Книга переведена и издана заказу фонда поддержки по политики тюркоязычных государств
Üçüncü tip – başdan ayağa kimi ruslaşanlar. Onlar
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
301 Üçüncü tip – başdan ayağa kimi ruslaşanlar. Onlar üçün milli mənsubiyyətin, doğma dilin qara qəpik qədər dəyəri yoxdur. YSQ – yalnız sifətdən qazax. Təəssüf ki, onlar yalnız xaricən qazaxdırlar. Əsl rus insanı bizə dəfələrlə daha yaxındır, nəinki YSQ. Çünki, əsl ruslar öz milləti, öz dilinə böyük məhəbbətlə yanaşır. Əgər onlar şovinizm virusuna yoluxmayıblarsa, humanizm ideyaları ilə böyüyüblərsə, başqa xalqların dili, ənənəsi və digər dəyərlərinə də səmimi hörmət hissi ilə yanaşacaqlar. Bi- zim kosmopolitlər isə qazax dilinə və öz millətlərinə nifrət edirlər. Vətəndaşlıq və mənəvi keyfi yyətlərin çətin sınağa çəkildiyi məqamlarda bu adamlar onlara tam inanan rus dostlarını da sata bilərlər. Çünki, onların varlıqlarının kökündə böyük satqınlıq – doğma xalqı, doğma dili - demə- li həm də anasına qarşı satqınlıq var. Dördüncü tip – qazax xalqı üçün ən təhlükəli olan- lardır. Onlar həm, qazax, həm də rus dillərini yaxşı bilirlər. Özlərini qazax dilinin təəssübkeşləri kimi göstəririlər, amma öz uşaqlarının heç birinə qazax dilini öyrətmirlər. Onların əsas məqsədi doğma millətlərini kökü “amerika milləti” anlayışından gələn “qazaxıstan milləti” obrazına dəyişməkdir. Onların fəaliyyəti ucuz rəğbət qazanmağa hesablanıb: beynəlmiləl xarakter nümayiş etdirməklə xalqını yerə yıxıb başqalarının qarşısında diz çökməyə va- dar etmək. Bizim millətin müasir vəziyyəti belədir və bu hala hakimiyyətin buna açıq və ya gizli şəkildə razılıq verməsi və milli təəssübkeşliyi olmayan qazaxların günahı üzündən düşüb. Burda qeyd edilməsi vacib olan daha bir məsələ: biz heç vaxt rus dili və ya hər hansı başqa bir dilin res- publikamızda inkişaf etdilirləsinin əleyhinə olmamışıq. Amma, rusdilli qazax-kosmopolitlər indiyə kimi heç vaxt 302 demədiyimiz, yazmadıqlarımızı boynumuza qoymaqla bizi “millətçilər”, “vurub yıxanlar” kimi təqdim etməyə çalışırlar. Çünki, doğma qazax dilində danışa bilməyən və onu öyrənmək istəməyənlər dövlət dilinin – qazax dilinin təntənəsi nəticəsində öz isti yerlərini itirməkdən qorxurlar. Belə olarsa, əlbəttə ki, onlar iş başında qala bilməyəcəklər. Bizim respublikada qazax dilinin dövlət dili taxtına çıx- masına başqa millətlər, ruslar deyil, qanı qanımızdan olan öz manqurtlarımız, kosmopolitlərimiz mane olur. Bu tamamilə gözlənilməz bir haldır. Sözlərimə qüvvət vermək üçün mətbuatda yayılan bəzi fi kirlərdən misal gətirim: “Mən qazaxam – amma, qazax dilində danışa bil- mirəm. Bundan qətiyyən utanmıram. Vaxtilə dövlət xid- mətində yüksək vəzifələrdə olan valideynlərim və qazax dilini arxa plana keçirən zəmanəmiz məni belə tərbiyə ediblər. ... Bilmirəm inanırsınız yoxsa yox, amma mən qazax dilində danışa bilmədiyimə görə heç çətinlik də hiss et- mirəm. Mən niyə dövlətdə təlabat duyulmayan bir dildə danışmalıyam?” İliyas Alşınov («Sənin “kalbit” dilin kimə lazımdır». «Altın orda», № 15, 2005 il.) “Respublikada bütün sənədləşmə işlərinin qazax di- lidə aparılması, majilisdə yalnız qazax dilində çıxış etmək və hətta qazax dilini öyrənə bilməyənləri vətəndaşlıqdan məhrum etmək təklifl ərinə gəldikdə isə onların müəllifl əri özləri də bilmədən dilimizə, xalqımıza böyük zərər yetirə bilərlər”. Oljas Suleymenov («Arqumentı i faktı», № 7, 2005 il.) 303 “Bizim fi krimizcə bu nə az, nə çox – təxribatdır. Qoy O. Suleymenov konkret ad çəksin, hansı partiyalar və onların liderləri, deputatlardan hansı biri dövlət dilini bilməyən- lərin Qazaxıstan vətəndaşlığından məhrum edilməsini tələb edib? Belələri sadəcə olaraq yoxdur. Onlar Qazax- ıstan və Rusiya ictimaiyyətini qorxutmaq istəyirlər ki, guya bizim ölkəmizdə rus dilinin itməsi təhlükəsi var (hələ sovet dövründə bu şübhəli metodlarla akademik Smet Kenesba- yev Moskvanın rəğbətini qazanmağa çalışırdı). Bununla da onlar bizim hökumətimizə, prezident Nazarbayevə təzy- iq göstərmək istəyirlər ki, onlar dövlət dilinin tətbiqi üzrə təsirli tədbirlər görməsinlər. Bundan başq həmin şəxslər hökumətin “2001-2010-cu illərdə dillərin funksiyaları və inkişafı proqramı”-nın icrasına mane olmağa çalışırlar. Saylau Batırşa-ulı, Abdijalil Bakir, Seydin Bizakov, Qabbas Kabışulı, Ernest Torexanov («Oljas Suleymenovun təhlükəli kosmopolitizmi və ya “Arqumentı i faktı” həftəliyindəki müsahibəyə cavab». “Central Asia Monitor”, 29 aprel 2005 il.) “Almatıda yanvarın 1-dən bütün sənədləşmənin qazax dilində aparılacağı barədə şayiələr bir çox mütəxəssisləri çemodanlarını yığmağa vadar edir... Belə tələsik fərman- lar isə (mən onları kağız üzərində görməmişəm) boşalan mənzilləri tutmağa hazır olan (belə deyirlər!) oralman- ların rəğbətini qazanmaq üçün verilsə də çox qısa bir fi tili alışdırır. Onlar – antiqazax yönümlüdür, mahiyyətcə bizim gənc dövlətçiliyimizə təhdiddir... ...İdealda gələcəkdə hər bir gənc qazax üç dilli ol- malıdır – qazax, rus, ingilis dilləri. Düzülüş başqa da ola Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|