Güney azərbaycan nəSRİ Başlanğıcdan bu günə qədər Antologiya
Yüklə 2,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
25 İbrahimbəyin səyahətnaməsi Herata doğru yürüş aparmaq və bütün Hindistanı işğal etmək əzmində olacaqdır. Haman gün əlahəzrət Zilli-Sultan cənab- larına teleqrafl a hökm olundu ki, dördüncü ordu iki həftəyə- dək bütün sursatla Əbişəhr bəndələrinə doğru hərəkət etməyə hazır olsun. Bunlardan başqa, rəbiül-əvvəl 1 ayının iyirmi dördündə paytaxtda qoşunun ümumi sanı təşkil edildi. Bu san olduqca tamaşalı idi. Məşq meydanında şahın xü- susi ordusu və paytaxtda olan əlli minə yaxın atlı, piyada və topçu qoşunları manevr vaxtı elə bir cəldlik və çeviklik gös- tərdilər ki, dost-düşməni heyran qoydular. Qibleyi-aləmin özü qoşuna şəxsən başçılıq edib fərman verirdi. Sözün qısası, bö- yük mərəkə var idi. Naibüssəltənə hərbi nazir olduğu halda bir sərhəng kimi o tərəf-bu tərəfə qaçırdı. O qədər üz-gözünə toz qonmuşdu ki, heç kəs onu tanıya bilmirdi. Nəhəng topların tüs tüsündən hava elə tutulmuşdu ki, günəşin şüası yerə düş- mür dü. Bəli, haman gün teleqramın cavabı Londondan gəlib çatdı. Məzmunundan xəbərim yoxdur. Ancaq bu qədər bilirəm ki, Almaniyanın səlahiyyətli naziri vasitəçi oldu. Almaniya imperatorundan da qibleyi-aləmə xüsusi teleqram çatdı. Orada yazılmışdı ki, aramızda olan dostluq və səmimiyyət naminə xahiş edirəm o zati-ali sülhü qorumaq və ümumi məsləhət na- minə şahanə mərhəmətini əsirgəməsin. Ona görə ki, o zati-ali- yə məlumdür ki, bu gün dünyanın hər hansı tərəfi ndə bir top səsi eşidilsə, ümumi hərb bütün aləmi bürüyəcəkdir. Çünki dövlətlərin siyasəti bir-birinə bağlıdır. Belə olduqda, böyük bir hərc-mərclik yaranacaq, allah bəndələrinin məişətinə səbəb olan ticarət işi ölkələr arasında pozulacaq. Mən o müdrik pad- şahla aramızda olan şəxsi dostluq naminə istəmirəm ki, şəni yüksək İran dövləti belə bir müharibənin başlanmasına səbəb olsun. Təvəqqe edirəm o ağılsız səfi rin təqsirindən keçəsiniz. 1 Ərəb ilinin üçüncü ayı. 26 Zeynalabdin Marağayi Bu minvalla məlum olur ki, müharibə olmayacaqdır. Amma qərar olub ki, İngiltərənin səlahiyyətli naziri üzr istəməklə bərabər cənab Sədr-əzəmin evinə getsin və açıq şə- kildə onun könlünü ələ almağa çalışsın, öz dediklərindən peş- man olduğunu bildirsin. Deyirlər, həmin səlahiyyətli nazir bir aydan sonra işdən çıxarılıb Tehrandan geri çağırılacaq. İran dövləti daha heç vaxt onun səfi rliyini qəbul etməyəcək, başqa birisi onun yerinə gələcəkdir”. Yazıq İbrahim bəy bu xəbərdən elə fərəhlənib sevincə qərq olmuşdu ki, onu vəsf etmək mümkün deyil. İsfahanlı Hacı Kərim məktubu əvvəldən axıradək oxuduqdan sonra de- yir: “Daha məni bağışlayın, işim var, gərək mürəxxəs buyu- rasınız.” İbrahim bəy tam könül açıqlığı ilə deyir: “Hacı Kərim ağa, hara gedirsiniz, nahar vaxtıdır, gedək çörək yeyək, acmışıq”. Hacı Kərim deyir: “Xeyr, iltifatınız artıq olsun, gərək gedəm, işim çoxdur, inşallah başqa bir vaxt. Xudahafi z, allah amanında!” Hacı Kərim gedir. İbrahim bəy çay pulunu verib çayxa- nadan çıxır. Lakin sevincindən bilmir haraya getsin, nə elə- sin. İxtiyarsız fayton çağırır. Fayton gələn kimi oturub, ha- raya getməli olduğunu bildirmədən faytonçuya deyir: “Sür!” O, özündə deyil. Faytonçu o qədər sürür ki, şəhərdən kənara çıxır. Yalnız bu vaxt dönüb İbrahim bəyə deyir: “Bəy əfəndim, haraya təşrif buyuracaqsınız?” İbrahim bəy cavab verir: “Gəz- mək, gəzmək istəyirəm”. İbrahim bəy xeyli gəzdikdən sonra gün batana yaxın, na- har yeməmiş, ac-susuz, haman nəşə ilə evə qayıdır və birbaşa kitabxanaya gedir, “Tarixi-Nadiri”-ni götürüb, Nadirin Hin- distan səfəri əhvalatını oxuyur. Bu mütaliədən onun sevincinə yeni bir nəşə də əlavə olunur. 27 İbrahimbəyin səyahətnaməsi Bu vaxt İbrahim bəyin anası gəlib deyir: “Oğlum, bu gün harada nahar elədin? Bizi lap nigaran qoydun”.
“Anacan, heç yerdə bir şey yeməmişəm, ancaq könlüm elə toxdur ki, on gün də bir şey yeməsəm, acmaram”, – deyə İbrahim bəy cavab verir. Sözün qısası, o gecə İbrahim bəyin sevincinin dərəcə- sini ancaq özü bilirdi. Sabahı günü dostlarından bir-ikisinə rast gəlmək ümidi ilə evdən bir qədər də tez çıxdı. O istəyirdi Hacı Kərimin dünənki məktubu haqqında onlara söhbət elə- sin. Şənliyin təsviri fərəh gətirər, – demişlər. İbrahim bəy istə- yirdi dünənki şad xəbəri dostlarına söyləməklə bir daha zövq alsın. Fəqət o, dostlarından heç birinə rast gəlmədi. Yenə də İsfahanlı Hacı Kərimin sorağını tutmaq üçün o çayxanadan bu çayxanaya getdi. Qəzadan onu da tapa bilmədi. Hacı Kərim isə kələyinin baş tutduğunu və İbrahim bəyin onun dalınca gələcəyini bilirdi. Ancaq məqsədə tez çatmaq üçün o günü evdən çıxmadı. Yazıq İbrahim bəy öz hədsiz se- vincini bölüşdürmək məqsədilə o gün bir adam tapa bilmir, axşamadək gəzdikdən sonra evə qayıdır. Namazını qılıb, şam yedikdən sonra kitab oxumaqla vaxtını keçirir. Sabahı günü yenə də həmişəkindən daha tez evdən çıxır. Birbaşa Məhəm- mədəli Paşa meydanında olan böyük çayxanaya gedir. Fürsət dalınca gəzən Hacı Kərim nahara yaxın gəlib çıxır. İbrahim bəyin tək oturduğunu gördükdə saymazyana ötüb keçmək istəyir. Lakin İbrahim bəy Hacını görcək tələsik halda ucadan onu səsləyir. Belə bir fürsəti axtaran Hacı Kərim geri dönüb, İbrahim bəyi ilk dəfə görürmüş kimi, ona salam verir. İbrahim bəy salamın cavabını verəndən sonra deyir: “Ay Hacı, qurbanın olum, hara belə tələsirsən?” “Bu tərəfdə bir az işim var,” – deyə Hacı cavab verir. “Hacı, sən allah, əyləş bir stəkan çay iç”. “Çox sağ ol, otura bilmərəm, getməliyəm”. Yüklə 2,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|