Fərrux rüSTƏmov tamilla dadaşova ali MƏKTƏb pedaqogikasi
Yüklə 6,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
| konservo
- qoruyuram, conservatio - mühafi- zəetmə deməkdir) xarakter daşıyır; maddi imkanların məhdudluğu təhsil sisteminin yeni tələblər əsasında qurulmasına mane olur; ^ təhsil sistemləri inert xarakter daşıdığından dövrün tələblərinə çevik surətdə uyğunlaşa bilmir; Ä S' cəmiyyətin və vətəndaşların ətalətli olması təhsildən, təhsilli kadrlardan dövlətin milli maraqlarına uyğun olaraq istifadə edilməsinə mane olur. Müxtəlif ölkələrin milli təhsil sistemləri daim böhrana məruz qalır. Maddi resursların məhdudluğu, müəllimlər üçün binaların, tədris korpuslarının və vəsaitlərinin çatışmazlığı işin məh-
sLildarlığına mane olur. Bütün dünyada təhsil sahəsində özünü göstərən qüsurlar bəşəriyyət üçüm ciddi problemlər yaradır. Təhsil siyasətinin inkişafında dövlətin qanunvericiliyinin rolu çox böyükdür. Müasir dövrdə respJüblikamızda ali təhsil sahəsində keçirilən islahatlar aşağıdakı problemləri həll etməyə yönəlməlidir: ç •
keyfiyyətini yüksəltmək; •
təhsil sistemini «qabaqlama» prinsipi üzərində qurmaq, sivilizasiyanın gələcək inkişafına yönəltmək, insanın yaradıcılıq qabiliyyətlərinin inkişafım təmin etmək; •
təhsil sistemində perspektiv informasiya və telekommunikasiya texnologiyalarından istifadə etməklə distant təlim üçün əlverişli şərait yaratmaq; •
təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək məqsədilə informasiya texnologiyalarından geniş istifadə etmək; təhsil alanları peşə-ixtisas hazırlığı ilə bağlı informasiya texnologiyalarından istifadə etmək üçün xüsusi bilik və bacarıqlarla silahlandırmaq; •
təhsil alanları müasir dövrdə həyat və fəaliyyətin əsasını təşkil edən «informasiya cəmiyyəti»ndə yaşamağa hazırlamaq; •
humanitar fənlərin təbii-elmi və texniki təhsilə nüfuz etməsinə nail olmaq;
•
fundamental təhsilin və
peşə-ixtisas təhsilinin inteqrasiyası problemini konstruktiv şəkildə həl! etmək; •
konkret fəaliyyət sahəsində dar ixtisäslaşmanı yeni professional fəaliyyət sferası ilə əvəz etmək; təhsil alanların hazırlığını bazar iqtisadiyyatının və dəyişən texnologiyaların tələblərinə çevik surətdə uyğunlaşmasına istiqamətləndirmək; •
qalxmaq və s. ° 46 ƏSAS MÜDDƏALAR Müasir dövrdə respublikamızda ali ləhsil sisteminin elə çevik infrastrukturları (latınca-m/ra - aşağı, altında,
- struktur, vəziyyət, mövqe, yer deməkdir) yaradılmalıdır ki. o, cəmiyyətin müasir .tələblərinə cavab verən, peşə fəaliyyətinin dəyişən şəraitinə çevik adaptasiya edən öz biliklərini daim genişləndirməyə və dərinləşdirməyə qabil olan kadrların yetişməsini təmin edə bilsin. Bu vəzifələri həll etmək üçün ali məktəb pedaqogikası təbiət və humanitar elmlərin vəhdətinə əsaslanmalı, təhsil sisteminin mərkəzinə vətəndaş, şəxsiyyət prioritetlərini qoymalıdır. Müasir təhsil geniş peşə-ixtisas hazırlığını təmin etməli və bu məqsədlə təhsil alanları cəmiyyətin və təbiətin problem-, ləri ilə tanış etməlidir. Bu biliklər müasir insana təbiətlə öz ün'-- siyyətini ahəngdar şəkildə qurmağa imkan verməlidir. Deməli, təhsil alanlar dünyanın təbii-elmi mənzərəsini aydın təsəvvür etmək və ondan «baş açmaq» üçün təbii-elmi biliklərə dərindən yiyələnməlidirlər. Lakin müasir təhsil bununla məhdudlaşa bilməz. Müasir təhsil tələbə şəxsiyyətinin sosializasi- yası prosesini təmin etmək məqsədilə təhsil alanları tarix, hüquq, iqtisadiyyat, fəlsəfə, kulturologiya və^igər
hümanitar təmayüllü biliklərlə silahlandırmalıdır. Müasir insan informasiyalarla zəngin bir sivilizasiyada yaşayır. Deməli, ümumən təhsil, o cümlədən də ali təhsil insanı ömrü boyu özünütəhsilə hazırlamalıdır. Təhsil alanların maraqlarına, meyil və qabiliyyətlərinə uyğun olaraq təhsil marşrutlarını azad
surətdə müəyyənləşdirməsi imkanları genişləndirilməli, mütəxəssislərin bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun hazırlığı təmin olunmalıdır. Azərbaycan təhsil sistemində innovasiyalardan istifadənin məqsədi insanın yaradıcı potensialını qorumaq və daha artıq inkişaf etdirməkdir. Təhsil - insani dəyərləri önə çəkməli, insanın daxili azadlığım təmin etməli, habelə sosial məsuliyyətini artırmalı, onda tolerantlıq (latınca lolenmtia - dözüm, dözümlülük deməkdir. İnsanın həyat çətinliklərinə sinə gərə bilməsi, psixolBji adaptasiya) tərbiyə elməlidir. Bunlar dünya sivilizasiyasının əsas'dəyərləridir və dünya təhsil məkanının əsas müddəalärıhdandır. 47
Bu gün hər bir şüurlu insan müşahidə və təhlil etməyi, qərarları üçün məsuliyyət daşımağı, konflikt və ziddiyyətləri həll etməyi bacarmalıdır. Odur ki, təhsil alanlara problemləri qoymaq və həll edə bilmək üçün çoxkriteriyalı mədəniyyət aşılanmalıdır. Təhsili alanlar dərk etməlidir ki, heç bir ali təhsil ocağı onları gözlənilən həqiqətlərlə, universal və əbədi nəzəriyyələrlə silahlandıra bilməz. Müasir təhsil sistemi gənclərimizdə geniş dünyagörüşü, problemlərin çoxkriteriyalı həlli mədəniyyəti və tolerantlıq bacarığım inkişaf etdirməlidir. < 2 > <3> >
> ioal və
Elm, obyekl, predmet, mövzu anlayışlarını izah et. Pedaqogika elminin əsas kateqoriyalarını say və mahiyyətini izah et. Pedaqogikada diferensiasiya prosesləri nə deməkdir? Pedaqogikada inteqrasiya prosesləri nə deməkdir? Ümumi pedaqogika ilə ali məktəb pedaqogikasının fərqləri han- sılardır? Ali məktəb pedaqogikasının əsas tədqiqat istiqamətləri hansılardır? Təlim prosesinin struktur modelinin sxemini çək və izahını ver. m m ea
fia fQ
m m fi.5 Yüklə 6,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|