F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
547
adam bunun hamısını birdən görə bilməz. Alyoşa gərək ona çox ehtirasla bağlanaydı, mən bunu başa düşdüm. Alyoşa özü düşünməyi, mühakimə yürütməyi bacarmırdı, buna görə də onun əvəzinə düşünənləri, hətta düşünmək istəyənləri sevirdi. Katya onu öz himayəsi altına almışdı. Alyoşa nəcib, füsunkar bir qəlbə malik idi, o bütün təmiz, doğru, gözəl şeylərə dərhal məftun olurdu. Katya öz uşaqlıq səmimiyyəti və hüsn-rəğbəti ilə ona çox şey açıb söyləmişdi. Alyoşanın zərrə qədər də öz iradəsi yox idi. Katyanın çox inadkar, qüvvətli, odlu iradəsi vardı, Alyoşa isə ancaq ona ağalıq etməyi, hətta ona əmr etməyi bacaran adama məftuniyyət göstərirdi. Nataşa əvvəllər onu qismən bununla özünə cəlb edə bilmişdi, lakin Katyanın Nataşadan böyük bir üstünlüyü vardı: o da bu idi ki, Katya özü hələ lap uşaq idi, elə bil ki, o hələ uzun zaman uşaq qalacaqdı. Katyanın bu uşaqlığı, aydın zəkası, eyni zamanda, düşüncəsində olan bəzi nöqsanlar onu Alyoşaya daha çox yaxınlaşdırırdı. Alyoşa bunu hiss edirdi, buna görə də, Katya onu özünə get-gedə daha çox cəzb edirdi. Mən əminəm ki, onlar ikilikdə söhbət edəndə, Katyanın ciddi “təşviqatyana” danışığı qarşısında downloaded from KitabYurdu.org
548
əsl iş, bəlkə də, bir oyuncaq dərəcəsinə enirdi. Katya Alyoşanı, yəqin ki, çox tez-tez danlayırdı, ona öyüd-nəsihət verirdi, həm də onu öz əlində saxlayırdı, bununla belə, görünür, Alyoşa özünü onun yanında, Nataşanın yanında olduğundan daha artıq rahat hiss edirdi. Onlar daha artıq bir- birinin tayı idi, əsas məsələ də bu idi. Alyoşa yerindən qalxıb, xudahafizləşmək üçün əlini Katyaya uzatdı: – Katya, yaxşı, yaxşı, daha bəsdir! Sən həmişə haqlı çıxırsan, mən yox. Bu ona görədir ki, sənin qəlbin mənimkindən təmizdir. Bu saat Nataşanın yanına gedirəm, daha Lyovinkanın yanına getməyəcəyəm... – Elə ha, Lyovinkanın yanında sənin heç bir işin yoxdur. O ki qaldı sənin indi sözə baxmağın, Nataşanın yanına getməyin, bu cəhətdən sən çox əzizsən! Alyoşa qəmgin-qəmgin dedi: – Amma sən min dəfə hamıdan əzizsən! İvan Petroviç, sizə iki kəlmə sözüm var. Biz iki addım kənara çəkildik. O pıçıldaya-pıçıldaya dedi: downloaded from KitabYurdu.org
549
– Mən bu gün biabırçı bir iş tutmuşam, alçaq bir iş tutmuşam, mən bu dünyada hamının yanında müqəssirəm, onların yanında isə hamıdan çox müqəssirəm. Bu gün atam məni nahardan sonra Aleksandra ilə tanış elədi (fransız qadındır), çox əntiqə arvaddır... Mən... ona uydum... Daha nə deyim... axı... Mən onlarla bir yerdə olmağa layiq deyiləm... Sağ olun, İvan Petroviç! Mən yenə də Katyanın yanında oturanda o tələsərək dedi: – Alyoşa mərhəmətlidir, nəcibdir, ancaq onun barəsində biz sonra çox danışacağıq, indi isə hər şeydən əvvəl, biz bir şeyi müəyyən etməliyik: knyazı siz necə adam hesab edirsiniz? – Çox pis adam. – Mən də elə hesab edirəm. Demək, biz bu barədə bir fikirdəyik, buna görə də knyaz barəsində danışmaq bizim üçün asan olacaq. İndi keçək, Natalya Nikolayevnaya... Bilirsinizmi, İvan Petroviç, indi mən elə bil zülmət içindəyəm ki, mən sizi bir işıq kimi gözləyirdim. Siz bunları mənə başa salın, çünki ən əsas məsələni mən, Alyoşanın downloaded from KitabYurdu.org
550
mənə söylədiyi şeylərə görə mülahizə edirəm. Başqa soruşmalı adam yox idi. Əvvəla, mənə deyin görüm (bu əsas məsələdir), sizin fikrinizcə, Alyoşa ilə Nataşa birlikdə yaşasalar, xoşbəxt ola bilərlərmi? Qəti qərara gəlmək üçün, hər şeydən əvvəl, gərək mən bunu bilim, ondan sonra bilim görüm nə etməliyəm. – Bunu lap yəqin necə demək olar?.. O mənim sözümü kəsdi: – Əlbəttə, elədir, lap yəqin olmasa da, hər halda, bu sizə necə görünür? Siz axı çox ağıllı adamsınız. – Məncə, onlar xoşbəxt ola bilməz. – Niyə axı? – Onlar bir-birinin tayı deyil. – Mən də bu fikirdə idim! – sanki böyük bir kədər içində qız əllərini dizləri üstə qoydu. – Lap müfəssəl danışın. Qulaq asın: mən çox istəyirəm ki, Nataşanı görüm. Çünki mən gərək onunla danışım, mənə elə gəlir ki, biz ikimiz bütün məsələni həll edərik. İndi mən onu ancaq təsəvvür edirəm, o gərək çox ağıllı, ciddi, doğruluq sevən və gözəl bir qız olsun. Elədirmi? downloaded from KitabYurdu.org
551
– Elədir. – Mən buna əmin idim. Yaxşı, əgər o belədirsə, bəs onda Alyoşa kimi bir uşağı necə sevib? Bunu mənə izah edin, mən çox vaxt bu barədə fikirləşirəm. – Katerina Fyodorovna, bunu izah etmək olmaz, adamın nə üçün sevdiyini, necə sevdiyini təsəvvür etmək çətindir. Alyoşa uşaqdır, buna söz yox. Lakin bilirsinizmi uşağı necə sevmək olar? (O ciddi, dərin bir nəzərlə, həm də diqqətlə, səbirsizliklə mənə baxırdı, mən ona, onun gözlərinə baxdım, ürəyim yumşaldı.) Nə qədər ki Nataşa özü uşağa oxşamır, nə qədər ki o ciddidir, Alyoşanı bir o qədər tez sevə bilərdi. Alyoşa düz adamdır, səmimidir, son dərəcə sadəlövhdür, hətta bəzən onun sadəlövhlüyü qəşəng də görünür. Nataşa onu bəlkə də ona görə sevmişdir ki, bunu sizə necə izah edim?.. Bəlkə də yazığı gəldiyi üçün sevmişdir... Alicənab insanlar yazığı gəldikləri üçün də sevə bilərlər. Hiss edirəm ki, mən sizə heç bir şey izah edə bilməyəcəyəm, amma sizdən bir şey soruşum: siz onu sevirsinizmi? downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|