Haqq-hesab kitab indd
Yüklə 306,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Mənim Dağıs- tanım”
- Mahmuda
- Şeyx Şamil tarixə düşən ikinci bir aforizm də deyir: “əgər o doğrudan da əsil şairdirsə, yazdıqları xalqın di- lində, ürəyində yaşayacaq”.
- (Haqq Aşığı Ələsgər. Bakı, 1999. səh.33).
- (yenə orada, səh.26).
97 Haqq-nahaqq seçilər Haqq divanında onun ölümündən cəmi 9 il sonar nəşr etdirmişdi. Aydındır ki, H.Əlizadə aşığın şeirlərini onun şəyirdlərindən və qo- humlarından toplamışdır. Dağıstanın məşhur şairi R.Həmzətov “Mənim Dağıs- tanım” kitabında yazır ki, İmam Şamil Dağıstanda imamət, dövlət quranda burada şair əlindən tərpənmək olmurmuş. Şamil qəzəblənib fərman verir ki, bundan sonar kim şeir yazsa, buynu vurulacaq. Yaxın adamları deyr, bu fərman Mahmuda da aiddir, axı o başqalarından fərqli olaraq əsil şairdir?! Şamil deyir o əsil şairdirsə, hətta ölüm təhlükəsi də onu şeir yazmaqdan çəkindirə bilməyəcək, yalançı cızma-qaraçılar isə qoy aradan çıxsın. Sonra əmr ve- rir ki, bu şairlərin şeirlərini yığıb Terek çayına atsınlar. Deyirlər Mahmudun şeirlərini də ataq, o ki əsil şairdir! Şeyx Şamil tarixə düşən ikinci bir aforizm də deyir: “əgər o doğrudan da əsil şairdirsə, yazdıqları xalqın di- lində, ürəyində yaşayacaq”. Mən düşünürəm ki, Ələsgərin şeirləri də ürəklərdə yaşamış və H.Əlizadə onları toplamışdır, əgər itən şeirlə- ri varsa, deməli yaddaşlarda, ürəklərdə yaşayacaq qədər gözəl, təsirli olmayıblar. Sonradan “üzə çıxarılan” belə şeir nümunələri çox zaman zəif olur və kimsə sensasiya yarat- maq üçün guya nəyisə tapıbmış kimi qələmə verir. Belə şe- irlərin Ələsgərə aid olduğu şübhə doğurur. Məsələn, müəl- lifl iyi Ələsgərə aid edilən mərsiyyənin onun olduğuna inanmıram. Qardaşı Şair Məhəmmədin “Bu dağlar mənim” və “Gördüm” rədifl i iki qoşması vaxtilə səhvən Aşıq Ələsgə- rin adına getmiş, amma sonradan İ.Ələsgər düzgün olaraq onları Ələsgərin çap olunan kitablarına daxil etməmişdir. Yəqin oxucular təsdiq edər ki, ailədə I sinfə gedən uşaq olduqda ondan balaca qardaşı və ya bacısı da onun mək- təbdə keçdiklərinə, öyrəndiklərinə, Əlifba kitabına maraq 98 Nazir Əhmədli göstərir və onun özü I sinfə gedəndə xeyli hazırlıqlı olur. Qurana, dinə, elmə böyük məhəbbəti olan, Bəşiri təkid- lə molla yanına göndərən Ələsgər doğrudanmı Bəşir evə qayıdanda onun nə örəndiyi ilə maraqlanmırdı? Halbuki, məntiqə görə, Ələsgər dərsini öyrənmək istəməyən Bəşiri həvəsləndirmək üçün onun keçdiklərini Bəşirlə birgə öy- rənməli idi və yəqin ki, belə də edirdi. Axı ailədə bunu edə- cək ayrı adam yox idi-bu işi nə yazı-pozu bilməyən həyat yoldaşı Anaxanım, nə də Bəşirin balaca qardaşları Əbdülə- zimlə Talıb edəcəkdi. Aşıq Ələsgərin əlifbanı bilməsi və yazıb-oxumasını gü- man etməyə başqa bir məntiqi dəlil də var. Ağ Aşığın-Aşıq Allahverdinin bioqrafl arı yazır ki, o bir neçə dil bilən çox elmli adam imiş. Onun şəyirdi olmuş Aşıq Alının da təhsil gördüyünü yazırlar. Məlum olduğu kimi, Ələsgər oxuma- ğa o qədər də həvəsi olmayan böyük oğlu Bəşiri də təkid- lə molla yanına göndərib ona Quran oxumağı öyrənməyə məcbur etmişdir. Necə alınır, Ağ Aşıq - Aşıq Alı - Aşıq Ələsgər-Bəşir ardıcıllığında bircə Ələsgər savadsız qalmış- dı? 5 il Aşıq Alıya şəyirdlik edən Aşıq Ələsgərin doğrudan- mı Qurani-Kərimin yazıldığı əlifbaya o qədər nifrəti olub ki, həmin 5 il ərzində bu əlifbanı öyrənməyib? Bəlkə onu öyrənməyə fərasəti çatmayıb? Əlbəttə bu ritorik sualların hər ikisinə mənfi cavab vermək lazım gəlir. Onda sual yara- nır-bütün bu aydın-aşkar faktlar ortada ikən, onun yazı-po- zu bilmədiyini niyə inadla iddia edirlər? Burada ağıla gələn ilk fi kir odur ki, Məhəmməd peyğəmbərin (s.ə.s.) əlifbanı, yazı-pozu bilmədiyi haqqın- dakı hədislər burada motiv rolunu oynamışdır, yəni Ustadın dahiliyini daha da qabartmaq üçün bu versiya inadla beyin- lərə yeridilməyə çalışılmışdır. İslam müəllim hətta Ustad haqqında çox uzağa gedən sözlər söyləməkdən də çəkin- mir: “Aşıq Ələsgərdə özünü göstərən bu kimi möcüzəli 99 Haqq-nahaqq seçilər Haqq divanında xüsusiyyətlər onun xalq arasında müqəddəsləşdirlməsinə, fövqəlbəşər mövqe tutmasına səbəb olmuşdur. Bir çoxları onu peyğəmbər adlandırırdı” (Haqq Aşığı Ələsgər. Bakı, 1999. səh.33). Göründüyü kimi, İslam müəllim babasının “peyğəmbər” ünvanı ilə də kifayətlənməyib, “fövqəlbəşər” mərtəbəsinə qaldırır, yəni əstəğfürullah, Allahlaşdırır. Gü- man edək ki, “fövqəlbəşər” sözünün həmin mənanı verdiyi- ni İslam müəllim sadəcə olaraq nəzərə almayıb. İ.Ələsgərin Ələsgərin yazı-pozu bilməməsində israr et- məsi başqa bir səbəblə də bağlıdır: o sübut etmək istəyir ki, Ələsgərin bütün yaradıcılığı bədahətən yaranıb. Əgər yazı-pozu bilsə, oturub qafi yə fi kirləşib şeir yazsa, onun da- hiliyinə kölgə düşər. O, yenə həmin kitabında Səməd Vur- ğundan sitat gətirir. S.Vurğun deyir ki, biz fi kirləşib yazırıq, bəzən yazdığımız dörd misranın ikisini pozub dəyişdiririk, Ələsgər isə o qədər dahidir ki, bütün şeirlərini birnəfəsə, sinədən deyib və redaktə etməyib (yenə orada, səh.26). İ.Ələsgər fi kirləşir ki, Ələsgərin yazı-pozu bildiyini desə,o- nun haqqındakı həmin təsəvvürlər dəyişər və Ələsgərin miqyası kiçilər. Halbuki, buna heç bir ehtiyac yox idi. Adını çəkdiyim digər iki ustad kimi, qarabağlı Aşıq Valeh Abdalgülablının da, Şəmkirli Aşıq Söyünün də təhsil gördüyünü yazırlar və bu fakt bütün bu ustadlara ancaq və ancaq hörmət gətirir, onların şəxsiyyətini və yaradıcılığını daha da mötəbər edir. Elə götürək yazılı ədəbiyyatın nümayəndələri, “fi kirləşib yazan, sonra yazdığını redaktə edən” böyük söz ustadla- rı Nizamini, Füzulini, Hafi zi, Nəsimini və yüzlərlə başqa mütəfəkkirləri. Bəyəm onlar Ələsgərdən kiçik şairdir? Aşıq Ələsgər nəinki ərəb əlifbasını, zənnimcə ərəb və fars dillərini də yaxşı bilmiş, hətta klassik ədəbiyyatla da yaxşı tanış olmuşdur. Bir az əvvəl misal gətirdiyimiz “mən- dədir” rədifl i təcnisində bunu özü deyir: Yüklə 306,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|