İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı
Yüklə 223,16 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı
- Fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi
- Bankın qısa təsviri
- Sosial təminat və rifahın təmin olunması
- Bank daxili qaydalar
- Hədiyyələrin verilib və alınması
- Bərabər imkanlar
İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı 6. Xidməti fəaliyyətin qiymətləndirməsi Xidməti fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi proqramları insan resurlarının idarə olunmasının mühüm hissəsidir. Onlar fərdi işçi səviyyəsində, həm də bank səviyyəsində fəaliyyəti təkmilləşdirmək üçün əhəmiyyətli imkanlar yaradır. Bank üçün xidməti fəaliyyətin qiymətləndirilməsi, hər işçini gördüyü işə görə qiymətləndirmənin ən əsas yoludur və eyni zamanda əməkdaşın gələcək inkişafı üçün lazım olan treyninqlərin təyin olunması və karyera inkişafının müzakirəsi üçün əhəmiyyətli bir imkan verir.. Xidməti fəaliyyətinn qiymətləndirilməsi rəsmi olaraq ildə bir və ya iki dəfə keçirilir. Bu proses, normal olaraq aşağıda hər biri haqqında daha ətraflı məlumat verilən üç mərhələdən ibarət olmalıdır: • fəaliyyət vəzifələrinin, məqsədlərinin və tələblərinin müəyyənləşdirilməsi; • fəaliyyət nəticələrinin qiymətləndirilməsi üzrə görüşlərin həyata keçirilməsi; • fəaliyyətin mükafatlarla, o cümlədən əmək haqqı, stimullaşdırma proqramları və s. ilə əlaqələndirilməsi İRB bu prosesin idarə olunmasında və əlaqələndirilməsində məsuliyyətlidir. Ayrı-ayrı fəaliyyət hədəf və məqsədlərinin yaradılması, departament rəhbərləri tərəfindən birbaşa olaraq işçilərlə birgə həmin vəzifə və məqsədləri departamentin və bankın strateji məqsədləri ilə əlaqələndirilməklə yerinə yetiriləcəkdir. İşçilərin qiymətləndirilməsi prosesi departament səviyyəsində həyata keçiriləcəkdir. İRB bütün sənədlərlə (kağız və ya elektron formada), cədvəllərlə və digər inzibati elementlərlə düzgün rəftar edilməsini təmin etmək üçün əlaqələndirici vəzifəsində çıxış edəcəkdir. Bu, prosesin işçi və təşkilat üçün əhəmiyyətini tam başa düşərək onun obyektiv keçirilməsini təmin edir. 6.1.
Xidməti fəaliyyətin qiymətləndirilməsi, planlaşdırılmış məqsədlər, standartlar və səriştəlik tələbləri çərçivəsində fəaliyyəti idarə etməklə və başa düşülməklə, işçilər, işçi qrupları və bankdan ən yaxşı nəticələrin əldə edilməsi üsuludur. Bu proses işçilərin əmək nəticələrinin bir hissəsi kimi diqqətlə sənədləşdirilməli və nələrə nail olunması haqqında birgə anlayışın yaranması üçün vacib sayılır. Əlavə olaraq o, işçilərin ixtisasının artırılmasının qısa və uzun müddət ərzində nail olunacağı ehtimalını artırır və onların idarə edilməsi üçün yanaşmanı müəyyən edir. Xidməti fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi effektiv əks əlaqə və məqsədlərin tənzimlənməsi, o cümlədən mükafatlar, əmək haqqlarının artırılması və vəzifələrin böyüdülməsi ilə bağlı qərarların qəbul edilməsi imkanını yaradır. İşçilər onlardan gözlənilən fəaliyyətin qiymətləndirilməsi metodu, yaxşı, orta və zəif fəaliyyətin müəyyənləşdirilməsi meyarı və fəaliyyətin müxtəlif səviyyələrini hansı hərəkət/mükafat müşayiət edəcəyi barədə məlumatlandırılmalıdır. İşçilərlə fərdi hədəflər üzərində razılaşarkən, yadda saxlamaq lazımdır ki, yaxşı ifadə edilmiş məqsədlər SMART olmalıdırlar: • Spesifik – aydın, birmənalı, düzgün, başa düşülən və təşviqedici; • Ölçülə bilən – kəmiyyət, keyfiyyət, vaxt və pul; 16
İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı • Yerinə yetirilə bilən – tələbkar, lakin səriştəli və etibarlı şəxs tərəfindən yerinə yetirilən; • İşə aidiyyatı olan - işçilərin məqsədlərinin korporativ məqsədlərlə eyni olması üçün bankın məqsədlərinə uyğun ; • Vaxta bağlı – razılaşdırılmış vaxtda tamamlanmalı. 6.2. Xidməti fəaliyyətin qiymətləndirilməsinin həyata keçirilməsi Müddət
Banklar qiymətləndirmə proseslərini yarım ilillik və ya illik keçirməyi nəzərdə tutmalıdırlar. İllik qiymətləndirmə prosesi adətən maliyyə ili ilə uyğun olmalıdır ki, müvafiq mükafatlandırmalar bu prosesin bir hissəsi kimi meydana çıxsın. Bir çox hallarda, ilin ortasında aparılan qiymətləndirmə fikir söyləmək və məqsədləri yeniləşdirmək üçün imkan yaradır, son qiymətləndirmə isə mükafatları, treyninq ehtiyaclarını, vəzifə yüksəlişini müəyyənləşdirir. Qiymətləndirmə prosesi Qiymətləndirmə prosesini asanlaşdırmaq üçün İRB aydın və istifadə üçün asan olan qiymətləndirmə formasını yaratmalıdır. Bu forma ilin başlanğıcında yaradılan sənədlərlə yaxından əlaqələndirilməlidir. Belə formanı ən yaxşı dizaynla yaratmaq üçün qiymətləndirənin və qiymətləndirilənin mülahizələrinə ayrılmış sahələr daxil olmaqla məcburi seçimlərdən ibarət olan yoxlama cədvəli tərtib etmək olar. İRB həmçinin, qiymətləndirmə nəticələrinin fəaliyyəti qiymətləndirənlə müzakirə olunmasını və imzalanmasını təmin etmək üçün bütün formaların düzgün doldurulmasına və vaxtında təhvil verilməsinə nəzarət etməlidir. İRB fəaliyyətin qiymətləndirilməsi prosesi üçün təlimatlar hazırlamalı və işçilərə çatdırmalıdır. Əksər təşkilatlarda, qiymətləndirmə forması hər məqsəd və ya səriştəyə dərəcələrin verilməsini tələb edir. Adətən, bu daha sonra ümumi reytinqdə xülasələşdirilir. Xidməti fəaliyyətin qiymətləndirməsi Qiymətləndirmələr, işçinin birbaşa hesabat verdiyi müdiri tərəfindən həyata keçirilir. Özünü-qiymətləndirmə prosesində işçi vəzifə və məqsədlərin necə yerinə yetirildiyi barədə onların şəxsi qiymətləndirməsini qeyd etməklə, qiymətləndirmə formasını dolduracaqdır. Bu zaman, lazım olduqda işçinin rəhbərliyi altında işlədiyi digər işçilər tərəfindən verilən məlumat daxil ediləcəkdir. Müdir sonradan işçinin fərdi qiymətləndirilmə nəticələrini qeyd edəcək və onunla müzakirə edəcək. İşçilərin qiymətləndirilməsini aparan şəxslər, effektiv və obyektiv qiymətləndirmə strukturunu təmin etmək üçün lazımi təlim və səriştələrə malik olmalıdır. Qiymətləndiricilər, qiymətləndirmə iclaslarından əvvəl bütün zəruri material və məlumatları hazırlamalı və işçilərə məlumat verməlidirlər. İRB hər 2 tərəf: qiymətləndiricilər və qiymətləndirilənlər üçün rəsmi təlim və təlimat materialları hazırlayır. Qiymətləndirmə prosesinin nəticəsi 17
İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı Fəaliyyətin qiymətləndirilməsinin nəticəsi adətən aşağıdakılardan təşkil olunan tamamlanmış qiymətləndirmə formasından ibarətdir: • Fəaliyyətin əvvəlcədən razılaşdırılmış hədəf/məqsədlərə qarşı qiymətləndirilməsi. Buraya adətən maliyyə (məsələn gəlir və biznesin inkişafı və s) və keyfiyyət (məsələn, kredit portfelinin keyfiyyəti) məqsədləri daxildir. Bundan əlavə, cari bacarıqların/səriştənin qiymətləndirilməsi (məsələn texniki səriştələr, problem həll etmə, səlahiyyət vermə, qərar qəbul etmə, yaradıcılıq, rabitə, qrup işi, və s.) aparılmalıdır. Yayınmalar üzrə səbəblər qeyd olunmalıdır; • İşçilərin intensivliyinin və ixtisas artırma tələblərinin vəzifə və səlahiyyət tələblərinə və əvvəlcədən razılaşdırılmış hədəflərə qarşı müəyyən edilməsi; • Təlimlərə xüsusi ehtiyacı vurğulayan və işçinin karyera məqsədləri ilə uyğun gələn ixtisas artırma planı. Buraya həmçinin menecerin işçi haqqında onun vəzifə kateqoriyasının qaldırılmasına hazır olması haqqında rəyi daxil ola bilər; • Bankın hədəf və məqsədlərini dəstəkləyən, tamamlayan, həyata keçirən növbəti qiymətləndirmə müddəti üçün razılaşdırılmış fərdi məqsədlər; 6.3.
Xidməti fəaliyyətin qiymətləndirilməsinin mükafatlarla əlaqələndirilməsi Fəaliyyətin idarə edilməsi aşağıdakılarla əlaqəlidir: •
•
•
yaratmaq, məlumat mübadiləsi və gözlənilən nəticələrin müəyyənləşməsi. Bu səbəbdən, fəaliyyətin idarə olunması sisteminin səmərəli olması, yəni, işçiləri fərdi və korporativ məqsədlərə çatmağa ruhlandırmaq üçün, onların fəaliyyəti birbaşa maddi mükafatlara bağlı olmalıdır. Mükafatlar aşağıdakı şəkillərdə ola bilər: • Fəaliyyətə görə ödəniş (maaş artımı və stimullar); • Kadr qərarları (yüksəlmələr, üfqi hərəkətlər və fəaliyyətin dayanması); • Təlim və ixtisas artırma tədbirləri. 6.4. Xidməti fəaliyyətin qiymətləndirilməsi, təlim və ixtisas artırma tələbləri ilə əlaqələndirilməsi • Xidməti fəaliyyətin qiymətləndirilməsi prosesi işçilərin təlim və ixtisas artırma tələbləri haqqında əsas məlumat mənbəyi olmalıdır. 7. İşçilər üçün Təlimat Kitabçası, Etika və Peşəkar Davranış Məcəlləsi 7.1.
İşçilər üçün təlimat kitabçası İşçilər üzrə Təlimat Kitabçasının əsas məqsədi işçiləri, onların bankdakı işlərinə aid olan bankın ümumi siyasət və prosedurları barədə və bank işçiləri üçün nəzərdə tutulan mükafat proqramları haqqında məlumatlarla təmin etməkdən ibarətdir. İşçilər üçün 18
İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı Təlimat Kitabçaları İR siyasəti və prosedurlarını cəmləşdirir və işçiləri bu prosedurlara riayət etmək üçün lazım olan göstərişlərlə tanış edir.
İşçilər üzrə Təlimat Kitabçaları adətən bankda yeni işçilərə verilir. Orada açıq və sadə formada, onların bank haqqında bilmələri lazım olan bütün qaydalar barədə məlumatlar verilir. İşçilər üzrə Təlimat Kitabçalarında əhatə olunan mövzular adətən aşağıdakılardan ibarətdir: •
rəhbərliyi; •
sənədlər, əmək müqaviləsinə xitam verilməsi, xəbərdarlıq müddəti; •
xəstəliyə görə məzuniyyət/analıq ödənişi, bayramlar, məzuniyyət; •
köçürmələri, vergi tutulmaları və s.), ezamiyyə xərclərinin ödənilməsi; •
•
ezamiyyət və internatura; •
İnternet; siqaret çəkmə üzrə qaydalar; •
•
Bəzən kiçik banklarda məlumat kitabçasının hazırlanması və kitabça şəklində çap olunması özünü doğrultmur. Bu halda banklar bu informasiyanın vərəqlər şəklində çap olunmuş xülasəsini hazırlaya bilərlər.
İşçilər üçün Təlimat Kitabçasının müddəaları tam şəkildə Əmək Məcəlləsinə müvafiq olmalıdır. Bankın siyasət və prosedurlarında baş verən hər hansı dəyişikliklər üzrə bankın təlimat kitabçasını daima təzələmək yaxşı təcrübə sayılır. Bankın işçiləri bu dəyişikliklər barədə vaxtaşırı məlumatlandırılmalıdırlar. İşçilər üzrə Təlimat Kitabçasının tərtib olunması və onların dəyişdirilməsi barədə işçilərə məlumat verilməsi İR bölməsinin vəzifəsidir. Şirkətlər bu təlimat kitabçalarını məxfi sənəd sayırlar və işçilərdən bankdakı işilərini tərk etdikdə, onu qaytarmağı tələb edirlər. 7.2.
Etik Davranış Məcəlləsi Etik Davranış Məcəlləsinin hazırlanması və dərc edilməsi banklarda geniş gəbul edilən təcrübədir. Bankın Etik Davranış Məcəlləsi onun missiya və dəyərləri ilə bağlıdır və bank öz fəaliyyətini həyata keçirdikdə və öz ətrafındakı tərəflərə – işçilərə, müştərilərə, 19
İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı səhmdarlara, təchizatçılara və ümumiyyətlə cəmiyyətə münasibətdə riayət etdiyi əsas prinsipləri vurğulayır. Bu məcəllə həmçinin işçi tərəfindən, etika qaydalarının pozulması halında, görə bilcəyi tədbirləri qısa formada izah edir, bunlardan bəziləri: •
maraqları ilə toqquşması; bankı kənar biznes məqsədləri üçün təqdim etmək; bankın əlaqələrindən istifadə edərək, bankın, onun müştərisinin və ya filialının hesabına öz şəxsi biznesini inkişaf etdirmək; •
etmək üçün istənilən şəxsə/təşkilata rüşvət və ya başqa oxşar haqq verilməsi; biznes fəaliyyətinə təsir etmək üçün hədiyyələrdən, pul mükafatlarından və artıq dərəcədə əylənmələrdən çəkinmək; •
olan məlumatları saxlanılmaq, qiymətli kağızların alınıb-satılması ilə əlaqədar insayder məlumatını istifadə etməmək; •
onlara hörmət bəsləmək və məsuliyyətli olmaq; •
toqquşmasına səbəb olan) siyasi tədbirlərə cəlb olunmamaq. Etik Davranış Məcəlləsi İdarə Heyəti tərəfindən tərtib edilir və Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilir. Bəzən Etik Davranış Məcəlləsinin bütün və ya bəzi müddəaları bankın işçilər üzrə Təlimat Kitabçasına daxil olunur. 7.3.
Peşəkar Davranış Məcəlləsi Bir çox banklar eyni zamanda İR bölməsinin işçiləri üçün ətraflı Peşəkar Davranış Məcəlləsinə malik olurlar. Peşəkar Davranış Məcəlləsi, bank daxilində İR işçiləri üçün əsas prinsipləri və davranış dəyərlərini müəyyən edir. Peşəkar Davranış Məcəlləsində işçilərin aşağıdakı davranış qaydalarına əməl etməsi tələb olunur: • Dəqiqlik – İR bölməsinin işçiləri işə götürənlərə və işçilərə olduqca dəqiq məlumatlar və məsləhətlər verməlidirlər; • Məxfilik – İR bölməsinin işçiləri bankın məxfilik tələblərinə hörmət etməli və bütün işçilər haqqında məlumatların (o cümlədən hazırkı, keçmiş və gələcək işçilər haqqında məlumatlar) məxfi saxlanılmasını təmin etməlidirlər; • Məsləhət verilməsi – Lazımi səriştəyə malik olan İR bölməsinin işçiləri bankın işçiləri üçün məsləhətçi olmalıdırlar; • Digər işçilərin hazırlanması – İR bölməsinin işçiləri öz-özünü inkişaf etdirməni genişləndirməli və bankın cari və gələcək ehtiyaclarını yerinə yetirən işçilərin tam inkişafına xidmət etməlidirlər; • Bərabər imkanlar – İR bölməsinin işçiləri düzgün, bərabər hüquqlu iş təcrübəsinin yaradılmasına köməklik göstərməlidirlər; • Düzgün davranış – İR bölməsinin işçiləri işçilərlə davranarkən ədalətli, mütərəqqi və nəzakətli davranış qaydalarından istifadə etməlidirlər; 20
İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı • Öz-özünü inkişaf etdirmə – İR bölməsinin işçiləri öz fəaliyyətlərini daima yaxşılaşdırmalı və səriştə və biliklərini yeniləşdirməlidirlər Peşəkar Davranış Məcəlləsi İdarə Heyəti tərəfindən tərtib edilir və Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilir. Analoji davranış qaydaları, eləcə də korporativ dəyərlərin və davranış metodlarının təsdiqlənməsi, ayrı-ayrı departamentlər üçün spesifik elementləri daxil etməklə bütövlükdə bank üçün tərtib oluna bilər. İRB bu qaydaların hazırlanmasına köməklik göstərməlidir.
Riayət etmə prosedurlarının əsas məqsədi işçiləri məlumatlandırmaq və onlara, riayət etmə məsələləri üzrə açıqlamalar əldə edilməsi prosedurlarını və pozuntular barədə hesabat verməyi izah etməkdir. Riayət etmə prosedurları bankın ümumi qayda və prosedurlarının tərkib hissəsidir və aşağıdakıları əks etdirir: • Bankın siyasətini/Etik Davranış Məcəlləsini pozan halların təsvirini; • Bankın siyasətinin/Etik Davranış Məcəlləsinin pozulmasının qarşısını alma yollarını; • Bankın siyasətinin/Etik Davranış Məcəlləsinin pozuluması görə intizam tədbirlərini. Məsələn, “maraqların toqquşması” siyasətində bank maraqların münaqişəsi yarana bilən halları təsvir edə bilər; məsələn: • Məhsul/xidmət satınalması üzrə cavabdeh olan işçinin şəxsi və ya ailə üzvlərinin maraqları olduğu şirkətlərdən satınalınmanın həyata keçirilməsinə təsir göstərməsi; • İşçilərin bankda tutduqları vəzifələrinə mane olan kənar fəaliyyətlə məşğul olmaları; • İşçilərin, bankın adından və ya bankın resurslarından, o cümlədən təchizat, işçilər və ya avadanlıqlarından öz şəxsi məqsədləri üçün istifadə etmələri. Riayət proseduraları bankın qaydalarının pozulmasının qarşısını almaq üçün işçilərin nə edə biləcəklərini göstərməlidir. Belə tədbirlər aşağıdakılardır: • müəyyən tədbirlər görməzdən əvvəl əsaslı faktları təmin etmək; • birbaşa məsul olan şəxslə məsləhətləşmək; • bankın baş rəhbərliyinə hesabat vermək. İşçilərdən həmçinin, bankın qaydalarına və Etik Davranış Məcəlləsinə riayət edəcəklərini təsdiq etmək üçün xüsusi sənədləri (məsələn, açıqlamama və/və ya məxfilik müqaviləsi) imzalamaq tələb oluna bilər.
21
İnsan Resursları və Riayət Olunma Standartı Azərbaycan Mərkəzi Bankı Banklar tərəfindən “Biznes etikası və davranışın açıqlanması” adlı sənəd hazırlana bilər. Bu sənədin əsas məqsədi işçilərə hər hansı qeyri-etik, vicdansız, saxtakar, qeyri-qanuni davranış və ya bankın qayda və prosedurlarının, habelə Əmək Məcəlləsinin pozulması halları barədə hesabat verməyin onların vəzifəsi olmasını başa salmaqdır. Bu sənəd elə bir qaydada tərtib edilir ki, işçilər belə pozuntular barəsində məlumat verə bilmək imkanına malik olsunlar. Bu bildiriş bankın işçi üzrə təlimat kitabçasına əlavə edilə bilər və yaxud bankın ayrıca bir sənədi kimi tərtib oluna bilər. 22 Document Outline
Yüklə 223,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|