İsmayil şixli
Yüklə 1,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Sözümü kəsmə! Elə bil kişini birdən-birə dəyişdilər. Quyruğunun üstünə qalxıb fısıldayan ilana döndü. - Qanacağın olsun, böyük danışanda kiçik qulaq asar. Hələ bu kənddə mənə cavab qaytaran olmayıb. Yadında saxla. Mənə Çapıq Əmrah deyərlər. - Buyurun, sözünüzü deyin, qulaq asıram. - Əvvəla, bu gündən o qrammofonu oxutma. Hardan almısan qoy yerinə! - Burda nə var ki, musiqidi qulaq asırıq. - Dedim ki, sözümü kəsmə! - Kişinin əli belindəki xəncərin dəstəyinə uzandı. - Sən bizi nə hesab edirsən? Hər səhər eyvanda qrammofon oxutdurub suya gedən qız- gəlinə sataşırsan, biz də durub baxacayıq? Yoxsa uşağın biri bizi xoşqeyrət hesab edir? Ağır otur, batman gəl. Yoxsa iri tikəni qulağın boyda eləyərlər. Kənddəki zümzümələri eşitməmisən? - Mən nə eləyim, mənim nə günahım var? Sizin kəndin adamları sazlı-sözlü camaatdı. - Çalış adın o saza-sözə düşməsin, bildinmi? Bir də teatr-zad çıxartmaqdan əl çək. Bax, bu mənim axırıncı sözlərimdi. Eşitməsən, öz bəxtindən küs. Uçitel atlıları görüb həyətə çıxdı. Salam verdi. Və ehtiyatla soruşdu: - Xeyirdimi, a Əmrah? Nə əcəb sizdən? Əmrah dabanı üstdə fırlanıb Uçitelə köntöy cavab verdi: - Bu müəllim uşaqdır, ağlı bir şey kəsmir. Bəs sənə nə olub? Mən sözümü dedim. İndi ona de ki, ağlını başına yığsın. O, quş kimi sıçrayıb atın belinə qalxdı. Dəstə bir göz qırpımında məktəbdən uzaqlaşdı. 27 Uçitel gecə kurslarından və kəndə yayılan zümzümələrdən sonra səksəkəli idi. O, belə bir hadisənin olacağından qorxurdu. Mürsəlin xəbəri olmadan onu gözdən qoymur, duruşuna, oturuşuna fikir verirdi. Hətta bir-iki dəfə qəsdlənmişdi ki, onunla söhbət etsin, bə'zi məsələləri ona başa salsın. Ancaq onun bir gənclik downloaded from KitabYurdu.org ehtirası ilə məktəbə vurulduğunu görəndə qəlbinə dəyməmişdi. İndi Əmrahın məktəbə gəlməsi onun sümüyünü çaxnaşdırmış və ürəyinə qorxu salmışdı. Mürsəl də çaşıb qalmışdı. Uçitel bu cavan oğlanın sir-sifətindəki qəzəb qarışıq kədəri, şaşqınlığı görüb onu acı düşüncələrdən ayırmaq istədi. Əvvəlcə özünə toxtaxlıq verib gülümsündü, sonra Mürsəlin qolundan yapışdı. - Gəl içəri gedək, bala, yaman üşüdüm. Deyəsən, hava soyudu. Mina xalanın təzəcə dəmlədiyi samovar çayından bir-iki stəkan içib qızışaq. Ağzımıza bir-iki tikə çörək alaq. Fikir eləmə. Belə sözləri çox eşitmişik və çox da eşidəcəyik. Mürsəl özünə gəlməmiş Uçitel bir ata kimi onun qolundan yapışıb içəri apardı. Mürsəl sakitcə çayını içdi, iştəhası olmasa da, bir-iki tikə çörək kəsdi. Uçitel gördü ki, onun fikri uzaqlardadır, çox uzaqlarda. O nə isə düşünür, nəyi isə ölçüb-biçir və vəziyyəti aydınlaşdırmağa çalışırdı. O, isti məxməri çaydan bir stəkan da içib üzünü Uçitelə tutdu. - Bəs nə olsun, onların qabağından qaçaq? Onlar meydanda at oynatsınlar, biz də durub baxaq? Bəlkə boynumuzu büküb qabaqlarında diz çökək? Uçitel gülümsünüb əlini onun çiyninə qoydu. - Tələsmə, oğlum, hər şeyin vaxtı var. Zorakılıqnan heç nə olmaz. Atalar deyib ki, saxla samanı, gələr zamanı. - Zamanı çox gözləmək olmaz. Ona təkan vermək lazımdı. İnqilab yaratmaq lazımdır. Eşitməmiş olmazsınız, dahilər deyib ki, inqilab zamanın əvəzçisidir. Zorakılıq olmasa, uşaq dünyaya gəlməz. - Yarımçıq doğulan uşaq da çox yaşamaz: ya anadan olan kimi ölər, ya da ağıldan naqis olar. Təbiətin də, cəmiyyətin də öz əbədi və əzəli dəyişməz qanunları var. Yaz qışı, yay yazı, payız da yayı əvəz etdiyi kimi cəmiyyət də embrioloji mərhələlər keçməlidir. Əvvəlcə insanların zehnində kamillik yaranmalı, təkamül yolunu keçib inqilaba gəlməlidir. Yoxsa uşağı 6-7 aylığında ala- yarımçıq halda dünyaya gətirmək olmaz. - Olar, Uçitel, olar. Bəs tarixi dahilər yaratmırmı? Uçitel özünə bir stəkan da çay süzdü. Gülümsəyərək Mürsələ baxdı. downloaded from KitabYurdu.org - Dahi kimə deyirsən? - Cəmiyyətin istiqamətini dəyişən adamlara. - Onlar cəmiyyətin istiqamətini dəyişdirə bilməzlər. Cəmiyyət özü öz istiqamətini dəyişdirir. - Bəs elə isə dahilər nə edir? - Bax, məsələ də elə bundadı. Xəstə cəmiyyətin yaraları göynəyir, əzab- əziyyət verir və nəhayət, yetişir; bədəndə olan çiban kimi. O çibanların deşilmə mərhələsi gəlib çatır. Kim cəmiyyətin bu vəziyyətə düşməsini əvvəlcədən görürsə və neştəri götürüb hamıdan əvvəl yaranı kəsirsə, dahiyə çevrilir. Yenə deyirəm, əslində, cəmiyyət özü dəyişir, təzələnmək istəyir. Dahilər isə qabağa düşüb bu işi sür'ətləndirirlər. İndi, Mürsəl bala, tələsmək olmaz. Hər şeyin vaxtı-və'dəsi var. Bundan başqa, yaşadığın cəmiyyətin qanunlarını gərək öyrənib özünü qorumağı da bacarasan. Süfrəyə xörək gətirdilər. Uçitel Mürsəlin boşqabını yağlı plovla doldurdu və söhbətinə davam etdi. - Yadındadırmı, iki ay bundan əvvəl bizi kəndin yuxarı hissəsinə iclasa çağırmışdılar. Axşamüstü gedəsi olduq. Mənim qoşalülə tüfəngimi sən götürdün. Arxayınca çağırılan yerə getdik. Biz mühazirə oxumalı idik. Amma heç kəs gəlməmişdi. Qaranlıq isə qarışmışdı. Sən sakit idin. Mənim isə ürəyimə damdı ki, burda bir qurğu var. Bizi buraya pis niyyətlə çağırıblar. Azacıq sonra kəndin işıqları yandı, itlər zəncirdən açıldılar. Birdən-birə kəndi iki yerə ayıran dərəyə zil qaranlıq çökdü. Elə qaranlıq ki, göz-gözü görmədi. Biz qayıdası olduq. Tüfəngi mən götürdüm. Qabağa düşdüm. Bilirsənmi niyə? Fikirləşdim ki, əgər yolumuzu kəsən olsa, çaş-baş qalsınlar. Gedəndə tüfəng səndə idi, indi onlar ehtiyat edəcək, bilməyəcəkdilər ki, tüfəng qabaqda gedəndədir, ya arxada qalanda. Geri qayıdanda da gəldiyimiz yolla yox, ayrı bir cığırla qayıtdıq. Məndən sənə əmanət heç vaxt getdiyin yolla geri qayıtma, çalış izini itir, düşmən sənin haradan 28 gəlib hara getdiyini bilməsin. Sən fikir verdinmi, mən çığırla yox, cığırın kənarındakı kələ-kötür yerlə gedirdim. Özü də elə bil nəyinsə üstünə cumurdum. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 1,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|