunmuş hiss etmir.
•
Uşaq/gənc və ya onun bioloji ailəsi qayğıdan ayrılma prosesinin planlaşdırılması və həyata
keçirilməsi zamanı iştirak etmir.
•
Uşaq/gənc ona göstərilən qayğının keyfiyyəti ilə bağlı heç bir maraq göstərmir.
•
Evdənkənar qayğının qiymətləndirilməsi aparılmır.
•
Qayğıdan ayrılma prosesi uşağın/gəncin fərdi ehtiyaclarını nəzərə almır.
•
Qayğıdan ayrılandan sonra uşaq/gəncə heç bir və ya kifayət qədər dəstək göstərilmir.
•
Uşaq/gəncin sağollaşmaq imkanı yoxdur.
48