I gənc tədqiqatçı
Yüklə 2,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Lala ASKEROVA 2nd year Student of Bakw State University ON THE PERSONALITY OF THE OTTOMAN SULTAN ABDULHAMID II
Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları №1(1) 2017 36 археологии, публичную библиотеку, медицинский факультет, академию изобразительных искусств и школы финансов и сельского хозяйства. Он наделил империю телеграфом, железными дорогами и фабриками, и во время его правления Константинополь процветал как мировая столица». В статье сделана попытка сравнительного анализа личности Абдулхамида II-го. Lala ASKEROVA 2nd year Student of Bakw State University ON THE PERSONALITY OF THE OTTOMAN SULTAN ABDULHAMID II The article refers to the personality of the 34th Sultan of the Ottoman Empire, Sultan Abdulhamid II. It is stated that, during the period of his reign, his personality is is ambiguous. He is accused of the fact that his empire lagged behind progress, that he carried out ethnic cleansing against the Armenians, did not get on well with the Jews. But they also write about the opposite, pointing out that he was far from being the blind, uncompromising, complete reactionary of the historical legend; on the contrary, he was a willing and active moder- nizer." In areas such as education, commerce, finance, diplomacy, central government administration, journalism, translation, and even theater, he accomplished significant reforms. He founded the first archaeology museum, public library, faculty of medicine, academy of fine arts, and schools of finance and agriculture. He endowed the empire with the telegraph, railroads, and factories, and during his reign, Constantinople flourished as a world capital" The article makes an attempt to compare the personality of Abdulhamid II. __________________________________ Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları №1(1) 2017 37 FƏRİDƏ ALLAHVERDİYEVA Bakı Dövlət Universitetinin magistrantı E-mail: faridaallahverdiyeva@gmail.com QƏDİM TÜRKLƏRİN İCTİMAİ HƏYATINDA İBTİDAİ DİNLƏRİN YERİ Elmi rəhbər: siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Məşdi İSMAYILOV Bakı Dövlət Universiteti Açar sözlər: İslama qədərki türklər, dini inançlar, animizm, şama- nizm, totemizm, göy tanrıçılıq Ключевые слова: Пред исламские турки, религиозные верования, анимизм, шаманизм, тотемизм, гок-тэнгризм Key words: Preislamic turks, religious beliefs, animism, shamanism, totemism, gok tengrism İnanma, antropoloji baxımdan insanın yaradılışına xas bir feno- mendir. Bu səbəbdən də, insanın onsuz yaşaması mümkünsüzdür. İnanma ehtiyacı günlük həyatda inanma meyli şəklində özünü göstə- rir. İnanmanın ən geniş yayılma forması, var olan dinlərdən birinə inanma, inanc sisteminə qoşulma şəklində ortaya çıxar. Din yolu ilə insan, bir şeyə, həyatının gedişində təsirli saydığı qiymətli bir şeyə möhkəm bağlanır. Dinlər, bir-birindən çox fərqli, bir-birindən çox ayrı görünürlər, lakin hamısının birləşdikləri bir nöqtə vardır ki, o da inanmanın insan ilə insanı və dünyanı aşan bir varlıq arasındakı bir bağ olaraq qəbul edilmiş olmasıdır. Din, insan və dünya ilə əlaqədar olan hər şeyə, bütün hadisələrə şərh verməyə, mənalandırmağa çalı- şır. Dini elmdən ayıran nöqtə də, tam olaraq budur. Halbuki elm, baş verən hər hadisəyə məna və izah verməyə çəkinir. Bununla da, din insanın aciz qaldığı bütün problemlərə və suallara cavab verməklə insanı təsəlli edər, ona ümid verər, həyatın qatı tərəfini yumuşaldar, müqəddəsləşdirər. İnsan həyatındakı ən ağır fəlakətlər belə, dində Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları №1(1) 2017 38 müqəddəs bir şərh tapar. Dini cəhətdən olan hər cür açıqlamada, hər şey bir məna ilə doludur. Din eyni zamanda insana, həyatda izləyəcə- yi yolu, həyatının yanlış və doğruları haqqında məlumat verir. Bu mənada din, insan cəmiyyətinin gündəlik həyatında elmi-texnoloji fəaliyyəti tamamlayıcı mahiyyətdə ortaya çıxar, başqa bir deyişlə, elmin bitdiyi yerdə,din başlayar. Maddi obyektin özünə xas quruluşu olduğu kimi, sosial qrupla- rın və millətlərin də, özlərinə məxsus xüsusiyyətləri var. Məhz, hə- min xüsusiyyətlər millətləri bir-birindən fərqli edər. Lakin, ictimai fərqliliklər maddi obyektlərdəki kimi kəskin xəttlərlə ayrılmazlar. Onları analiz etdiyimizdə, bənzərlikləri müxtəlif xalqlarda ya da millətlərdə görsək də, digər xüsusiyyətləri eyni mənada bənzərliklə görə bilmərik, mədəniyyəti milli edən də, məhz bu nöqtədir. Məsə- lən, hər cəmiyyətdə ailə var və hər kəs yemək yeyər, lakin hər cəmiy- yətin ailə analyışı və yemək mədəniyyəti fərqlidir. Fransız antropoloq G.L.Bonun ifadəsiylə “bir sivilizasiyanın əsas ideyaları arasında ən əhəmiyyətlisi dini fikirləridir. Tarixi ha- disələrin çoxu bilavasitə olaraq, dini inancların müxtəlifliyi səbə- bindən baş vermişdir. İnsanlığın tarixi hər zaman tanrıların tarixinə bağlıdır” (Kalafat: 2010. 5). Bu baxımdan din, dini rituallar və inanc- lar ictimai quruluşa təsir edən ictimai faktorların ən əhəmiyyətlilərin- dən biridir desək yanılmarıq. Türklərin islamı qəbul etmədən öncəki dini inancları barədə ki- fayət qədər araşdırma və qaynaq olmadığından, o dövr indiki vəziy- yətdə tam şəkildə öyrənilməmişdir. Digər tərəfdən, türklərin qədim dinləri sadəcə Oğuz qrupu əsas alınmaqla öyrənilməyə çalışıldığın- dan, Qıpçaq qrupu geridə qalmaqdadır. Halbuki, Qıpçaq qrupu ən az Oğuzlar qədər türk tarixində əhəmiyyətli yerə sahibdir. Bu səbəblə, indiki vaxtda qədim türklərin dini inancları barədə daha çox məlumat almaq üçün Asiyada yaşayan Qıpçaq qruplarının yaşamına da bax- mağımız lazımdır. Türklər tarix boyunca çox sayda dini düşüncə və inanclarla tanış olmuş, müxtəlif türk boyları öz dini inaclarına görə başqa xalqlardan ciddi şəkildə fərqlənmişlər. İslama qədərki türklərin həyat tərzi üzərin- Yüklə 2,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|