İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XƏTTATLIQ SƏNƏTİ www.elmler.net
- «Yeddi buta» layihəsi Şərq incəsənətindən cizgilər Birinci yazı Xəttatlıq
- Proloq
- Xətti- sittə
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 46 46 ölçülü məkana keçmələri isə sırf şərq-müsəlman miniatürlərinin təsiri kimi qəbul olunmalıdır. Bu baxımdan Matissin «Balıqlar» əsərini nümunə göstərmək olar. şəkildəki otaq, akvarium, oradakı balıqlar, bir sözlə bütün obyektlər sırf şərq miniatür üslubunda çəkilib. P.S. Şərq miniatür sənətinin bəlkə də ən böyük bədbəxtçiliyi bayaq qeyd etdiyimiz kimi, əsərlərin ayrıca yox, bir kitab içində illüstrasiya kimi çəkilməsi olub. Bu isə əsərlərin ekspozisiya imkanlarını azaldır. Kitab kimi açıq nümayiş etdirmək düz deyil, hər tamaşaçı kitabı bir dəfə vərəqləyib içindəki miniatürlərə baxsa, 400-500 yaşı olan kitab bir günün içində cırılıb dağılar. Əgər bir kitabın içində əlli miniatür şəkil varsa, bunu muzeydə ekspozisiyaya qoymaq üçün gərək kitab mütləq çırılsın, şəkillər ayrı-ayrılıqda nümayiş edilsin. Bu da qiymətsiz sənət əsəri olan qədim əlyazma kitabın məhvi deməkdir. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 47 47 47 Bu baxımdan şərq miniatürlərinin orjinalı ilə tanış olmaq çox çətindir. Ümid yalnzı fotolara qalır. Lakin heç bir fotokopya orjinalın yerini verə bilməz. Məhz bu baxımdan klassik miniatür sənətimiz uzun müddət ərzində çox az araşdırılmış, bu xüsusda yazılan dəyərli elmi əsərləri isə barmaqla göstərmək olar. Lakin ümid edirik ki, texnikanın inkişafı bu problemi də həll edəcək və biz öz klassik rəssamlıq nümunələrimizlə daha yaxından tanış olub , onları daha dərindən dərk edə biləcəyik. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 48 48 II Bölüm XƏTTATLIQ SƏNƏTİ www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 49 49 49 «Yeddi buta» layihəsi Şərq incəsənətindən cizgilər Birinci yazı Xəttatlıq Gülüstani-səri-kuyin kitabın bab-bab, ey gül, Xəti-reyhan ilə cədvəl çəkib gülzarə yazmışlar. M. Füzuli www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 50 50 Proloq Ən əvvəl söz yarandı. Allah-təala «Ol» dedi, kainat xəlq olundu. Allahın bircə sözündən yaranan dünyada, hakimi-mütləq yenə də söz oldu- İnsanı yoxdan yaradan Tanrının sözü, ruhaniyyatın uca zirzələrini fəth edib Tanrıya yaxınlaşan insanın sözü. Daha sonra insanlar sözün şəklini çəkmək istədilər. Beləcə hərflər yarandı. Tanrı sözü hərflərdə zühur elədi. İnsanlar tanrı kəlamını hərflərin köməyiylə oxudular, sözlər hərflərdən düşüncələrə köçdülər. Tanrı sözü Tövratda, İncildə, Quranda yerə nazil oldu. Peyğəmbərləri surətbəsurət görən insanlar ilahi kəlamı onların dilindən eşitdilər, bu şərafətə nail olmayanlar isə Tanrı sözünü ilahi kitablardan oxudular, hərflərdən dərk elədilər. Tanrı kəlamı tanrının özü qədər gözəl idi. Onunçün də insanlar tanrı sözünü onlara çatdıran hərfləri də gözəlləşdirməyə başladılar, gecələrini gündüzlərinə qatıb, www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 51 51 51 gözlərinin nurunu sərf edib hərflərə yaraşıq verdilər, gözəlliyini artırdılar. Beləcə, xəttatlıq sənəti yarandı. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 52 52 Səsin rəsmi sözün şəkli -Neyləsəz də xeyri yoxdu. Yenə də yazacam. – ibn Müqlə sağ əli Xəlifə əl-Qadirin əmriylə kəsiləndə belə demişdi. Həqiqətən də yazdı. Sağ əli kəsiləndən sonra sol əllə yazmağı öyrəndi, sol əli kəsiləndən sonra isə qamış qələmi kəsilmiş biləyinə bağlatdırdı, yenə yazdı. Və müsəlman xəttatlığının ana xəttini təşkil edən Xətti- sittəni yaratdı. İbn Müqlənin yaratdığı altı xətt növü («sittə» ərəbcə altı deməkdir) səkkizinci əsrdən bu günümüzə qədər davam edən müsəlman xəttatlığının özülünü qoydu, islam mədəniyyətinə yeni bir sənət növü bəxş elədi. İbn Müqlə münbit torpağa toxum əkdi, kəsilmiş əllərinin qanıyla suvardı və bu toxumdan minillik tarixi olan İslam xəttatlığı göyərdi. Təbii ki xəttalığı sırf islam şərqinin məhsulu hesab etmək hardasa düz olmaz. Qərbi Avropada Kalliqrafiya kimi tanınan bu sənət növü yüzilliklər boyu Çindən tutmuş İngiltərəyə qədər bütün məmləkətlərdə yaşayan katiblərin, mirzələrin arasında yayılmışdı. Hər bir yazı Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|