LüĞƏTDƏ gedəN İXTİsarlar
Yüklə 6,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
Alışdırmaq Allahsızlıq kənarında xaraba samanlığa yığıb odlamaq lazımdır (S.Rəhimov); YAXMAQ (kl.əd.) [Qərib:] ..Bu qərib ellərdə yaxdı nar meni (“Aşıq Qərib”); YANDIRMAQ Kibritin alovu çubuğun ləzzətini aparır, - deyə [Məşədi Kazım] əlini bürkünün təpəsinə aparıb bir az qov çıxardı, çaxmaq daşı ile yandırıb çubuğun başına qoydu... (M.S.Or- dubadi).
II alışdırmaq bax öyrətmək alışqan bax kibrit I ALIŞMAQ, YANMAQ, ALOVLAN DIRMAQ, ODLANMAQ (od tutub yan maq) II alışmaq bax öyrəşmək alış-veriş bax alver alış-verişçi bax alverçi 1. ALİ (siyasi), ƏN BAŞ, ƏN YUXARI 2. ali bax 1 . uca 1; 2. ülvi 1 alicənab bax nəcib alicənablıq bax nəciblik 1. ALİM (müəyyən bir elm sahəsində mü təxəssis olan, çox bilikli, elmli olan şəxs) [Şəkərlinski:] Allaha şükür, özün alim adam san, hər şeyi başa düşürsən! (M.İbrahimov);
yim:] Göyün qırmızısını neynirsen, ay əllamə! (Çəmənzəminli). 2. alim bax bilikli alişan bax adlı-sanlı ALKOQOL, SPİRT alkoqolçu bax əyyaş ALKOQOLLU, SPİRTLİ ALKOQOLSUZ, SPİRTSİZ ALQIŞLANMAQ (birini təbrik etmək üçün və ya bir şeyi bəyənmə ifadəsi olaraq əl çalmaq) Qızlar oynamaqlarını bitirdilər, hər tərəfdən onları alqışladılar (S.S.Axun- dov); ÇƏPİK ÇALMAQ (VURMAQ) [İskənder:] Gərək onda görərdiniz necə çəpik vururdular.. (S.Qədirzadə); ƏL ÇAL MAQ Yenə də əl çaldılar (S.Qədirzadə). 1. ALLAH [Hacı Qulu:] Ay arvad, Allah bu muzduman səni bizim kəndə bəla gön dərib, əl çekin mendən (M.İbrahimov);
eyləməz şal (Nəsimi); GÖZƏGÖRÜN MƏZ (dan.) [Şərəfnisə:] Ay gözəgörünməz görəsən bu uşaq hara gedir, kimə qoşulur? (Ə.Ceferzade); HAQQ (kl.əd.) Bu müşküllü gəl səni həll; Haqq tuta əlin ki, tutasan əl (Xətayi); XUDA [Dərviş:] Xanım can, şükür olsun xudaya.. (N.Vezirov); XUDAVƏND [Qafar:] Men ki, bu xanənin xeyirxahı oldu ğumu xııdavənd özü bilir (S.Rəhimov); XUDAVƏNDİ-ALƏM [Seyid Əhməd:] Xudavəndi-alənı bu camaatın qulağını bir az da uzatsın (Ə.Haqverdiyev); İLAHİ O gözəl lik ilahidən verilmiş; Əwəldəndi gözlərinin qarası (Aşıq Əmrah); PƏRVƏRDİGAR [İbrahim bəy:] Əlacımız təkcə pərvərdigara qalıb (Ə.Vəliyev); RƏBB (kl.əd.) [Sona:] Mən Qurana and içdim! Ah, rəbbim! Ay mənim Allahım! (N.Nərimanov); TANRI Bir an könlüm yaşamaz səndən ayrı; Hər bəladan saxlasın səni tanrı (A.Səhhət). 2. allah bax ağa 2 allahlıq bax hökmdarlıq, ağalıq allahpayı bax sədəqə 1. ALLAHSIZ (Allaha, dinə inanmayan şəxs) ...Bu adam kafir və allahsız idi (Anar); ATEİST Əlbəttə, Nəsimi bizim anlamda ateist deyildi [düşmənləri onu allahsız ad landırsalar da] (Anar); BİDİN [Ağa Bəşir:] Pərvərdigara, dünyada necə bidin adamlar yaradıbsan! (M.F.Axundzade); DİNSİZ [Molla Qafar:] Menim məqsədim dini-islamı bu dinsizlər arasında intişar etməkdən ibarət idi (S.Rəhimov); KAFİR İndi beş ildir tamam dinimə el atmısız; Sevgili övladımı kafirə oxşatmısız (M.Ə.Sabir); MÜRTƏD (söyüş kimi də işlədilir) [Güləndam:] Ay mürtəd oğlu, mürtəd! Adamı da çimdikler- lərmi? (N.Vəzirov). 2. allahsız bax insafsız
[Qarabəy:] Dediyimizdən belə çıxır ki, 22
kommunistlərin allahsızlığı barəsində söz danışanların ağzına qıfıl vuraq (Ə. Vəliyev); ATEİZM “Kəmalüddövlə məktubları ”mn əsas və mərkəz ideyası, leytmotivi ateizm dən, dinə ve islam fanatizminə qarşı kəskin və şiddətli mübarizədən ibarətdir (F.Qasım- zadə); KÜFR Nəhayət, islahat təşəbbüslərinə bir küfr təşkilatı kimi baxılır (M.S.Ordubadi); DİNSİZLİK (bax). 1. ALLANMAQ Bəzəklənir, düzəklənir, bağın fəzası rənglənir; Yaşıllanır, həm alla nır şükufələr çiçəklənir (A.Sehhət); AL GEYMƏK (məc.) Kəndimiz bəzənib, süsən, sünbüllər; Bağlar geyib al, başına döndüyüm (“Qoşma”); BƏZƏNMƏK Təbiət bəzənir hünərimizdən; Axan şəlalələr bizə el çalır (S.Vurğun).
yıb güldü, sifəti əvvəlcə yavaş-yavaş ala- tala qızardı, sonra tamamilə allanıb yandı (Ə.Kerim). 1. ALMAQ, GÖTÜRMƏK 2. almaq bax tutmaq 1 3. almaq bax bürümək 4. almaq bax evlənmək alnıaçıq bax namuslu aloe bax əzvay 1 alovlanmaq bax alışmaq I alovlu bax 1. odlu 1; atəşin 1 altdan-üstdən bax yalan altun bax qızıl aludə bax mübtəla 1; vurğun aludəlik bax mübtəlalıq, vurğunluq ALVER (ticarət işi) [Səba:] Meni əcnəbi məmləkətlərindən gələn tacirlərin alver etdiyi bazar tərəfinə apara bilərsenmi? (M.S.Ordubadi); ALIŞ-VERİŞ [Yelkənçi:] Onların hamısında da əcnəbi tacirləri alış-
[Məşədi İman:] Sənətimiz alğı-satqıdır (Ə.Haqverdiyev); SÖVDƏ [Səba:] Əlverişli bir sövdə düzəldərsək, sizin üçün de, mənim üçün də dəyərli bir pay düşər (M.S.Ordu badi); TİCARƏT ..23-cü ildə yenə eli-qolu Allanmaq açıldı, ticarəti genişləndi (M.Hüseyn); VER- AL Bu rəmazanlıqda nə ver-aldı bu? Ax! Ne qəzetdi, bu nə jumaldı bu (S.Ə.Şirvani); BİZNES. ALVERÇİ (alverlə məşğul olan adam) [Zabit:] Bolşeviklər deyirlər ki, alverçi svo- loçdur, onlar zəhmətkeşlərin qanını sorurlar (S.Rehimov); ALIŞ-VERİŞÇİ [Allahqulu:] Gəlib bir yerə çıxdıq alış-verişçilər həndə vərimizi aldı (Çəmənzəminli); MÖHTƏ- KIR (böyük qazancla mal alıb satan) [Mü- qim bəy:] İstismarçı sinfin möhtəkir nüma yəndəsinin ölümünə acıyırsınız? (S.Rəhi mov); SÖVDƏGƏR (parça alverçisi) [Hacı Saleh:] ..bu şəhərin sövdəgərləriııin əksərini mən pullu etmişəm (S.S.Axundov); TACİR [Sultan bəy:] Səni bir tacir oğlana verirəm ki, həmi cavan, hemi pullu, həmi mallı.. (Ü.Hacıbeyov); TİCARƏTÇİ Nemetulla- yev illər uzunu bir mahir ticarətçi kimi bu işlə yaşardı (S.Rehimov).
yonu qarşıladı (M.İbrahimov); QIRMIZI- YANAQ(LI) Musa kişi boydan uca, qollu- qanadlı, yaşı elli beşi keçmiş, çalsaqqallı, qırmızıyanaqlı bir kişi idi (B.Bayramov); LALƏYANAQ(LI) Görməmiş lalə dağı laləvanaq el gözəli; “Olari’a bəli demir, naz lanır “olmaz” ile yar (Şəhriyar), amac bax hədəf amadə bax hazır amal bax məqsəd, arzu aman bax 1. kömək; 2. güc; 3. rəhm; 4. imkan 1; 5. əmin-amanlıq amansız bax zalım AMİL, SƏBƏB, VASİTƏ, FAKTOR AMMA (bağlayıcı) [Aydın:] Yaxşı şəkil dir, amma hayıf ki, istidən rəngi pozulub (C.Cabbarlı); ANCAQ Söhbət genişlənir,
mənliyimiz çeynənir, şərəfimiz tapdanır. Amma 23 Yüklə 6,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|