Microsoft Word Vuqar ders vesaiti 2017

partlayış, qəza və s. bu kimi hadisələr baş verdikdə insanlar tez 
bir zamanda hadisə yerinə toplanır, nə baş verdiyi ilə maraqlanır 
və qeyri-ixtiyari olaraq insan toplumu-kütləsi yaradırlar; 
– 
şərti 
(konvensional) növ – əvvəlcədən elan olunmuş hansısa 
bir kütləvi əyləncə üzrə iştirakçıları (tamaşaçıları, azarkeşləri və 
s.) əhatə edir. Məsələn: açıq havada keçirilən konsertlər, idman 
yarışları və s.; 
–
 mənalı 
(ekspressiv) növ – hər hansı bir hadisəyə birgə ümu-
mi münasibət bildirən toplum. Məsələn: ümumi narazılıq, etiraz 
və ya dəstək; 
– 
hərəkətdə 
olan (dinamik) kütlə növü. Bu növ kütlənin özü 
aşağıdakılara bölünür: 
a) 
təcavüzkar
– hər hansı bir obyektə (şəxsə, qrupa, təşkilata, 

---

211
partiyaya və s.) kor-koranə nifrətlə birləşən toplum; 
b) 
vahiməyə 
(panika) əsaslanan – real və ya ehtimal edilən təh-
lükə mənbəyindən kor-koranə xilas olmağa cəhd edən və ya xilas 
olunan kütlə (məsələn: 1992-93-cü illərdə Qarabağ savaşında yerli 
əhali təxribatlara, kütləvi şayiələrə aldanaraq ev-eşiklərini, hələ iş-
ğal edilməmiş kənd və rayonlarını tərk edərək qaçırdılar); 
c) 
tamahkar
– hər hansı bir maddi neməti, əşyanı və s. əldə 
etməyə görə qaydasız münaqişəyə daxil olan toplum; 
ç) 
üsyankar 
– dövlət, hakimiyyət orqanlarından, idarə və mü-
əssisə rəhbərliyindən narazılıq edən və öz radikallığı ilə fərqlənən 
toplum. Belə kütlə ictimai təhlükəsizliyə daha böyük təhlükə ya-
rada bilər. Belə ki, onların hərəkətlərindəki müəyyən təşkilatçılıq 
səviyyəsi, “obyekt” əleyhinə mənfi enerji ilə yüklənmələri, qərar-
larında israrlı olmaları ictimai asayişin qrup halında pozulmasına 
– kütləvi iğtişaşların baş verməsinə gətirib çıxara bilər.
Kütlə öz struktur quruluşuna görə əsas üç hissədən – qrupdan 
ibarətdir (bu daha çox hərəkətdə olan – dinamik-kütlə növünə 
aiddir).