20
Film Fiction | Dekabr, №4
Sitatlar
Bu sayımızda sizə rejissorlardan sitatlar
təqdim edirik.
Ssenari əsasdır. Film çəkilişi hər şeyin
improvizasiyaya buraxılması üçün çox
qarışıqdır. (Roman Polanski)
Film çəkməyi öyrənməyin ən yaxşı yolu
səssiz film çəkməyə çalışmaqdır. (Alfred
Hitçkok)
Filmlərimdə qəhramanların başına gələn
faciəvi hadisələr onların özlərini tanımaları, kim
olduqlarını anlamalarını, öz mənliklərindən
xilas olmalarını, bu hadisədən öncəki adi insan
vəziyyətlərindən çıxmalarına kömək edir.
Mənim sevdiyim dramatik təməl məhz budur.
(Con Ford)
İnsan faktoru bir hekayədəki ən önəmli
tərəfdir. Önəmli bir qərar vermə anında olan
biri, bunu öz xarakterinə görə edər, müəyyən
bir istiqamətə doğru gedər. (Fred Zinnemann)
Film çəkərkən səhnəni səssiz çəkirəm
kimi düşünürəm. Bütün lazımsız dialoqları
çıxarıram. (Akira Kurasava)
Niyə orjinal bir ssenari yazmadığımı
soruşursunuz. Əvvəlvə bunu edə biləcək
qüvvədə olduğumu bilmirəm. İkincisi, bir
hekayə yazdığınız zaman ona tənqidi yanaşa
bilməzsiniz. Hələ sizə çox yaxın olan bir
hekayədirsə, bunu heç bacarmazsınız. Sonra
yaxşı bir hekayə qəribə bir improvizasiyadır.
Tamaşaçının diqqətini filmin əsas ideyasına və
fəlsəfəsinə xəyanət etmədən yönləndirməyiniz
vacibdir. Sonda yenə etdiyiniz şeyə tərs
düşməyəcək bir sonluq tapmağınız lazımdır. Bu
heç də asan deyil. (Stenli Kubrik)
Gəlin ucuz bir film çəkək. Ətrafınıza
baxın. Nə var ətrafınızda? Bəlkə atanızın bir içki
anbarı var. Onda hadisələrin o anbarda baş
verəcəyi bir film çəkin. Bir itinizmi var? Onda
21
Film Fiction | Dekabr, №4
itinizdən bəhs edən bir film çəkin. Ananız bəlkə
bir qocalar evində işləyir? O zaman qocalar
evindən bəhs edən film çəkin. Mən "El
Mariaçini" çəkdiyimdə bir tısbağam, bir gitara
qutum və balaca bir kəndim vardı. Və öz-özümə
dedim ki, bunlardan bəhs edəcək bir film
çəkəcəm. (Robert Rodriqez)
Bütünlüklə bir rejissor olmağınız üçün öz
ssenarinizi yazmağınızın vacibliyinə inanıram.
(Devid Kronenberq)
Bir film çəkilişində ediləcək ən böyük
xətalardan biri, pis bir ssenari ilə, ya da belə bir
ssenari vacib deyil, mən çəkilişlərdə hər şeyi
həll edərəm, deyərək setə getməkdir.
Təcrübələrimə görə yaxşı ssenarini pis
çəkməyi az da olsa qəbul etmək olar, amma
tərsi heç bir məna kəsb etməz. (Vudi Allen)
Əgər bir film çəkmək istəyirsinizsə
özünüzdən soruşmağınız vacib olan ilk sual:
"Demək istədiyim bir sözüm varmı?"dır. Bir
rejissorun vəzifəsi nədən bəhs edəcəyini
bilməsidir. Rejissor ən azından insanlara
çatdırmaq istədiyi hissləri və duyğuları
tanımalıdır. (Martin Skorseze)
Hər filmin başlanğıcında bir fikir vardır.
Bu bir qığılcımdır. Bir rejissor üçün ən
önəmli
şey fikrin çıxış nöqtəsi olan bu fikrə sadiq
qalmaqdır. Film çəkilişi anında meydana çıxan
hər şey sizi bir tərəfdən irəliyə götürdüyü kimi,
həmçinin orjinal fikrinizdən uzaqlaşdırma
təhlükəsinə də malikdir. Bu səbəbdən ilk
fikirdən yayınmadan işləmək lazımdır. (Devid
Linç)
Film bir soxulcandır. Həyatımı, ruhumu
soran 2500 metrlik bir soxulcan. (İnqmar
Berqman)
Yaxşı bir filmin qüsurları olması vacibdir.
İnsan kimi, həyat kimi. (Federiko Fellini)
Məktəbdə bizə yuxuları yozmağı
öyrətmədikləri üçün çox məyusam, çünki
yuxular filmlərdir. Kitablar sabahlar
yazdıqlarımız, filmlərsə axşamlar xəyal
etdiklərimizdir. İnsanlar yuxuları saxlamağın
yolunu onları filmə köçürməkdə tapmışlar. (Jan
Luk Qodard)
Hər zaman qorxularla, narahatlıqlarla və
son ana qədər daha yaxşı
bir şey axtararaq film
çəkmək lazımdır. (Nuri Bilge Ceylan)
Kino azad bir beynin əlindədirsə
heyrətamiz və təhlükəli bir silahdır. Xəyallar və
duyğular insanın daxili dünyasını ifadə etməyin
ən yaxşı yollarıdır. Kino görüntülərini yaradan
mexanizm, işləmək baxımından insanın bütün
ifadə yolları arasında, ağlın yuxu anındakı
işləməsini ən çox xatırladan yoldur. Film
röyanın istər-istəməz təqlid edilməsi kimi bir
şeydir. (Luis Bunuel)
Kinoda hiylələri və yenidən qurmaları
sevmirəm. Çünki keçmiş yenidən qurula bilməz.
Mənim üçün vacib olan bugün yaşanılanla həyat
içərisində keçmişə bənzəyənləri axtarıb
çıxarmaq və onlarla keçmiş arasında əlaqə
yaratmaqdır. (Pier Paolo Pazolini)
Subyektiv məntiqi göstərməyimə kömək
edəcək bir qurğu qanunu axtarıram. Düşüncə,
xəyal və xatirələrdən ibarət subyektiv məntiqi...
Elə bir şey axtarıram ki, insanın vəziyyətindən
və ruhi şərtlərindən qaynaqlansın, onlardan
törəsin. (Andrey Tarkovski)
Bir neçə dəfə çəkirəm. İlk çəkdiyimi
dəyişdirmirəm. Kameranın harda duracağı
barədə də narahatlıq yaşamıram. (Mikelancelo
Antonioni)
Bir gün uduzacaq qədər pulum olduğu
zaman tənqidçilər üçün film çəkəcəm. (Klaude
Lelouç)
Müvəffəqiyyətimin formulu yoxdur.
Amma müvəffəqiyyətsizliyin formulu var: hər
kəsi birdən xoş etməyə çalışmaq. (Nikolas Rey)
Nəticə həm poetik, həm gerçək olduğu
müddətcə işləmə üsulunun nə önəmi var ki?!
(Vittorio De Sika)
Hollivud pis deyil. Pis olan filmlərdir.
(Orson Velles)
Möhtəşəm bir otaqda oturduğunuzu
düşünün. Qapının arxasında bir cəsədin
olduğunu deyirlər. Otaq anında dəyişir. İçindəki
hər şey başqa görünüşə düşür. İşıq da, atmosfer
də bambaşqadır artıq. Hər şey eyni qalıb
əslində. Dəyişən bizik. Əşyalar, bizim dərk
etdiyimiz formalara düşüblər. Filmlərimdə
göstərmək istədiyim təsir məhz budur. (Karl
Dreyer)