Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 613
elə bil, yastığımın üstündə indiyəcən görmədiyim əsrarəngiz bir gül açıb pardaxlanmışdı. Yavaş- yavaş əlimi dodaqlarına, sonra da yorğanın altına apardı, asta-asta enib qalxan hərarətli sinəsinə qoydu. – Şənlənmək lazım deyil, – dedi, – onsuz da Hermine deyib ki, sən dərdlisən. Belə şeyi başa düşmək asandır. De görüm hələ də xoşuna gəlirəm? Rəqs eləyəndə yaman vurulmuşdun. Gözlərini, dodaqlarını, boyun-boğazını, sinəsini öpüşlərə qərq elədim. Bir az bundan əvvəl Hermineyə acığım tutmuşdu, indisə göndərdiyi hədiyyəni qollarımın arasına alaraq ürəyimdə ona «sağ ol» deyirdim. Mariyanın nəvazişləri bu gün dinlədiyim musiqinin sehrini sındırmadı, əksinə, ona layiq oldu, onu tamamladı. Təpədən-dırnağacan öpə-öpə yorğanı asta-asta o gözəlliyin üstündən götürdüm. Yanına uzananda gül sifəti razılıqla, mehribanlıqla gülümsədi. Həmin axşam Mariyanın yanında az uzansam da, uşaq kimi bərk, şirin bir yuxu yatdım. Hərdən oyananda onun gözəlliyindən həzz aldım, Mariya da həzin bir pıçıltı ilə özünün, Herminenin həyatından maraqlı şeylər danışdı. Bu cür həyat tərzinə, bu cür yaşamağa o qədər də bələd deyildim. Əvvələr yalnız teatrda buna bənzər həyata, qadınlara, kişilərə, yarımsənətkarlara, yarıməyyaşlara rast gəlmişdim. Həmin qəribə, günahsızdan da günahsız, bədbəxtdən də bədbəxt həyatı, az da olsa, indi-indi dərk etməyə başladım. Adətən, kasıb ailədən çıxan bu qəşəng bu ağıllı qızlar öz gələcəklərini azmaaşlı bir işə, bir tikə çörəyə qurban eləmək xətrinə gah təsadüfi işlərin, gah da zərifliyin, gözəlliyin hesabına yaşayırdılar. Bəzən də bir-iki ay yazı makinasının arxasında oturur, az sonra pullu əyyaşların məşuqəsinə çevrilir, çay pulu, hədiyyələr alır, bir müddət xəz paltoda, avtomobildə gəzir, dəbdəbəli mehmanxanalarda qalır, lap sonralar isə çardaqlara köçür, hətta bəzi hallarda ər düşkünü olmasalar da, əlverişli adam düşəndə ailə də qururdular. Bəziləri də eyşişrətə nifrət edir, ondan heç bir zövq almır, ancaq qiyməti qaldırmaq xətrinə özlərini nəvazişli göstərirdilər. Ancaq elələri də vardı ki (Mariya da belələrindən idi), bu sahədə qeyriadi bir istedada malik idilər və heç cür onsuz yaşaya bilməzdilər. Çoxu da hər iki cinsə məhəbbətdə təcrübəliydi; belələri yalnız məhəbbət xətrinə yaşayır, həmişə də rəsmi, pullu məşuqlarla bərabər özgə məhəbbət macəraları axtarırdılar. Bu kəpənəklər böyük bir səylə, işgüzarlıqla, qayğı ilə, ağılla, yüngülcəsinə, dəlicəsinə öz uşaq kimi saf həyatlarını yaşayırdılar. Heç kəsdən asılı deyildilər, hamıya da satılmırdılar, səadətdən, günəşli günlərdən pay uma-uma həyata vurulmuşdular, ancaq ona meşşanlar kimi bağlanmamışdılar, həmişə də son nəticənin pis, kədərli olacağını dumanlı şəkildə duya-duya hər hansı bir nağıl şahzadəsinin ardınca onun qəsrinə getməyə hazır idilər. Həmin o möcüzəli gecədə və eləcə də sonrakı günlərdə Mariya mənə çox şey öyrətdi, yalnız ən zərif, ən çılğın hisslərdən deyil, yeni bir anlamdan, yeni bir duyumdan, yeni bir məhəbbətdən məni hali etdi. Mənim kimi bir zahidə, elm fədaisinə mənasız, yasaqlı, əxlaqsız görünən bu rəqslər, əyləncəli restoranlar, kinolar, barlar, otellərdəki çayxanalar dünyası Mariya, Hermine və onların rəfiqələri üçün adi bir dünya hesab olunurdu – nə yaxşı demək olardı, nə pis, nə ləzzət almağa, nə də nifrət etməyə dəyərdi. Onların, qısa, qüssə dolu həyatları da bu dünyada çiçəklənirdi, özlərini burada rahat hiss eləyirdilər, hər cikinə-bikinə də yaxşı bələddilər. Bir şüşə şampan şərabını və ya hansı restoranınsa xüsusi xörəyini bizim kimilərinin hər hansı bəstəkarı, şairi sevdiyimiz qədər sevir, təzə bir rəqs musiqisindən, caz müğənnisinin oxuduğu kövrək, şit mahnıdan bizlərin Nitsşedən, Hamsundan aldığımız qədər ləzzət alır, heyran qalır, vəcdə gəlirdilər. Mariya saksofonçalan qəşəng Pablodan, hərdən onlara oxuduğu amerikan musiqisindən söz saldı və bunlardan elə vurğunluqla, elə heyranlıqla, elə məhəbbətlə danışdı ki, mən də riqqətə gəldim, heç bir dərin məlumatlı adam arzuladığı məşhur musiqidən bu qədər ləzzət ala-ala danışa bilməzdi. Qoy necə musiqi olur-olsun, onunla bir yerdə valeh olmağa hazırdım; Mariyanın şirin ləhcəsi, dil açıb danışan kədərli baxışları mənim estetik dünyamı “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 614
yerlə-yeksan elədi. Ancaq bəzi gözəlliklər – az da olsa, bir neçə xüsusi gözəllik hələ qalmışdı və zənnimcə, onların heç birinə bu mübahisələrin, bu tərəddüdlərin dəxli yox idi. Hər şeydən əvvəl Motsart qalmışdı. Bəs itənlərlə qalanların arasındakı sərhəd harada idi? Biz ustadların, tənqidçilərin hamısı bu gün şübhəli, uğursuz görünən sənət əsərlərini, sənətkarları çavan vaxtlarımızda odlu bir məhəbbətlə sevmirdikmi? Listlə, Vaqnerlə, çoxumuz da hələ Bethovenlə belə olmamışdıqmı? Məgər Mariyanın amerikan musiqisinə bir uşaq çılğınlığı ilə vurulması hər hansı gimnaziya müəlliminin «Tristan» operasına heyranlığı və ya hansı dirijorunsa Doqquzuncu Simfoniyanı dinləyərkən vəcdə gəlməsi kimi saf, ülvi, dönməz bir sənət vurğunluğu deyildimi? Bəs bu da cənab Pablonun dediklərinə tam uyğun gələrək onlara haqq qazandırmırdımı? Deyəsən, bu gözəl Pablonu Mariya da çox sevirdi! – O, çox gözəl insandır, – dedim, – mənim də xoşuma gəlir. Ancaq bura bax, Mariya, necə olur ki, onunla bərabər məni də sevə bilirsən? Axı mənim yaşım keçib, gözəl deyiləm, saçlarıma dən düşüb, saksafon çalmıram, ingiliscə məhəbbət mahnıları oxuya bilmirəm... – Düşük-düşük danışma! – O, sözümü kəsdi. – Bunlar hamısı olan şeydir. Sən də xoşuma gəlirsən, çünki öz yerin, öz gözəlliyin var, özünü başqa cür göstərməyə də çalışma. Belə şeylər haqqında danışmaq, «niyə belə olub?» demək də lazım deyil. Sən boyun-boğazımdan, qulağımdan öpəndə hiss eləyirəm ki, məni sevirsən, xoşuna gəlirəm. Sən adamı başqa cür öpürsən, sanki, utanırsan və bu da mənə deyir: səni sevir, belə gözəl olduğun üçün «sağ ol» deyir! Bu da çox, lap çox xoşuma gəlir. Ancaq başqa kişidə də əksini xoşlayıram: guya, mənə əhəmiyyət vermir, öpəndə də elə öpür ki, sanki, yazığı gəlir. Təzədən yuxuya getdik. Yenə oyandım və gördüm ki, mənim gözəl çiçəyim hələ də qollarım arasındadır. Qəribə idi: o gözəl çiçək hələ də Herminenin hədiyyəsi kimi qalırdı. Hermine hələ də onun arxasından xəyal kimi boylanırdı. Arada qəflətən Erikanı – məndən uzaqlarda olan o qılıqsız sevgilimi, o bədbəxt rəfiqəmi xatırladım. Mariya kimi təravətli, məsum olmasa da, gözəllikdə ondan geri qalmırdı. Erikanın taleyimə əbədi həkk olunmuş vurğun surəti bircə anlığa gözlərim önündə aydınca canlandı, qəlbimi göynətdi, sonra yenə yox oldu, yuxunun, yaddaşın, kədər dolu uzaqlığın dumanlı qoynunda itib-batdı... Həmin o gözəl, munis gecədə həyatımın bir çox anları gözlərim önündə xəyal kimi canlandı. Çoxdan idi belə xəyal dolu gecələr görməmişdim. İndi məhəbbət allahı Eros tilsimlənmiş çeşmənin gözünü açmışdı. Xəyallar da qaynayıb coşur, həyatımın bu cür zəngin xəyallar dünyasını, bədbəxt bir Yalquzağın qəlbindəki əbədi ulduzlar və bürclər kəhkəşanını görən ürək də hərdən bircə anlığa dayanırdı. Uşaqlığım və anam lap uzaqlardan, nəhayətsiz mavilikdən baş qaldıran bir dağ kimi nəvazişlə, müdrik nəzərlərlə mənə baxdılar, əfsanəvi Hermanla, mənəvi qardaşıma çevrilmiş Hermine ilə başlayan dostluq xorunun aydın, cingiltili səsi eşidildi. Sevdiyim, arzuladığım, vəsf elədiyim, ancaq çoxunun vüsalına can atmadığım qadınların surətləri ətir saça-saça, xəyal kimi, gömgöy sulardan baş qaldıran tərli dəniz çiçəkləritək gözlərim önündə süzməyə başladı. Arvadım da onların arasındaydı. Xeyli birgə yaşamışdıq, dostluğu da, narazılığı da, ümidsizliyi də mənə o öyrətmişdi. Bəzi anlaşılmazlıqlara baxmayaraq, etibarı ta xəstələnib ağlını itirən günə qədər saxladım, qəflətən çıxıb getdiyi, insana yaraşmayan şəkildə qaçdığı ana kimi qorudum... İndi bildim ki, onu elə sevir, elə etibar edirmişəm ki, həmin etibarın sınması mənim üçün ömürlük dərdə çevrilib... Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|