F. Köçərli adına
Yüklə 466,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II aparıcı
40
aliləşdirilən, bəkağətlə saydırılan nitqin üzündən, necə deyərlər, ənliyini- kirşanını silir. Abşeron camaatının evdə, küçədə, məclisdə işlətdiyi danışığın dadını-duzunu eynən çatdıran təbiiliyi saxlayır. Ədəbilik pərdəsinin parıltılı cilasını təmizləyir və canlı dil Mirzə Cəlil dilinin sadəlik gücü ilə görünür. II aparıcı: Bəli, əsərin gücü oxunuşundadır. Rəvan oxumaq, həvəslə oxumaq Elçin Əfəndiyevin istedadına rəvac verən əsas gücdür. Yazıçı Elçin ana dilinin bilicisidir. Elçin Əfəndiyev istedadlı söz ustası kimi, təbii ki, Azərbaycan türkcəsinin bütün zəriflik və gözəlliklərinə bələddir. Onun Abşeron mövzuları ədəbiyyatımızın şedevrlərindən sayılır. Əsərlərindəki obrazlardan biri də yazıçı özüdür. O, obrazları ilə yazıçıdan çox, həmkar kimi danışır. Elçin Əfəndiyev hər əsərinə görə, hətta bir əsərdəki hər obraza görə özünü, öz dilini xüsusi kökləyir. Ona görə Elçin Əfəndiyev çox oxunan yazıçılardandır. Ənənəvi ədəbiyyatımızda buna xəlqilik deyiblər. Əgər yaradıcılığın boyu min obraz yaradıb hərəsini öz dili ilə danışdırırsansa, deməli sən min nəfərin düşüncə aləminə girə bilmisən. Bu humanizmdir, psixoloq səriştəsidir – yazıçının əsl yazıçı keyfiyyəti də humanizmdir, psixoloq idrakıdır. Elçin Əfəndiyev hər mövzuya görə dilini xüsusi kökləyə bilir.
bələd olduğu adamlardan və mənbələrdən yazır. Təsadüfi deyildir ki, Abşeron bağları və kəndləri, Xəzər dənizi onun əsərlərində poetikləşdirilir. Bizi əhatə edən xarici aləm, yaşadığımız evlər, gəzdiyimiz dəniz sahilləri, Bakı bağlarının sarı qumu, dadlı üzüm gətirən meynələri, çadır kimi kölgə salan tut ağacı, çılpaq qayaları Elçin Əfəndiyevin hekayə və povestlərində daim insan hissilərinin hərarətini, insan ürəyinin romantik çırpıntılarını əks edir; çünki yazıçı onları təsvir xatirinə deyil, qəhrəmanlarının həyəcan və iztirablarının, hisslərinin tərcümanı kimi əsərə daxil edir. Bu təsvirlərin yığcamlığı və
41
təbiiliyi oxucunu daima cəlb edir. Xalq yazıçısı Elçin əfəndiyevin dramaturgiyası bu gün nəinki ölkəmizin, hətta dünyanın bir çox teatrlarının diqqət mərkəzindədir. Yazıçının bu xüsusiyyəti sənət dostları tərəfindən həmişə yüksək qiymətləndirilmişdir. İndi isə gəlin oxucumuzun ifasında Əjdər Qiyaslının xalqımızın yüksək ləyaqətli yetirməsi, el-obamızın qədirkeşi və xeyirxahı sevimli Xalq yazıçısı Elçinə həsr etdiyi “Parlasın səmada tale ulduzun” şeirindən bir parçanı dinləyək. Oxucu:
... Ağac var tükənmir barı, bəhrəsi, Bol bəhrə verməkdir eşqi, həvəsi. Bütün budaqları barla doludur, Qeyrət ağacı da ömür yoludur... Sən belə ağacdan daha barlısan, Elinə, obana etibarlısan! Səni bənzətsəm də barlı ağaca, Sən ondan daha çox ucasan, uca! Hər ağac bir dəfə ildə verir bar, Səninsə həmişə bəhrə - barın var. Sənətin yolları olsa da çətin, Ölçüyə sığmazdır sənin xidmətin! ... Çinartək açmısan qol-qanadını. Uca saxlamısan təmiz adını... Yaxşılıq etmisən bəsdi deyincə, Bəhrəsi tükənməz min il yeyincə! Sənə arzularam dünya varından: Açılsın ürəyin övladlarından! Gözünə nur olsun hər gözəl qızın, Parlasın Səmada Tale Ulduzun... II aparıcı: Cəmiyyətimizdə baş verən hadisələrin iti yazıçı qələmi ilə bədiiləşdirilməsi, zəmanənin qarşılığında həqiqəti görmək və onu estetik ideala çevirmək, sonda isə oxuculara və tamaşaçılara yüksək mənəvi-əxlaqi dəyərlər aşılamaq bu 42
sənətkarın yaradıcılığı üçün xarakterikdir. Yaradıcılığına metafizik realizm üslubunda hekayələrlə başlayan yazıçının dünya ədəbiyyatı səviyyəsində dünyəvi dəyərləri əks etdirən əsərləri öz müəllifinə çoxmilyonlu oxucu auditoriyası qazandırıb. Onun yaradıcılığının coğrafi əhatə dairəsi çox genişdir. Yazıçının bədii əsərləri tərcümə edilərək dünyanın müxtəlif ölkələrində sevilə-sevilə oxunur. Müxtəsərlik, aydınlıq və sadəlik
onun ilk yazılarından özünü göstərən keyfiyyətlərdəndir. Yazıçının yaradıcılığında müasirlik, dərin psixoloji hisslər, humanist ideyalar, nəcib duyğular, saf arzular mükəmməl şəkildə özünü göstərir. Elçin Əfəndiyev Azərbaycan ədəbiyyatının Qızıl fonduna düşmüş həm tarixi romanların, həm absurd dramların, həm sürrealist və realist hekayə və povestlərin müəllifidir.
haqqında yazan bu yaradıcılığın orijinallığını xüsusi qeyd edən, onu yüksək qiymətləndirən müəlliflərin sadəcə olaraq, yalnız adlarını çəkmək kifayətdir ki, yazıçının əsərlərinin hələ o zaman Azərbaycan ədəbiyyatında qazandığı mövqe barədə təsəvvür əldə edək: Məmməd Arif Dadaşzadə, Mir Cəlal, Məmməd Cəfər Cəfərov, Həmid Araslı, Mirzə İbrahimov, Mehdi Məmmədov, Əziz Mirəhmədov, Yəhya Seyidov, Kamal Talıbzadə, Bəkir Nəbiyev, Yaşar Qarayev, Xəlil Rza Ulutürk... Eləcə də onlarla başqa görkəmli tənqidçilər, yazıçılar. Elçin Əfəndiyev ləyaqətlə yaşanmış bir ömrün 40 ildən artıq müddətini ədəbiyyata həsr etmişdir. Onun yaradıcılıq dünyasının sərhədləri heyrətamiz genişliyi, əslində, sərhədsizliyi ilə seçilir. Müasir cəmiyyətdə insan fenomeni həmişə Elçin Əfəndiyevin diqqət mərkəzində olub. Ölkəmizdə cərəyan edən mürəkkəb ictimai-siyasi proseslər, gərgin mənəvi-əxlaqi axtarışlar yazıçının qəhrəmanlarının daxili aləmində öz əksini tapmışdır. Həyat haqqında olan ideal təsəvvürlərin həyatın özündən nə qədər Yüklə 466,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|