|
I bob Arifmetika va algebraning boshlanishi. Natural va kasr sonlar
|
səhifə | 59/74 | tarix | 01.04.2022 | ölçüsü | 7,15 Mb. | | #84939 |
| GleyzerI.Nyuton algebra tili haqida
O’zining “Umumiy arifmetika” asarida Nyuton harflarni - amal belgilari deb , algebraik ifoda va tenglamalarni esa algebra tili deb ataydi . Uning yozishicha masalani yechish uchun “oddiy tildan simvolik ifodalar tiliga o’girish” algebra tiliga o’girish kifoya edi .
Nyutonning sisollaridan biri quyidagicha :
16-masala. Savdogarda bir qancha puli bor edi . Pulidan 100 funtini u har yili oilasini boqish uchun sarflar va qolganiga uchdan bir qismini qo’shib borardi . Uch yildan so’ng uning puli ikki marta ortdi. Dastlab uning qancha puli bor edi ?”
Oddiy tilda
|
Algebra tilida
|
Savdogarni bir muncha puli bor edi:
Bir yilda 100 funt sarfladi va unda qoldi:
Qolganiga uchdan bir qismini qo’shdi va jami bo’ldi:
Keyingi yili u yana 100 funtini va jami bo’ldi:
Qolganini uchdan birga ottirgach, unda jami bo’ldi:
Uchinchi yili u yana 100funt sarfladi va qolgani:
Yana uchdan birga orttirdi va shunda :
Endi hosil bo’lgan summa dastlabkisidan ikki marta ortdi:
|
x
x-100
(x-100)+(x-100)/3=(4x-400)/3
(4x-100)/3 – 100=(4x-700)/3
(4x-700)/3+1/3*(4x-700)/3=
=(16x-2800)/9
(16x-2800)/9-100=(16x-3700)/9
(16x-3700)/9 +1/3*(16x-3700)/9=
=(64x-14800)/27
(64x-14800)/27=2x
|
Shu tariqa , masala quyidagi tenglama orqali ifodalanadi:
(64x-14800)/27=2x ,
va tenglamani yechib , x topiladi .
Dostları ilə paylaş: |
|
|