F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
232
böyük qardaşı idi. Hər halda, onu belə böyük bir oğlanın atası hesab etmək olmazdı. Knyaz düz Nataşanın yanına gəldi, qətiyyət və inam ifadə olunan bir nəzərlə ona baxaraq dedi: – Belə bir vaxtda, həm də məlumat vermədən, mənim bura gəlməyim həm qəribədir, həm də qəbul olunmuş qayda-qanundan kənar bir hərəkətdir. Lakin mən əminəm ki, siz mənim bu hərəkətimin adətdən kənar bir hərəkət olduğunu dərk etmək imkanında olduğuma hər halda inana bilərsiniz. Mən kimin yanına gəldiyimi bilirəm. Bilirəm ki, siz arif, alicənab bir insansınız. Mənə ancaq onca dəqiqə vaxtınızı bağışlayın, əminəm ki, siz özünüz məni başa düşərsiniz, mənə haqq qazandırarsınız. Bu sözləri o, nəzakətlə, lakin qüvvət və inadla söylədi. Nataşa: – Əyləşin, – dedi. Bayaqkı təşviş və qorxu hələ də onun canından çıxmamışdı. Knyaz azca başını əyərək, təşəkkür edib oturdu. Oğlunu göstərərək sözə başladı: downloaded from KitabYurdu.org
233
– Hər şeydən əvvəl, icazə verin, mən ona iki kəlmə söz deyim. Alyoşa, sən məni gözləmədən, hətta bizimlə sağollaşmadan gedən kimi, qrafinyaya xəbər verdilər ki, Katerina Fyodorovnanın halı pisdir. Qrafinya cəld yerindən qalxıb getmək istəyəndə, Katerina Fyodorovna özü qəmgin və həyəcanlı halda birdən içəri girdi. Bizə dedi ki, mən Aleksey Petroviçin arvadı ola bilmərəm. Bunu da əlavə etdi ki, mən monastıra gedəcəyəm, Aleksey Petroviç məndən xahiş etmişdir ki, ona kömək edim, özü də Natalya Nikolayevnanı sevdiyini mənə etiraf etmişdir... Belə bir anda Katerina Fyodorovnanın, bu heç təsəvvürə sığmayan hadisəni gəlib bizə etiraf etməsi, əlbəttə, sənin bu son dərəcə qəribə izahatın nəticəsində baş vermişdir. Katerina Fyodorovna özündə deyildi. Mənim bundan necə heyrətə düşdüyümü və qorxduğumu sən təsəvvür edə bilərsənmi?! – sonra o, Nataşaya tərəf dönərək əlavə etdi. – İndi mən sizin evinizin qarşısından keçəndə pəncərənizdən işıq gəldiyini gördüm. Çoxdan bəri məni təqib edən bir fikir bu zaman mənə elə hakim kəsildi ki, mən ilk arzuma qarşı dura bilməyərək içəri girdim. Nə üçün? Bu saat deyim, lakin downloaded from KitabYurdu.org
234
əvvəlcədən xahiş edirəm ki, mənim izahatımın bir qədər sərt olmasına təəccüb etməyin. Bu şeylər elə qəfildən üz vermişdir ki... Nataşa dili tutula-tutula dedi: – Mən əminəm ki, bunu başa düşərəm, sizin söylədiklərinizə... olduğu kimi... qiymət verərəm. Knyaz diqqətlə ona baxdı, sanki bir anda onu tamamilə
– Mən də sizin arifliyinizə əminəm. Əgər mən indi sizin yanınıza gəlməyə təşəbbüs etmişəmsə, bu ancaq ona görədir ki, kiminlə müamilədə olacağımı bilirdim. Mən sizi çoxdan tanıyıram, bununla belə, bir zamanlar mən sizin haqqınızda çox haqsızlıq etmişəm, sizin qarşınızda müqəssirəm. Qulaq asın: siz, mənimlə sizin atanız arasında çoxdan bəri davam edən pis münasibətdən xəbərdarsınız. Mən özümü təmizə çıxarmaq istəmirəm, bəlkə də mən onun qarşısında, mənim bu vaxta qədər təsəvvür etdiyimdən daha çox müqəssirəm. Əgər məsələ belədirsə, onda mən özüm aldanmışam, mən vasvasıyam, bunu etiraf edirəm. Mən adamın yaxşı cəhətindən daha tez, pis cəhətini görməyə downloaded from KitabYurdu.org 235
meyil edirəm, bu isə hissdən məhrum olan bir qəlbə xas olan bədbəxtlikdir. Lakin məndə öz nöqsanlarını gizlətmək adəti yoxdur. Mən bütün deyilən böhtanlara, dedi-qodulara inandım, siz öz ata-ananızı qoyub gedəndə, Alyoşanın vəziyyəti məni dəhşətə saldı. Lakin mən onda sizi hələ tanımırdım. Yavaş-yavaş əldə etdiyim məlumat məni tamamilə ruhlandırdı. Mən müşahidə etdim, öyrəndim, nəhayət, inandım ki, mənim şübhələrim əsassızdır. Mən eşitdim ki, sizin öz ailənizlə aranız dəymişdir, bunu da bilirəm ki, atanız sizin mənim oğlumla evlənməyinizin qəti surətdə əleyhinədir. Sizin Alyoşaya belə bir təsiriniz, onun üzərində belə bir hökmünüz olduğu halda, siz bu təsirdən, hökmdən bu vaxta qədər istifadə etməmisiniz, onu sizinlə evlənməyə məcbur etməmisiniz, elə bircə bu özü sizi son dərəcə yaxşı bir cəhətdən nəzərə çarpdırır. Lakin indi sizin qarşınızda tamamilə etiraf edirəm ki, onda mən sizin mənim oğlumla evlənməyinizə hər vasitə ilə mane olmağa var qüvvəmlə çalışmağı qət etdim. Mən bilirəm ki, çox açıq danışıram, lakin indi mənim açıq danışmağım hər şeydən artıq lazımdır, siz özünüz də axıra kimi mənə qulaq asdıqdan downloaded from KitabYurdu.org
236
sonra bununla razılaşacaqsınız. Siz öz evinizi tərk etdikdən az sonra mən Peterburqdan getdim, lakin gedərkən mən daha Alyoşanın başına bir iş gələcəyindən qorxmurdum. Mən sizin nəcibanə qürurunuza əmin idim. Mən başa düşürdüm ki, atanızla mənim aramda olan çəkişmə qurtarmayınca siz özünüz də evlənmək istəməyəcəksiniz. İstəməyəcəksiniz ki, mənimlə Alyoşa arasında olan münasibət pozulsun, çünki mən heç vaxt onun sizinlə evlənməsini əfv
etməzdim. Bir
də ona
görə istəməyəcəkdiniz ki, sonra deməsinlər ki, siz özünüzə evlənmək üçün knyaz axtarmışsınız, bizim ailəmizlə əlaqə yaratmaq fikrində imişsiniz. Əksinə, siz hətta bizə etinasızlıq göstərirdiniz, bəlkə də gözləyirdiniz ki, mən özüm gəlib, oğlumla evlənmək şərəfinə bizi nail etmənizi sizdən xahiş edim. Hər halda mən inadla sizin əleyhinizə olmaqda davam edirdim. Özümü təmizə çıxarmayacağam, lakin bunun səbəbini də sizdən gizlətməyəcəyəm. Sizin əleyhinizə olmağımın səbəbi budur: siz yüksək aristokrat cəmiyyətindən deyilsiniz, özünüz də kasıbsınız. Doğrudur, mənim az-çox dövlətim var, lakin bizə çox dövlət lazımdır. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|