Kərimov Erkin İnqilab oğlu Kommersiya banklarında veksel əməliyyatları
Yüklə 1,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- REFERATI M ö vzunun aktuallı ğ ı .
- Tədqiqatın məqsədi və vəzifələri.
- Tədqiqatın praktiki əhəmiyyəti.
- Dissertasiya işinin quruluşu və həcmi
72
bankların müĢtəriləri cəlb etmək istəyi ilə baĢlıdır, həm də artıq yerli müəsisələrin beynəlxalq səviyyədə iĢlərin görülməsilə əlaqədardır. Müasir iqtisadiyyatda kommersiya banklarının veksel əməliyyatlarının inkiĢafı sahəsində aparılan təhlillərin nəticəsi olaraq, mövcud olan problemlərin aradan qaldırılması üçün aĢağıdakıları təklif edirəm: 1.Bankların veksellərlə apardıqları əməliyyatların geniĢləndirilməsi.Ġqtisadi inkiĢafın stabil və dayanıqlı olması üçün qiymətli kağızların bu növünün maliyyə bazarında aktiv iĢtirakı labüddür. 2.Borcların veksellərlə restrukturizasiyası.VətandaĢla bank arasında olan pul kredit münasibətinin təkilləĢməsinə təkan verən optimal variantlardan biridir.VətəndaĢ kredit borcunu ödəyə bilmədiyə təqdirdə bank borcun veksəllə restrukturizasiyasini təklif edə bilər. 3.KeçmiĢ qarĢılıqlı borcların veksellərlə rəsmiləĢdirilməsi.Borclar veksellə rəsmiləĢdirilən zaman borcun ödənilmə Ģərtlərinin daha əlveriĢli olmasına gətirib çıxarır. 4.Hüquqi və fiziki Ģəxslərin hesablaĢmalarında veksellərdən ödəniĢ vasitəsi kimi istifadənin perspektivləri.Bankda və ya nəğd Ģəkildə valyutanın olmaması və bu hesablaĢmaların veksellə olunması hər iki tərəfi mümkün qarĢılıqlı anlaĢmaya sövq etmiĢ olar. 5.Dövlət və bələdiyyə veksellərinin buraxılıĢına baĢlanması.Dövlət və bələdiyyə veksellərinin buraxıldığı zaman bu strukturlar qarĢısında öhdəliyi olanların bu öhdəçiliyi veksəllə rəsmiləĢdirilməsi bu sahədə görülən iĢlərin asanlaĢmasına və mümkün geniĢ inkiĢafa yol açacağı gözənilir. 6.Büdcə kəsrinin və büdcə xərclrinin maliyyələĢdirilməsi üçün xəzinə veksellərinin buraxılıĢı.Xəzinə veksellərinin buraxılıĢı büdcə defisitinin baĢ verdiyi zaman onun maliyyələĢməsinə və büdcə kəsrinin aradan qaldırılmasına xidmət edəcək.
73
7.Bələdiyyələrin lahiyələrini maliyyələĢdirmək məqsədi ilə bələdiyyə veksellərinin buraxılıĢı.Bu veksellərin buraxılıĢı zamanı bələdiyyələr asanlıqa öz layihələrinə investor tapa və maliyyələĢdirə bilər. 8.Ġri Ģirkətlər tərəfindən vəsaitlərin cəlb edilməsi məqsədilə maliyyə veksellərinin buraxılıĢı.Ġri miqyaslı layihələrin maliyyələĢməsi güclü sərmaye və investor tələb etdiyini nəzərə alaraq bu veksellərin buraxılıĢı bu problemi aradan qaldıra bilər. 9.Protest edilmiĢ veksel üzrə ödəniĢə yönəldilmənin prosedurunun təkmilləĢdirilməsi. İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT Azərbaycanca ədəbiyyatlar: 1. M.M.Bağırov- “Bank və bank əməliyyatları” (Ali məktəblər üçün dərslik), Bakı-2003 2. Z.Məmmədov- “Pul,Kredit və banklar”(Dərslik), Bakı-2006 3. R.A.BəĢirov- “Bank iĢi”, Bakı-2007 4. R.Əsgərova- “Pul, Kredit və Banklar”, Bakı-2007 5. Z.Məmmədov, Ə.Abbasov, R.Rzayev. ġ.HəmiĢəyevə.-“Bank iĢi və elektron bankçılıq”, Bakı-2003 6. Z.Məmmədov- “Beynəlxalq valyuta-kredit münasibətləri və xarici ölkələrin pul-kredit sistemi”, Bakı-2001 7. M.M.Sadıqov, E.Ə.Balayeva, ġ.Ü.HəmiĢəyeva –“Beynəlxalq valyuta-kredit münasibətləri və xarici ölkələrin pul-kredit sistemi”, Bakı-2003 8. “Azərbaycanın statistik göstəriciləri” 9. A.Ağayev –“Maliyyə terminləri lüğəti” 10.Sadı qov Elnur “Bank ə mə liyyatları ” Bakı -2010
74
11. Lovett, William Anthony- "Banking and financial institutions law in a nutshell", 12. Richard S.Thorn –“Introduction to money and banking” 13. Chandler V.Lester, Goldfeld N.Stephen –“The economics of money and banking” 14.
Rusca ədəbiyyatlar: 15. Сергей Мошенский: Вексель. Базовые концепции 2007 г 16. Абрамова Е.Н. Составление векселя 2006 г 17. Белов В.А. Вексельные возражения 2000г.
18. Белов В.А. Излишние вещи в векселе 2002г. 19.Беляева О.А. Вексельное обращение и судебно-арбитражная практика
20.Зорин Н.А. Обязанности "вторичных" должников по векселю 2001 г. 21.Зорин Н.А. Право передачи векселя по индоссаменту 2001 г. 22.Банковские операции / Ю. И. Коробов 2007 23.Ермаков С. Л., Беляев М. К. Банковское дело: 2008 24.Лаутс Е. Б. Рынок банковских услуг 2008 25.Братко А. Г. Банковское право 2008
Jurnal və bülletenlər 26. “Maliyyə və Uçot” 27. “Ġqtisadi elmləri:Nəzəriyyə və Praktika” 28. “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi bankı” Statistik bülleten 75
29. Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi ”Azərbaycan rəqəmlərdə” Qanun, sərəncamlar və təlimatlar. 30. “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunu. (24 aprel 2015) 31. “Banklar haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunu(28 oktyabr 2014) 32. “Azərbaycan Respublikasında banklar və bank fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunu 33. 2013- 2014cü ilin yekunları üzrə pul siyasətinin yerinə yetirilməsi vəziyyəti haqqında 34. Banklarda kreditlərin verilməsinin daxili Prosedurları və uçotu haqqında qaydalar 35. Azərbaycan respublikasinin kredit təĢkilatlarinda Kassa əməliyyatlarinin aparilmasi və qiymətlilərin inkassasiyasinin təĢkili qaydaları(10 aprel 2002-ci il) 36. Azərbaycan respublikasinda Nağdsiz hesablaĢmalar və Pul köçürmələri haqqında Təlimat 37. Bаnklаrın əsаs vəsаitlərlə (əmlаklа) apаrdıqlаrıəməliyyаtlаrın tənzimlənməsi qaydaları(16 avqust 2002-cı ıl) 38. Kredit ittifaqına bank əməliyyatı aparmaq üçün xüsusi razılıq (lisenziya) verilməsi qaydaları(27 yanvar 2001-cı ıl) 39. Bank lisenziyalarinin və icazələrin alınmasi üçün müraciət qaydaları haqqında Təlimat
40. www.cbar.az 41. www.azstat.org 42. http://www.worldbank.org.az 43. www.wikipedia.org 44. bfb.az
76
Azərbaycan Dövlət Ġqtisad Universiteti Magistratura mərkəzi əyani Ģöbənin 604 qrup magistri Kərimov Erkin Ġnqilab oğlunun “Kommersiya banklarında veksel əməliyyatları” mövzusunda magistr dissertasiyasının REFERATI M ö vzunun aktuallı ğ ı . Kommersiya bankları iqtisadi və sosial sferada aktiv əməliyyatlar aparmaqla əvəzsiz xidmət göstərirlər. Bu əməliyyatlardan biri də qiymətli kağızlardan olan veksellə aparılan əməliyyatlardır. Dünya təcrübəsi göstərir ki iqtisadiyyatın dayanıqlı inkiĢafı stabil olması qiymətli kağızların inkiĢaf və yayılma tempi ilə əlaqəlidir.Respublikamızdada bu siyasətin yeridilməsi kommersiya banklarının veksellə əməliyyatlarının geniĢlənməsi və dövlətin bu sahədə qəti addımlar atması labüddür.Kommersiya bankların bu əməliyyatları həm dolayı yolla, həm də birbaĢa olaraq ölkənin inkiĢafına təsir edir.Kommersiya banklarının veksellə əməliyyatlarının təkmiləĢdirilməsi zamanı ölkə iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrində inkiĢaf perespektivliyi labüddür.Bu əməliyyatlar maliyyə vəsaitlərinin cəlb
77
olunmasına,iqtiasdiyyatda canlanma yaranmasına və dayanıqlı inkiĢafa yol açır .Ona görə də bu mövzu bu gün aktual olaraq qalır. Tədqiqatın məqsədi və vəzifələri. Burada əsas məqsəd ölkə iqtisadiyyatının inkiĢafında bankların aktiv əməliyyatlarının nə qədər mühüm rola malik olduğunu göstərməkdir,dünya və valyuta bazarında,pul resurslar bazarında,banklararası bazarda maliyyə münasibətlərinin mövcud vəziyyətini kompleks araĢdırmaq və onun təkmilləĢdirilməsinə dair elmi cəhətdən əsaslandırılmıĢ təklif və tövsiyələr hazırlamaqdan ibarətdir.Eyni zamanda Respublikamızda stabil inkiĢafı təmin etmək üçün veksel əməliyyatlarının təkmiləĢdirilməsi yollarının araĢdırılması, vekseldən ödəniĢ vasitəsi kimi istifadənin perspektivlərini nəzərdən keçirmək bu tədqiqatın məqsədlərinə daxildir.Büdcə defisitinin baĢ verdiyi zaman, iri Ģirkətlər tərəfindən vəsaitlərin cəlb edilməsi məqsədi ilə, keçniĢ qarĢılıqlı borcların veksellə rəsmiləĢdirilməsi zamanı, hüquqi və fiziki Ģəxslərin hesablaĢmalarında veksellərdən ödəniĢ vasitəsi kimi istifadənin perspektivlərini araĢdırmaq və bunlarla bağlı əsaslandırılmıĢ təkliflər hazırlamaqda tədqiqatın məqsəd və vəzifələrindəndir. Tədqiqat obyekti və predmeti. Bu dissertasiya iĢində tədqiqat obyekti kommersiya banklarının veksellə olan əməliyyatlarıdır tədqiqat predmetini isə maliyyə bazarında,valyuta bazarında,qiyməti kağızlar bazarında kommersiya banklarının veksellə əməliyyatlarının inkiĢaf
mərhələləri və
onların təkmilləĢdirilməsi,səmərəliyinin qiymətləndirilməsi kimi məsələlərinin öyrənilməsi təĢkil edir.Stabil inkiĢafı təmin etmək üçün veksel əməliyyatlarının daha geniĢ hansı sahələrdə tətbiq olunması və bunun inkiĢafa təkan perespektivliyinin öyrənilməsi tədqiqatın əsaslarındandır.
Dissertasiyanın araĢdırılması zamanı Azərbaycan Respublikasının qanun və
sərəncamlarından, “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı” Statistik bülletenlərindən, Maliyyə Nazirliyinin məlumatlardan, Bakı Fond Birjasının məlumatlarından, Mərkəzi Bankın təlimat və 78
hesabatlarından, Azərbaycan və xarici ölkə iqtisadçılarının əsərlərindən, mövzuya aid jurnal və bülletenlərdən, elmi araĢdırmalardan, Qlobal Ġnternet Ģəbəkəsinin informasiya resurslarından geniĢ istifadə olunmuĢdur. Tədqiqat prosesi zamanı iqtisadi təhlil, müqayisə, məntiqi ümumiləĢdirmə, statistika qruplaĢdırma, iqtisadi- riyazi və s. metodlardan istifadə edilmiĢdir. Tədqiqatın elmi yeniliyi.
-Kommersiya banklarında qarĢılıqlı ödəmələr problemi yarandığı zaman kommersiya bankı hər bir müĢtərinin veksel üzrə borc öhdəliklərinin ayrılıqda uçotunu aparmalı və həmin veksellər üzrə müĢtərilərə ödəniĢlərə bir ay qalmıĢ xəbərdarlıq etməsi zəruri olardır.
Ġqtisadi inkiĢafın dayanıqlı olması üçün bankların veksellə əməliyyatlarının geniĢləndirilməsi perspektivləri müəyyənləĢdirilmiĢdir. -Borcların veksellə restrukturizasiyası. -KeçmiĢ qarĢılıqlı borcların veksellərlə rəsmiləĢdirilməsi. -Dövlət və bələdiyyə veksellərinin buraxılıĢına baĢlanması. -Büdcə kəsrinin və büdcə xərclərinin maliyyələĢdirilməsi üçün xəzinə veksellərinin buraxılıĢ perspektivləri. -Ġri Ģirkətlər tərəfindən vəsaitlərin cəlb edilməsi məqsədilə maliyyə veksellərinin istifadə edilməsi. -Protest edilmiĢ veksel üzrə ödəniĢə yönəldilmə prosedurunun təkmilləĢdirilməsi. - Kommersiya banklarının veksel üzrə ödəniĢlərdə müĢtərinin bankla digər hesablaĢmalarında ödəniĢlər üzrə təhlil aparılmasına zərurət vardır. Tədqiqatın praktiki əhəmiyyəti. Tədqiqat iĢinin nəticələri Respublikamızda veksellə aprılan əməliyyatların təkmilləĢməsinə, beynəlxalq təcrübəyə əsasən yenidən strukturlaĢdırılmasına təkan verə bilər. Dünya ölkələrində bu sahədə tətbiq olunmuĢ yeniliklər içərisindən ölkəmizin iqtisadi modelinə ən uyğun olanı seçilərək tətbiq olunmalı və iqtisadi inkiĢafın stabil olması üçün veksellərin maliyyə bazarında aktiv iĢtirakı labüddür.
79
Dissertasiya iĢi giriĢ,üç fəsil,nəticə və təkliflərdən,15-ə yaxın sxem, cədvəl və qrafikləri özündə əks etdirən 1,5 interval kompüter yazısı ilə 75 səhifədən ibarətdir.ĠĢdə istifadə olunmuĢ 44 adda ədəbiyyat siyahısı göstərilmiĢdir.Birinci fəsildə vekseli yaranması və onun kommersiya kreditində rolundan bəhs edilmiĢdir.Ġkinci fəsildə kommersiya bankların veksellə həyata keçirdiyi əməliyyatlar o cümlədən veksel üzrə girov əməliyyatları araĢdırılmıĢdır.Üçüncü fəsil kommersiya banklarının qiymətli kağızlarla əməliyyatlarının təkmilləĢməsinə həsr olunub. РЕЗЮМЕ
Вексель – это особая ценная бумага, которая позволяет векселедержателю требовать деньги от векселедателя в указанном количестве, месте и в назначенный срок. У этого документа есть очень много специфических особенностей, которые частично обусловлены богатой историей. По сути, вексель – это одна из старейших форм документов, которые существуют до сих пор. Раньше именно по векселям люди брали ссуды, кредиты, банки продавали в этом виде долговые обязательства и т.д. Однако позже появились более упрощенные формы, и сейчас взять денег в долг можно по обычной расписке. Тем не менее, актуальность векселя исчерпана не окончательно, и такие документы являются популярным финансовым инструментом среди инвесторов в ценные бумаги. Далее речь пойдет про простой вексель и переводной, ордерный и именной, а также вы узнаете, чем отличается вексель от кредитного договора или долговой расписки. 80
Существует две разновидности векселей по личности плательщика. Когда выписывается простой вексель, платить по нему обязан тот, кто его составил, т.е. векселедатель. Если же ценная бумага переводная, то окончательным плательщиком является третье лицо, которое имеет долговое обязательство по отношению к векселедателю. Другими словами, если вам должны денег, вы можете составить переводной вексель и продать право требования долга другому человеку. На этом принципе работали многие финансисты несколько веков назад, продавая долги своих должников третьим лицам. Сейчас эта система напоминает работу коллекторских компаний, вот только скупают они, как правило, не векселя, а долги по кредитным договорам. Впрочем, продать коллекторам можно и вексель, разумеется, по более низкой цене, чем сумма задолженности. Что касается простых векселей, то выпускать их могут как частные физические лица, так и крупные банки и бизнес-компании. Все это подробно анализируется в магистрской диссертации.
Bill - this is a special security, which allows to the holder to claim the money from the drawer in a specified amount, location, and at the appointed time. In this document there are a lot of specific features, which are partly due to a long history. In fact, the bill - this is one of the oldest forms of documents which still exist. Previously it on bills people took loans, loans, banks sold in the form of promissory notes, etc. However, it later appeared more simplified forms, and now to borrow money can be in the usual receipt. However, the relevance of the bill have not been exhausted completely, and these documents are a popular financial instrument among investors in securities. Next will be discussed about the promissory note or transfer, to order and name, and you'll learn the difference between a bill from the credit agreement or promissory note. There are two types of bills by payer personality. When issued a promissory note, it is obliged to pay the one who made it, ie, the drawer. If security is translated, the 81
final payer is a third party who has a debt obligation with respect to the drawer. In other words, if you have money, you can create a bill of exchange and sell the right to claim the debt to another person. This principle worked many financiers several centuries ago, selling their debtors debts to third parties. Now this system is reminiscent of the work of collection companies, so only buy they tend not bills, and debts on credit contracts. However, you can sell to collectors and the bill, of course, at a lower price than the amount owed. With regard to the promissory notes, then releasing them may as private individuals, as well as major banks and business companies. All of this is discussed in detail in the master's thesis.
Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|