Eylül 2016 İstanbul/Türkiye
Yüklə 4,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.2.2.3. Ahmed-i Yesevî ve Çatışma Çözümü
- 1.2.2.4. Ahmed-i Yesevî ve İşbirliği
- 1.2.2.5. Ahmed-i Yesevî ve Liderlik
- 1.2.2.6. Ahmed-i Yesevî ve İlişki Kurmak
- 1.2.2.7. Ahmed-i Yesevî ve Gücün Farkında Olmak
610 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 1.2.2.3. Ahmed-i Yesevî ve Çatışma Çözümü Duygusal zekâ çatışma çözümüne çok önem vermiştir. Önce çatışma bir sorun olarak belirlenir, mahiyeti anlaşılır, sonra çözüm yöntemleri aranır, her sorun aynı yöntemle çözümlenmeyebilir. Düşünce zenginliğiyle sürekli olarak çözüm için yol ve yöntemler bulunur. Bu yöntemlerde duygu boyutu ihmal edilmez. Çatışma farklı görüşlerin sonucunda ortaya çıkar, bireysel de toplumsal da olabilir. Her iki durumda da farklı görüşler kavgaya, mücadeleye dönüşmeden müzakere edilerek çözülebilir. Sorun çözen kişiler sevilir, herkes tarafından sayılır, itibar gösterilir. Ahmed-i Yesevî çağının bilgesidir ve hoca sıfatıyla asırlar boyunca sevilip sayılmıştır. Divan-ı Hikmet’inde çok çeşitli sorunlara çareler göstermiştir, bil- gisizlikle mücadele etmiştir. Aşağıdaki mısralarda bireysel bir çatışma yaşa- dığını eleştirel bir yaklaşımla dile getirir. Bir çatışma yaşar, önce başkasının değil kendi sufîliğini sorgular, sufilikle kibrin, riyanın, dünya sevgisinin bir arada olamayacağını ifade eder. Şeklen sufi gibi olsa bile iç dünyasındaki arın- ma gerçekleşmediği için hakiki Müslüman olamayacağını, asıl Müslüman’ın iç ve dış ahengiyle bütünleşmesi icap ettiğini telkin eder. Ey köngül kıldıng günahı hergiz püşeyman bolmadıng Sofimen deb lâf urup tâlib-i cânân bolmadıng Hayf ömrüng ötti bir lahza giryân bolmadıng Sofî-nakş boldung velî hergiz Müsülmân bolmadıng Ey gönül işledin günah asla pişman olmadın Sufiyim deyip laf edip yarin tâlibi olmadın Yazık ömrün geçti bir an ağlayıcı olmadın Sufî-nakş oldun fakat asla Müslümân olmadın 23
Kişinin başka insanlarla ortak amaçlar doğrultusunda işbirliği yapması duygusal zekânın bir değeri olarak önemlidir. Işbirliği, bencilliği önler, ego- nun kibrini azaltır, yardımlaşmayı güçlendirir, bir ve birlik olmayı özendirir. Ahmed-i Yesevî bir hikmetinde dostlarına çağrıda bulunur, birlikte Allah adını anmayı ve birlikte aydınlığa çıkmayı önerir. Çünkü insanlar bir olup bir araya geldiklerinde sosyalleşirler, bilmediklerini öğrenirler, bildiklerini öğretirler. 23 Hoca Ahmed, age., s.152. Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 611
Keling dostlar barça turup aytaylık Yadı bizni yaruklukka tartar ermiş Yadı birle şuru’ kılgan aşıklarnı Niyazları kündin künge artar ermiş Gelin dostlar hep birlikte durup söyleyelim Zikir bizi aydınlığa çeker imiş Zikri ile devam eden âşıkların Niyazları günden güne artar imiş 24
Liderlik önder olmaktır, insanlara rehberlik ederek onları da hedefe var- dırmaktır. Toplumların her zaman işlevine göre liderlere ihtiyacı olagelmiştir. Ahmed-i Yesevî devrinin çok değerli bir lideridir, toplumsal bir misyon yük- lenmiş ve insanları ikna ederek Allah yolunda iman, ahlak, kulluk, doğruluk, iyilik kavramlarına yöneltmiş, harekete geçirmiştir. O, çağlar boyunca top- lumsal lider olarak Türk kültür hayatına eşsiz kazanımlarda bulunmuştur. Tarikatga şeriatsız kirgenlerni Şeytan kelip imanını alur ermiş Uşbu yolnı pirsiz dâva kılganlarnı Sersan bolup ara yolda kalur ermiş Tarikata şeriatsız girenlerin Şeytan gelip imanını alır imiş İşbu yolu pirsiz iddia eyleyenleri Şaşkın olup ara yolda kalır imiş 25
Duygusal zekânın değerlerinden biri de ilişki kurmak olup bu değer, ki- şinin aile ve sosyal çevresinde sağlam ilişkiler kurmasını beceri haline ge- tirebilmesini sağlar. Sosyal hayatta ilişki kurmak esasen zordur; sabır ister, tahammül göstermeyi icap ettirir. Sevgi ve saygı ekseninde, çıkara ve menfa- ate dayanmayan ilişkiler kurmak sosyal hayatın en önemli değerlerindendir. 24 Hoca Ahmed, age., s.137. 25 Hoca Ahmed, age., s.140. 612 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî Birey, toplumdaki ilişkileri duygusal boyutta kurar ve sürekli geliştirir. Hz. Peygamberin ilişki kurmadaki tavsiyeleri ve kendi hayatında bunları davra- nışa dönüştürerek sünnetler halinde ümmetine esasen emretmesi dikkate değerdir. Ahmed-i Yesevî, aşağıdaki Hikmetinde bir yerde değerli insanların bir araya geldiğini duysa oraya gidip onlara ilmihal denilen ve günlük yaşantı- yı ilgilendiren bilgileri öğretmek istediğini açıklar. Eğer onların sohbetinden hoşlanmışsa, kendisini onların arasına katmak ister, o bu duygularıyla son derece candan ilişkiler içindedir. Kayu yerde azizlemi cem’i bolsa Oşal yerde hal ilmini söyleyesim gelir Alamı sohbetini huşlasam men Özlimni özlerige katgum kelür Hangi yerde azizlerin toplantısı olsa O şu yerde hal ilmini söyleyesim gelir Onların sohbetinden hoşlansam ben Özümü özlerine katasım gelir 26
Gücün farkında olmak, kişinin, çevresindeki güç sahipleriyle denge kur- masıdır. Öyle güç sahipleri vardır ki kişi zayıf olduğunu anladığı durumlarda stratejisini değiştirmelidir. Gücüyle aşamadığı anlarda kişi yöntem değiştir- melidir. Insan sınırlı bir güce sahiptir, o gücün sınırları ölçüsünde muhata- bına karşı çıkmayı bilmelidir. Duygusal zekâ kişiye bu karşı çıkmanın yönte- mini öğretir. Ahmed-i Yesevî öncelikle kul ile onu yaratan Hâlık-ı Mutlak arasındaki ilişkiyi bilir. Insan, aklıyla kendisini mahlukatın en güçlüsü görür ve dünya- yı yönettiği için de haklılığı vardır. O, aşağıdaki söylemlerde canın emanet olduğunu, insanın mala mülke inanmamasını hatta ünlü zenginlerin sem- bolü Karun’u, kudretin sembolü Firavun ve Haman’ı, herkesin tanıdığı aşk kahramanlarından Vâmık’ı, Azrâ’yı, Ferhat’ı, Şirin’i ve Mecnun’u hatırlatır ve faniliği telkin eder. Bu kahramanlar zahiren ölümsüz gibidirler, her çağda 26 Hoca Ahmed, age., s.69. Yüklə 4,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|