HidrolojiNİn tanimi

 

 

2.7 Toplam Yağış Eğrisi ve Hiyetograf :  

Bir yazıcılı yağış ölçerden elde edilen yağış kayıtları  aşağıda tablo 2.1 de verilmiştir. 

Yağış Yüksekliği “P” ile ifade edilmektedir. Yağış yüksekliğinin zamanla değişimini gösteren 

yağış-zaman grafiği (grafik 2.1(P-t)) aşağıda gösterilmektedir. Yağışın zaman içerisindeki 

değişimini, artışını, azalmasını, durmasını gösteren diyagrama Toplam Yağış Eğrisi denir. Bu 

basamaklı bir çizgiyle yaklaştırılarak incelenir. 

Tablo2.1 Yağış Ölçüm Sonuçları

 

Zaman (Saat) Saatlik Yağış Miktarı Toplam Yağış Miktarı 

0 0 

0 

1 0,2 

0,2 

2 0,4 

0,6 

3 1,8 

2,4 

4 0,8 

3,2 

5 0,6 

3,8 

6 0,8 

4,6 

7 1,4 

6 

8 0,6 

6,6 

9 0,4 

7 

10 1,2 

8,2 

11 0,2 

8,4 

12 0 

8,4 

13 0,2 

8,6 

14 0,8 

9,4 

15 0,4 

9,8 

16 0 

9,8 

17 0,4 

10,2 

18 4 

14,2 

19 2 

16,2 

20 2 

18,2 

21 0,6 

18,8 

22 0,6 

19,4 

23 0 

19,4 

24 0,8 

20,2 

25 1,6 

21,8 

26 1,8 

23,6 

27 1,4 

25 

28 3,4 

28,4 

29 2,6 

31 

30 1,6 

32,6 

31 2 

34,6 

32 1,6 

36,2 

33 1,6 

37,8 

34 0,6 

38,4 

35 0,4 

38,8 

36 0 

38,8 

 

 

21

---

 

 

TOPLAM YAĞIŞ EĞRİSİ

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0

5

10

15

20

25

30

35

40

(T)

(P)Top.Yağ.Eğ

 

Grafik 2.1 Toplam Yağış Eğirisi 

Yağış şiddetinin zamanla değişimini periyodik küçük zaman dilimleri içerisinde yağış 

yüksekliği olarak gösteren grafiğe  Hiyetograf adı verilir. Bu da genellikle basamaklı grafik 

sisteminde gösterilir. 

HİYETOGRAF

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

1

4

7

10

13

16

19

22

25

28

31

34

37

(T) 

(P)  [mm/h]

 

 Grafik 2.2 Hiyetograf 

 

2.7 Bölgesel Ortalama Yağış Yüksekliğinin Bulunması: 

 

Bir bölgede ortalama yağış yüksekliği: Mevcut verileri en iyi şekilde değerlendirerek 

bölgesel ortalama yağış yüksekliğini en az hata ile hesaplayabilmek için her bir yağış 

ölçeğinin çevresinde o ölçekteki okumayla temsil edilebilecek alanı belirleyen metotlar 

kullanılır. 

A

dA

P

P

A

Or

.

∫

=

 

 

A

A

P

P

İ

İ

N

i

or

.

1

Σ

=

=

 

Burada yağış alanı  A

İ

, yağış yüksekliği P

İ

 olan ölçeğin çevresindeki bölgenin alanı, 

“n” ölçek sayısıdır. Bu metotla elde edilen sonuçlar genellikle aritmetik ortalama ile elde 

edilenden daha iyidir. Thiessen çokgeni yağış dan yağışa değişmediği için bir bölgede bir kere 

 

22

---

 

 

çizilmesi yeterli olur. Bu metot 500-5000 km

2

 arasındaki bölgelerde kullanılabilir. Ölçeklerin 

üniform dağılmayışından gelen etkileri hesaba katar. Ancak orografik yağışlarda aşağıda 

anlatılan izohiyet metodu daha iyi sonuçlar verebilir. 

1.Aritmetik Ortalama Methodu: En basit usul bütün ölçeklerin okumalarının aritmetik 

ortalamasını almaktır.Dağlık bölgelerde ve şiddetli yağışlar sırasında yağış yüksekliği kısa 

mesafeler içinde hızla değiştiği için yağış  şiddetinin üniform dağılmadığı bu gibi hallerde 

aritmetik ortalama iyi sonuç vermeyebilir.Bu metot yağış ölçeklerinin oldukça üniform 

dağıldığı 500 km

2

 den küçük bölgelerde kullanılabilir. 

2. Thiessen Metodu: Bu metotta bölge her bir ölçeğin çevresinde o şekilde parçalara 

bölünür ki her nokta en yakın olduğu ölçeğe ait parça içinde kalsın. Bunu  yapmak için  

birbirine yakın ölçekler doğru parçalarıyla birleştirilip orta dikmeler çizilir ve her bir ölçeğin 

çevresinde bu  dikmelerin meydana getirdiği çokgenin (Thiessen Çokgeni) o ölçekteki yağışla 

temsil edildiği kabul edilir. Thiessen Çokgeni çizilirken bölgenin dışında kalan fakat 

meteorolojik bakımdan bölge ile homojen karakterde olduğu kabul edilebilen ölçekler de göz 

önüne alınır. Böylece ağırlık bir ortalama ile ortalama yağış hesaplanır, her bir ölçeğin 

çevresinde kalan alanın yüzdesi o ölçekteki yağışa ağırlık olarak verilir: 

 

 

Şekil 2.7 Ortalama Yağış Yüksekliğinin Thiessen Metodu ile Hesabı 

 

3.İzohiyot Metodu: Yağış yüksekliği aynı olan noktaları birleştiren eğriler olan 

izohiyetler (Eş Yağış Çizgileri) çizilir.İki ardışık izohiyet arasındaki alanda yağış 

yüksekliğinin izohiyetlerin de değerlerinin ortalamasına eşit olduğu kabul edilerek ağırlıklı bir 

ortalama ile ortalama yağış yüksekliği bulunur.Bu metodu kullanırken 2.6 denkleminde A

İ

 

değerleri bölgede ardışık iki izohiyet arasında kalan alanlar,P

İ

 değerleri de ardışık iki 

izohiyetin yağış yüksekliklerinin ortalamasıdır.Eş yağış çizgilerini çizerken bölgenin 

topoğrafyasına ve yağışın dağılışına ait bilgileride kullanmak imkanı olduğu için bu özellikle 

dağlık bölgelerde daha iyi sonuç verir.  

 

23

---