Əsmər Sadıq qızı Bədəlova
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. Avtokratik əməkdaşlıq.
- 2. Avtoritar əməkdaşlıq.
- 3.Liberal (laqeyd, etinasız) əməkdaşlıq.
- 4. Qeyri-sabit ( ardıcıl olmayan) əməkdaşlıq.
- 5. Demokratik əməkdaşlıq.
50 3. C ənab Heydər Əliyevin Azərbaycan müəllimlərinə tövsiy əsi nədən ibarətdir? 4. Mü əllimin pedaqoji mərifətinin komponentləri hansılardır? 5. Mü əllimlik peşəsinə vertilən tələblər hansılardır? 6. Öz peşəsinin fəaliyyət istiqamətini mü əyyənləşməkdə sosial-psixoloji, şəxsi və etik pedaqoji t ələblərin müəllimə nə köməyi ola bilər? 7. Mü əllimlik peşəsinə verilən ümumi və xüsusi tələbər hansılardır və onların fərqi nədən ibarətdir? Ədəbiyyat 1 .Əliyev H. Pedaqoji ustalığın əsasları. Bakı, ADPU, 1999. 2.H əmzəyev M.Ə. Pedaqoji psixologiya. Bakı, Maarif, 1991. 3 . İbrahimov F.N, Hüseynzadə R.L. Pedaqogika (I cild). Bakı, Mütərcim,2013. 4. M əmmədzadə R.H.Müəllimin peşə etikası. Bakı, Maarif, 1992. 5.N əzərov A.M., Məmmədov R.Ə. Pedaqoji ustalıq. Bakı, Müəllim, 2008. 6 . Paşayev Ə.X, Rüstəmov F.A. Pedaqogika. Bakı, Nurlan, 2007. 51 6. Pedaqoji f əaliyyətinin səciyyəvi xüsusiyyətləri və mü əllimin pedaqoji qabiliyyətləri Plan 1.Mü əllimin şagird şəxsiyyətini inkişaf etdirmək və sinif kollektivini t əşkil etmək bacarığına yiyələnə bilməsi 2.Mü əllim-şagird münasibətlərində ünsiyyət üslub- ları pedaqoji fəaliyyətin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri kimi 3. Mü əllimin pedaqoji qabiliyyətləri 1. Mü əllimin şagird şəxsiyyətini inkişaf etdirmək və sinif kollektivini t əşkil etmək bacarığına yiyələnə bilməsi. Pedaqoji f əaliyyətin müxtəlif xüsusiyyətləri vardır; ən sə- ciyy əvisi müəllimin dərs dediyi şagirdlərin şəxsiyyətini inkişaf etdirm ək və sinif kollektivini təşkil etmək üçün onları hərtərəfli öy ərənməsidir. Bu məqsədlə hər bir şagirdi diqqət mərkəzində saxlamalı, onun fərdi xüsusiyyətlərinə, maraq dairəsiniə, kol- lektiv ə və ayrılıqda hər bir yoldaşına münasibətinə bələd olmalıdır. Pedaqoji qanunauyğunluq tələb edir ki, müəllim dərs dediyi şagirdlərə obyekt kimi yox, bir subyekt kimi, özünün köm əkçisi kimi baxsın. Kollektivd ə əxlaqi, mənəvi, etik münasibətləri formalaş- dırarkən müəllim humanizmi əsas götürməli, sözübütöv olmalı, öz mehribanlığı və səmimiyyəti ilə uşaqların səviyyəsinə enm əyi bacarmalıdır. Unutmaq olmaz ki, uşağın ləyaqətinə hörm ət etməsi müəllimin ləyaqətini qat-qat yüksəldir. Verilən tapşırıqların yoxlanılması və digər səbəblərdən tutulan iradlar el ə olmalıdır ki, şagirdlərin heysiyyətinə toxunmasın, onları h əvəsdən salmasın, əksinə ruhlandırsın və onlar öz işlərinə bir q ədər də məsuliyyətlə yanaşsınlar. Müəllim şagirdə daim n əzarət etməlidir. Bu iş o qədər incə tərzdə aparılmalıdır ki, 52 uşaqlar onu hiss etməsinlər. Əvvəla, nəzarət altında olduğunu daim hiss etm ək insan mənəviyyatını sıxır. İkincisi, şagirdləri qeyri-t əbii olmağa sövq edir. Qeyri-təbiilik şəraitində isə nə onlar olduğu kimi görünə bilərlər, nə də müəllim onları olduğu kimi tanıya bilər. Şagird şəxsiyyətinin inkişafı və kollektivin düzgün t əşkili üçün aşağıdakı prinsiplərə riayət etmək məqsədə- müvafiqdir: - mü əllim şagirdin şəxsiyyətinə hörmət etməli və onun l əyaqətini qorumalıdır; - şagirdin fikri doğru olmadıqda, yaxud müəllimin fikri il ə uzlaşmadıqda müəllim səbr və təmkin göstərərək onu axıra q ədər dinləməli, axırda onun səhvini ehtiyatla başa salmalıdır; - h ər şagirdin qarşısında gücünə müvafiq tələblər qoymaqla, onların yaradıcı fəaliyyətini inkişaf etdirməlidir; - şagirdləri başqalarının sevinc və kədərinə şərik olmaq ruhunda t ərbiyə etməlidir; - şagird şəxsiyyətini alçaldan hər cür tədbirdən uzaq olmalıdır və s. Bu prinsipl ərə daim dönmədən əməl etmək və şagird- l ərini mükəmməl şəxsiyyət kimi yetişdirmək üçün müəllim münt əzəm surətdə öz üzərində işləməlidir. 2.Mü əllim -şagird münasibətlərində ünsiyyət üslub- ları pedaqoji fəaliyyətin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri kimi. Pedaqoji f əaliyyət ünsiyyət üzərində bərqərar olan, onun- la yaranıb, onunla davam edən prosesdir. Ünsiyyətin müxtəlif növl əri vardır. Onları aşağıdakı kimi qruplaşdıra bilərik: -mü əllim –şagird münasibətlərində təlimlə bağlı ün- siyy ət; -münasib ətlərdə tərbiyə ilə bağlı ünsiyyət; -t əlim və tərbiyənin nəticəsini yekunlaşdırma –qiy- m ətləndirmə ünsiyyəti və s. 53 Bunlarla b ərabər, müəllim -şagird münasibətlərində idar əetmə ilə bağlı müxtəlif rəhbərlik üslubları da vardır; onlar aşağıdakılardır: 1. Avtokratik əməkdaşlıq. Avto latın dilində mən, özüm dem əkdir. Kratos isə hakimiyyət deməkdir. Belə əməkdaşlıq dövründ ə müəllim şagirdlərlə münasibətlərində hakim möv- qed ə dayanır. Heç kimin fikri və rəyi ilə hesablaşmır. Uşaqlara əmr və göstərişlər verir. 2. Avtoritar əməkdaşlıq. Avtokratik əməkdaşlıqdan o q ədər də irəli getmir. Fərq yalnız ondan ibarətdir ki, o uşaq- ların fikir və rəyinə qulaq asır, çıxış etməsinə, söz deməsinə imkan verir, lakin son m əqamda öz bildiyini edir. 3.Liberal (laqeyd, etinasız) əməkdaşlıq. Bu zaman mü əllim verdiyi tapşırıqların yerinə yetirilməsinə nəzarət etmir. Tez-tez uşaqlara güzəştə gedir, bəzən dediyi sözlərin əleyhinə danışır, verdiyi tələblərin əksinə hərəkət edir, sözündə, fikrində s əmimiyyət olmur. Külək hansı səmtə əssə, o səmtə əyilir. 4. Qeyri-sabit ( ardıcıl olmayan) əməkdaşlıq. Bu əməkdaşlıq növündə müəllim şagirdlərlə həmişə eyni cür münasib ətdə olmur. Bir müddət həlim və xoş münasibətdə görünürs ə, birdən də dəyişərək sərtləşir. Yaxud da şagirdlərin əhvalından asılı olaraq onun da əhvalı və uşaqlara münasibəti d əyişir. 5. Demokratik əməkdaşlıq. Demokratiya demos və kratos sözl ərindən əmələ gəlmişdir, xalq hakimiyyəti dem əkdir. Danışdığımız kontekstdə bu, o deməkdir ki, m əktəbdə şagirdlər azad və sərbəstdirlər. Onların fikir və r əyləri, arzuları nəzərə alınır. Belə əməkdaşlıq ən düzgün, ən humanist əməkdaşlıq növü hesab edilir. T əlim-tərbiyə işinin demokratikləşdirilməsi insan amilini ön plana ç əkir. Müəllim özünü məktəbdə dövlətin inhisarçısı kimi deyil, xalqın müvəkkili kimi hiss edir. De- mokratik əməkdaşlıq məktəbdə müəllim-şagird münasibətləri Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|