"kompüter qrafikasi" FƏNNİNİn predmeti
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
22 Baraban skaner. Baraban skanerlər şəkilləri keyfiyyətli skan etmək üçündür. Qiyməti yüksək olur. Poliqrafik məqsədlər üçün istifadə olunur. Pasport skaner. Adından göründüyü kimi sənədlər üçün istifadə olunur. Reproskaner. Reproskanerlərə şəkil skanerlər də deyilir, belə skanerlər böyük şəkilləri skan etmək üçündür. Slayd skaner. Slayd-skanerlər fotoqraflar və rəssamlar üçün münasib olan aparatdır. Şəkillərin neqativdən kompüterin yaddaşına verilməsi üçün istifadə olunur. 23 3D skaner. Bu skanerlər həcmli obyekti skan edir və onun uçölçülü modelini yaradır. 3D skanerin foto-kameradan fərqi ondadır ki, foto-kamera 2 ölçülü formada, skaner isə 3 ölçülü formada yaddaşa götürür. 3D skaner obyekti müxtəlif tərəflərdən skan edir və proqram təminatı müxtəlif fraqmentləri birləşdirir, bununla da rəqəmli yaddaşda 3D obyekt yaranır. Ədəbiyyat: 1. S.Q.Kərimov, S.B.Həbibullayev, T.İ.İbrahimzadə. İnformatika. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı, 2009. 2. Əliyev R.Ə., Salahlı M.Ə. İnformatika və hesablama texnikasının əsasları, Bakı, «Maarif», 2004. 3. Əliyev A.Y. İnformatika və proqramlaşdırma. Bakı, Mütərcim, 2008. 4. Əliyev Ə.Ə., Əliyev A.Y., Kazımov C.K. İnformatikanın əsasları. Bakı, Mütərcim, 2009. 5. Abbasov Ə., Əlizadə M., Seyidzadə E., Salmanova M. İnformatika və kompyuterləşmənin əsasları. Bakı, «Elm», 2005. 6. İnformatika. Bazovıy kurs: Uçebnik vuzov/Pod red. S.V. Simonoviça. SPb.: Piter, 2002. 24 MÖVZU 4: QRAFİK FAYLLARIN FORMATLARI Plan: 1. Vektor formatlar 2. Rastr formatlar 3. Qrafik məlumatlarin sixilma üsullari Qrafik təsvirlərlə iş prosesində onların sonrakı mərhələlərdə işlənməsi üçün kompüterin yaddaşında saxlanması ən vacib problemlərdən biridir. Bu problemlə ixtiyari qrafık sistem istifadəçiləri daim qarşılaşmalı olur. Təsvir son formasını alana qədər o, bir neçə qrafik proqram vasitəsi ilə emal prosesini keçməlidir. Məsələn, fotoşəkil əvvəlcə skanerə edilir və komputerə köçürülür, sonra Adobe Photoshop proqramından istifadə edilməklə görünüş qüsurları aradan qaldırılır və rənglərin korreksiyası aparılır. Bundan sonra alınan təsvir iş prosesində qurulacaq təsvirlərə əlavə edilmək üçün CorelDRAW və Adobe Illustrator kimi təsvirlərin yaradılması üçün nəzərdə tutulan proqramlara eksport edilir. Jurnal məqaləsi və ya kitab üçün hazırlanan təsvir adətən QuarkXPress və ya Adobe PageMaker kimi mətbəə sistemlərinə import edilməli olur. Multimedik təqdimat üçün hazırlanan təsvir isə çox güman ki, Microsoft PowerPoint və Macromedia Director kimi proqramlardan istifadə edilməklə hazırlanır və yaxud da Web- səhifəsində yerləşdirilir. Qrafik faylın formatı - qrafik məlumatların xarici daşıyıcıda təsvir edilməsi üsuludur. Standartlar hələ mövcud olmayan vaxtlarda qrafika proqramlarını hazırlayanların hər biri öz əlavələri üçün təzə format yaradırdılar. Ona görə də müxtəlif proqramlar (mətn prosessorları, mətbəə sistemləri, illüstrativ qrafıka paketləri, CAPR-avtomatlaşdırılmış layihələndirmə sistemləri) arasında məlumat mübadiləsi zamanı ciddi problemlər yaranırdı. Keçən əsrin 80-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq inkişaf etmiş ölkələrin rəsmi qrumları əwəlcə müxtəlif əlavələr üçün ümumi formatlar yaratmaq haqqında qərar qəbul etdilər və müvafiq qurumlara bu barədə tapşırıqlar verdilər. Qərara uyğun olaraq sahə mütəxəssisləri işə başladılar. Qeyd etmək lazımdır ki, təsvirə ediləcək bütün əlavələr üçün yararlı olan vahid format yoxdur və ola da bilməz. Lakin bəzi formatlar bir sira predmet sahələri üçün standart formatlara çevrilmişdir. Qrafık redaktorun istifadəçisindən grafik məlumatların hansı formatda saxlandığını bilmək tələb edilməsədə, onun üçün təsvirlərin lazımı səviyədə (səmərəli istifadə məqsədi ilə) saxlanmasından və müxtəlif əlavələr arasında sərfəli məlumat mübadiləsinin təşkil edilməsindən ötrü qrafik formatların xüsusiyyətlərini bilmək mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ümumiyyətlə, kompüter qrafıkasında vektor və rastr formatları fərqləndirmək qəbul edilmişdir. VEKTOR FORMATLAR Vektor formatlara aid olan fayllarda təsvirlərin şərhi sadə qrafik obyektləri (xətləri, 25 çevrələri, düzbucaqlıları, qövsləri və s.) yaratmaq üçün istifadə edilən əmrlər çoxluğu ilə verilir. Belə fayllarda bunlardan başqa digər əlavə informasiyalar da saxlanılır. Müxtəlif vektor formatlar bir-birindən əmrlərin sayı və onların kodlaşdırılması üsulları ilə fərqlənir. Sadə təsviri vektor əmrlərin köməyi ilə sərh etməkdən ötrü aşağıda verilmiş məsələni nəzərdən keçirək. Tutaq ki, təsvirin şərh edilməsi üçün aşağıdakı əmrlərdən istifadə ediləcək: Müəyyənləşdir X,Y - koordinatları X,Y kəmiyyətləri ilə müəyyən olunan cari mövqeyin müəyyən edilməsi; Xott X1,Y1 - cari mövqedən koordinatları X1,Y1 ilə müəyyən olunan mövqeyə qədər xəttin çəkilməsi. Bu zaman X1,Y1 koordinatları cari mövqeyin koordinatlarına çevrilir; Xətt X1,Y1,X2,Y2 - başlanğıcı X1,Y1 koordinatları, sonu X2,Y2 koordinatları ilə müəyyən edilən mövqelər (nöqtələr) arasında xəttin çəkilməsi. Bu zaman cari mövqe qeyri- müəyyən olur; Çevrə X,Y, "radius" parametrli çevrənin qurulması; Ellips X1,Y1,X2,Y2 - SOİ yuxarı küncü X1,Y1 koordinatları, sağ aşağı küncü X2,Y2 koordinatları ilə müəyyən edilən düzbucaqlı ilə məhdudlaşan ellipsin qurulması; Düzbucaqh X1,Y1,X2,Y2 - SOİ yuxan küncü X1,Y1 koordinatları, sağ aşağı küncü X2,Y2 koordinatları ilə müəyyən edilən düzbucaqlının qurulması; Qurma rəngi Doldurma rəngi müəyyən edilməsi; Rənglə X,Y fiqur daxilində yerləşən ixtiyari nöqtənin koordinatları, rəngidir. Vektor əmrlərin köməyi ilə gəminin təsvirini şərh etmək tələb edilir Təsvirin koordinatları düzbucaqlı dekart koordinat sistemində verilir və koordinat sisteminin başlanğıcı ekranın yuxarı sol küncündə yerləşir FORMATIN ADI FAYLLARİ AÇA BİLƏN PROQRAM -LARIN ADI WMF Windows MetaFile Windows əlavələrin əksəriyyəti EPC Encapsulated PostScript Mətbəə sistemlərinin böyük əksəriyyəti, vektor qafikası redaktorları, bir sıra vektor qrafikası redaktorları DXF Drawing Interchange Format Avtomatlaşdırılmış layihələndirmə sistemləri proqramlarının hamısı, vektor grafikası redaktorlarının əksəriyyəti, bir sıra masaüstü mətbəə sistemləri CGM Computer Graphics Metafile Vektor qrafikası proqramlarının, avtomatlaş- dırılmış layihələndirmə sistemləri və mətbəə sistemlərinin əksəriyyəti Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|