LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
Ajan Alaqapı (dan.) Bərk ayaqda, çətin vaxtda İbrahim bəy Vəlişin külfətinə əl tutub kömək dur muşdu (Ə.Veliyev); ARVAD-UŞAQ (dan.) Hətta Həsən pəncərənin tıqqıltısına dik atı lıb, hirsli evdən çıxdı, dalınca da arvad-
qalından yapışıb küncə basdı (Çəmənzə minli); ƏYAL (köhn) İndi egərçi ona zəh mət olar; Qışda əyali, özü qarət olar (M.Ə.Sabir); Para nədir? Üzünü gördüyüm bir il yoxdur; Fəqət əyal yanında xəcalət çoxdur (Ə.Nəzmi); ƏHLİ-ƏYAL (köhn.)
dından və yeddi-səkkiz yaşlı bir oğlundan (C.Məmmədquluzadə);
İrəvana gelim övrət-uşaq ilə (C.Memmed- quluzadə); FAMİLİYA [Səmedxan:] ..hö kumətinin bu həqirə həvalə etdiyi böyük və zifə menim və mənim
sərəfraz buyurdu.. (M.S.Ordubadi); ƏHLİ- BEYT (kl.əd.) İnsan öz əhli-beytindən kənar oldu, onun üçün bir növ narahatlıq hasil olacaq (C.Memmədquluzadə); URUQ
uşaq salamatdırmı? (Ə.Haqverdiyev). ajan bax polis 1 akrobat bax canbaz akrobatlıq bax canbazlıq aksioner bax səhmdar I aksiya bax səhm II AKSİYA (siyasi), ÇIXIŞ, İŞ, HƏRƏ KƏT AKT, PROTOKOL aktiv bax fəal aktivləşmək bax fəallaşmaq aktivlik bax fəallıq aktrisa bax aktyor aktyor bax artist aktyorluq bax artistlik akuşka bax pəncərə 1 aqibət bax son aqibətsiz bax sonsuz I aqil bax ağıllı 1; müdrik I AL (rəng) [Cavahir] Senin sinəni təzə al qanıma boyadım (M.Hüseyn); QIRMIZI Qəlbimizdən asmışıq beş guşəli ulduzu; Bayrağımız qırmızı, bu gün yer, göy qırmızı (S.Rüstem); ƏHMƏR (kl.əd.) Boyu bağ içrə sərvi-nazə bənzər; Yanağı həmçü verdi-
üstündə qızıl bayraq yellənən gündən, kən din heyatı dəyişdi, yeni səmtə, yeni yola düşdü (M.İbıahimov). II al bax hiylə III al bax qulyabanı 1. ALA (qarışıq rəngdə olan; açıq-mavi göz haqqında) Çevrilib ala gözləriylə menə baxdı (N.Xəzri); ŞƏHLA Küsmüş qızlar kimi kirpiklərini bir-biri üzərinə tökən nər giz gülü də şəhla gözlərini açıb qızılgülün çöhrəsindəki qırmızılığa baxırdı (M.S.Ordu badi).
2. ala bax ala-bula ala-babat bax babat ala-bəzək bax ala-bula ALA-BULA (müxtəlif rənglərdən ibarət olan) Ağaclar ala-bula rəng alırdı (M.Hü seyn); ALA Fısıllıqdan fışıldayıb çıxan ala ilan Dədə Qorqudun ayağına yanaşdı, başını qaldırıb onu çalmaq istədi (Anar); ALACA [Dilbər:] ..gündə 3-4 manat faytona verəndə özünü itirir, elə bil men də onun üçün çit- alaca geyəcəkdim (C.Cabbarlı); ALA- BƏZƏK Bir dəfə bağda ala-bəzək bir qurdu yarpağa büküb gətirdim (S.S.Axundov); ƏBLƏĞ [Fəxrəddin:] Əbləğ at meydanda topla bərabər fırlanırdı (M.S.Ordubadi). alaca bax ala-bula ALAÇIQ (çubuqla qurulmuş köçəri mən zili) Üçüncü gün Pasıgilin alaçığının qaba ğında toy vurulmuş yenə belə şenliklər ol muşdu (S.Rəhimov); ÇADIR Atam çadırı
Kərim baba ile söhbət edirdi (A.Şaiq); XEYMƏ (köhn.) ..Xalq geniş meydana top lanır, ortada xeymə qurulur, tarixi libas gey miş şəbihlər gəlir.. (Çəmənzəminli).
20
Ala-qaranlıq(dan) Alışdırmaq ALA-QARANLIQ(DAN) Men səhər ala-qaranlıqdan çöllərdə işləmişdim (M.İb- rahimov); İshaq kişinin arvadı səhər tezdən ala-qaranlıq qayğanaq bişirib gətirdi (M.Hü- seyn); TÜLKÜDURMAZDAN (dan.) [Ata:] Ala-qaranlıqdan, tülküdurmazdan gedəcəm (Q.Xəlilov); OBAŞDAN Elə bil, səhər obaş dan işə getməyəcək (Ə.Qasımov); SÜBH DƏN [Aytəmiz:] Anamla sübhdən oyanıb heyəti süpürür, güllərə su verirdik (Ə.Qa sımov); SÜBH TEZDƏN Mərdan neçə dəfə sübh tezdən yerindən qalxıb onu (bəs təkarı) görmək istəməmişdi.. (X.Hasilova);
bir axşam, qaranlıq düşəndən sonra gələr, qəpik-quruşdan anama verib işıqlanmamış çıxıb gedərdi (H.Mehdiyev); XORUZ BANI (fr.v.) Səhər [yolçu] xoruz banında ayıldı (Ə.Memmədxanlı); TORAN (bax). ALANA (içinə qoz ləpəsi, badam və s. dol durulmuş quru meyvə, qax) ..Məşədi Rəhim cəld qaçdı dükanın metamdan əvvəl bir neçə alana getirdi (C.Məmmədquluzadə);
bölgüləri kənd aralarında, meşəlikdə, dağda- daşda yerləşmişdi (S.Rəhimov); POLK
sında saxlamışdılar (Mir Cəlal). 2. alay bax camaat alay-alay bax dəstə-dəstə albalı bax gilənar alçaq bax 1. gödək 1; 2. alçaqboy(lu); 3. əclaf ALÇAQBOY(LU) (boyca alçaq olan) Direktor alçaqboylu, arıq kişiydi (X.Hasi lova); ALÇAQ Heç yadımdan çıxmır, kon sul özü bir uca adamdır, amma mən alçaq adamam (C.Məmmədquluzadə); BƏSTƏ-
saçlı Səkinəni yadına saldı, sanki qızın surəti gəlib gözünün qabağında durdu (M.İbra himov); GÖDƏKBOY(LU) Kürəkənlə kü sülü olan gödəkboy, sarıbəniz, göygöz, saçı pırtdaşıq arvad qızının ayağının altına daş qoyub danladı (Ə.Vəliyev); QISABOY(LU) Ə gözün kor ha deyil, bax odur dayna! - deyə [qara oğlan] sağ qolunu havada oynatdı, kooperativ dükanının eşik divarına söykən miş qısaboylu... qoca bir kişini göstərdi (M.Htiseyn); GÖDƏK (bax). ALDANMAQ [Göyərçin:] Əvvəlləri tov- landığım, gedərək aldandığım ağzı iyli adam tərəfindən qonaq yanında gecələr evdə tek buraxıldığım vaxtlar indi yadıma düşür (S.Rəhimov); UYMAQ [Xuraman:] Uydum bu dünyada nazü nemətə; Özüm de bilmə dim uydum şöhrətə (S.Vurğun); BAŞDAN
məni aldadarsan ha.. (M.İbrahimov); BAŞ DAN ÇIXARMAQ (fr.v.) Hansı müflislər sizi başdan çıxardıblar? (C.Məmmədqulu zadə); BAŞINI PİYLƏMƏK (fr.v.) [Gü- lendam:] İndi buna kələk qur, onun başını piylə (N.Vəzirov); KƏLƏK GƏLMƏK [Salamov:] Adə, ..sən de mənə kələk gəlir sən? (C.Cabbarlı); YALAN DANIŞMAQ
. müştəri I; yırtıcı 1 ALIN Bu torpaqla, bu Tərtərlə; Alnımız dan axan tərlə (M.Müşfıq); NASİYƏ (köhn.) Münevver xanım bir ay müddətdir ki, ana sını görməmiş, kəsrəti-sürurunda çöhrəsi getdikcə qızarır, parlaq nasiyəsindən həya təri yuvarlanıb səssiz bir şrapnel parçası kimi qabağında partlayır (M.S.Ordubadi), alışdımyandım bax xara I ALIŞDIRMAQ (kibritlə bir şeyi yan dırmaq) Veysəl bir de kibriti alışdıranda Ziynet dik atıldı, Ulduzu götürdü, koridora çıxartdı (B.Bayramov); ÇATMAQ Odun topladılar, ocaq çatdılar (Ə.Kərim); OD- LAMAQ [Vəzir:] Bütün tənbəlləri şəhərin 21 Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|