İsmayil şixli
Yüklə 1,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
Molla fala baxırmış kimi qarşısındakı Qur'anı açıb vərəqlədi, çiynindən sürüşüb düşməkdə olan əbasını düzəltdi və astaca dilləndi. - Xəbər verin, qohum-əqrəbasına gəlib meyidi aparsınlar. Uçitel təxminən bu cavabı gözləyirdi. Amma cavabı da hazır idi. - Yox, molla, o bizim kəndə qurban gedib, biz də onu dəfn etməliyik. Gəlmişəm siznən məsləhətləşəm və ölünü el adətincə yerdən götürək. Mollanın sifətindən güclə seziləcək, incə bir işıltı keçdi. - Uçitel, bilmirsənmi, komsomolu məsciddən götürməzlər. Onun üstündə qur'an oxuyub namaz qılmazlar. İndi ki, onu bizim kənddə dəfn etmək istəyirsiniz, aparın edin. Amma ümumi qəbiristanlığa yaxın getməyin. Uçitel ayaqqabılarını geyindi və məsciddən bayıra çıxdı. O nə edəcəyini hələ qət'i qərarlaşdıra bilməmişdi. Məktəbin həyətinə girəndə allı-güllü parçalardan bəzəkli don geyinmiş qız uşaqlarını, əllərində bənövşə dəstələri tutan oğlanları gördü və başa düşdü ki, bu körpələrin heç nədən xəbəri yoxdur. Məktəbin həyətində dayanan kəndlilər Uçitelə yaxınlaşdılar. Onlardan biri qabağa yeridi. - Özünüzü darıxdırmayın, müəllim, dünyadı adamın başına iş gələr. Müsəlman deyilikmi? Ölümüz düşüb, özümüz də müsəlman qaydası ilə yerdən götürərik. Uçitel dirçələn kimi oldu. Ətrafındakılara baxıb özünə toxtaxlıq verdi. Məktəbin geri yanında evlərdən kilim gətirib daldalanacaq düzəltdilər. Qulplu qazanları asıb su qaynatdılar. Meyidi yuyub təmizlədilər. Kimsə qara gün üçün yaxdanda saxladığı kəfənliyini gətirdi, meyidi kəfənləyib cənazəyə qoydular və üstünə kəlağayı örtdülər. Uçitel əvvəl istədi cənazəni ikinci mərtəbəyə eyvana qoysun, sonra fikrini dəyişdirib həyətin ortasına gəbə saldırıb meyidi ora qoydu. Bayrama gələn uşaqlar yavaş-yavaş çoxalırdı. Onlardan bir neçəsi ikinci mərtəbəyə eyvana çıxmışdı. Onlar kənardaca dayanıb qorxa-qorxa, ürkəkliklə eyvanın küncündəki, qrammofona baxırdılar. Uçitel dəfələrlə həmin uşaqların Mürsələ kömək etdiyini görmüşdü. Gah qrammofonun tozunu silir, gah dəstəyi hərləyir, gah da valları gətirirdilər. Amma indi bilmirdilər downloaded from KitabYurdu.org 30 neyləsinlər. Bunu görən Uçitel üzünü eyvandakı uşaqlara tutdu: - A bala, qurun maşını, çaldırın, oxutdurun! Uşaqlar elə bil bir şey sındıracaqlarından ehtiyat edirlərmiş kimi, astaca qrammofonu işə saldılar. Uçitel həyətdəki uşaqlardan iki nəfərini yanına çağırdı: - A bala, cəld qaçın zurnaçı Hümmətin yanına. Ona deyin ki, Uçitel gözləyir. Yoldaşlarını götürüb tə'cili məktəbə gəlsin. Azacıq keçmiş Hümmət dəstəsi ilə gəldi və cənazəni görüb təəccüblə Uçitelə baxdı. - Hümmət kişi, çıx ikinci mərtəbənin eyvanına, bir yaxşı "Səhər havası" çal, qoy camaat yığışıb gəlsin. Zurnaçı Hümmət dərhal eyvana qalxdı, üzünü səhər şəfəqlərinə qərq olmuş üfüqə tutdu və özünün dərdini, kədərini də səhər havasına qatıb, kəndi haraya çağırdı... Məktəbin həyətində tərpənməyə yer yox idi. Bütün kənd camaatı - başı papaqlı kişilər, oğlanlar, qımqımılı-zümzüməli qız-gəlinlər axın-axın gəlib meydana toplaşmışdılar. Bayaqdan özünü yalqız hiss edən və hardasa qüssələnib kədərlənən Uçitel cənazənin yuxarı tərəfinə keçdi. Camaatın tam sakitləşməyini gözlədi, sonra astadan sözə başladı. - Baş Mollamız "Komsomolu məsciddən götürməzlər" dedi. "Onun üstündə qur'an oxumaq günahdı. Gedin, necə istəyirsiniz, elə də dəfn edin". Mən də sizi köməyə çağırdım. Mürsəl müəllim böyük arzularla yaşayırdı. O, həyata yenicə atılmışdı. O özünü unudan insanlardan idi. O, istəyirdi ki, kəndimizdə yeni məktəb, yeni klub tikilsin. O, istəyirdi kəndimizin qımqımılı, zümzüməli övladlarının sorağı uzaqlardan gəlsin. Bu həmin Mürsəl müəllim idi ki, bu tərəfdə ilk dəfə teatr göstərdi. Teatrın nə olduğunu sizə başa saldı. O çox işlər görmək istəyirdi, amma imkan vermədilər. Uçitel əllərində bənövşə dəstələri boyunlarını büküb duran uşaqlara üzünü çevirdi: - Yaxın gəlin, əlinizdəki çiçəkləri, bənövşələri müəlliminizin cənazəsinin üstünə səpin və onu, onun dediklərini heç vaxt unutmayın. downloaded from KitabYurdu.org Cənazəni qaldırdılar. Kəndlilərdən biri Uçitelə yaxınlaşdı. - Narahat olmayın, siz qəbiristanlıqdan qayıdanacan hər şey hazır olacaq. Müsəlman deyilikmi. - Müsəlmanıq. Ölümüzü müsəlman qaydası ilə basdıracağıq. Yç də verəcəyik, yeddi də, qırx da. Uçitel cənazənin qabağına keçdi. Yzünü çaşıb qalmış Hümmətə çevirdi. - Ay usta, cəngi çal. Hümmət qabağa düşüb zildən cəngi çaldı. Camaat ömürlərində ilk dəfə belə şey gördüklərinə və heç nə başa düşməmələrinə baxmayaraq sakitcə cənazənin ardınca hərəkətə başladı. Elə bil bütöv kənd yerindən tərpəndi. Y fəsil - 1 - Güllü xanım bu gün itləri zəncirdən tez açdırmışdı. Gəlinlər itlərin yalaxlarını yal ilə doldurmuşdu. İtlər əvvəlcə zəncirdən açılandan sonra evin ətrafında hərlənmiş, Kürün yaxası boyu qaçmış, sonra da yalaxların üstə cumaraq mırıldaşa-mırıldaşa yala hücum etmişdilər. Güllü xanım eyvanda dayanaraq onlara tamaşa edir, tüfəng çiynində həyətdə hərlənən oğlu Həsən ağanı gözaltı süzürdü. O, hiss edirdi ki, Ömər koxa rəhmətə gedəndən sonra Həsən ağa heç kəsə açıb-ağartmasa da, çox narahatlıq keçirir. Tüfəngi əlindən yerə qoymur, atını da çox vaxt gecələr belə yəhər altında saxlayır. Arvad fikir vermişdi ki, oğlu gah samanlıqda gecələyir, gah tövlədə qalır, gah da otaqların birində mürgüləyir. O bir yerdə yatmır, tez-tez yerini dəyişdirir. İndi, bu gün də narahat idi, bir yerdə dayanmır: gah samanlığın, gah tövlənin belinə qalxır, gah da ot tayalarının yanında hərlənirdi. Güllü xanım kəndin yuxarı başındakı səs-küydən, itlərin çaxnaşmasından ehtiyatlanırdı. O bu gecə nəsə baş verəcəyindən qorxurdu. Ömər koxanın sağlığında hər şeyin sakit gəlib-keçəcəyini bilən Həsən ağa arxayın idi ki, bu ağsaqqalın sözündən heç kəs çıxa bilməz. O hamını başa salmışdı ki, Ələddinin ölümü bir bədbəxtliyin nəticəsidi və buna görə araya qan salmaq, təzə düşmənçilik törətmək lazım deyil. Hətta onun ayağına qəza mərkəzindən gələn və downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 1,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|