M. A.Əhmədov, H. M. Məhəmmədli

 
 
~ 89 ~ 
3.9.  Müxtəlif  təyinatlı  modelləşdirmə  aparatları  ilə 
modelləşdirilən  çevik  istehsal  modulunun  təsvirinin  Petri 
şəbəkəsinə çevrilməsi alqoritmləri 
 
3.9.1.  Çevik  istehsal  modulunun  fəaliyyətinin  sonlu 
avtomatlarla  təsvirinin  Petri  şəbəkəsi  modelinə  çevrilməsi 
alqoritmi 
 
ÇİS-in ALA-sının arxitekturasından göründüyü kimi, müxtəlif 
təyinatlı modelləşdirmə aparatları ilə modelləşdirilən ÇİM-in analitik 
yazılışlarını  Petri  şəbəkəsi  modelinə  çevrilməsi  tələb  olunur.  Bu 
funksiyanı  əlaqə  interfeysi  yerinə  yetirir.  Dərs  vəsaitində  nümunə 
kimi  sonlu  avtomatlardan,  paralel  fəaliyyətli  asinxron  proseslərdən 
və 
produksiya 
modellərindən 
Petri 
şəbəkəsinə 
çevrilmə 
alqoritmlərinə baxılmışdır. 
Fəaliyyətləri sonlu avtomatlarla təsvir olunan ÇİM-in struktur 
sxemini şəkil 3.4.-dəki kimi göstərmək olar. 
Göründüyü  kimi,  ÇİM  “n”  sayda  sonlu  avtomatlarla  təsvir 
olunmuş 
mexatron 
qurğular 
toplusundan 
və 
onların 
sinxronlaşdırılmış,  koordinasiyalı  fəaliyyətini  təmin  edən,  eyni 
zamanda  özü  də  sonlu  avtomat  şəklində  təsvir  olunan  idarə 
sistemindən təşkil olunmuşdur [16]. 
Strukturda  sonlu  avtomatlar  çoxluğu    K
R
={U
R
,  X
R
,  Y
R
, 

R
, 

R
}  şəklində  verilmişdir  və  onun  U
R
  –  giriş  vəziyyətlər  və  X
R 
– 
daxili  vəziyyətlər  çoxluqlarının,  uyğun  olaraq  Petri  şəbəkəsinin  P  – 
sonlu şərtlər və boş olmayan sonlu T - keçidlər çoxluqlarına çevirən 
çevrilmə funksiyalarını təyin etmək lazımdır. 
Bu məqsədlə təklif olunan alqoritm aşağıdakı kimidir[17]: 
Alqoritm. 
1.
 
ÇİM-in sonlu avtomatlarla təsviri 
K
R
={U
R
, X
R
, Y
R
, 

R
, 

R
} ; 
n
R
,
1

 , 
burada  U
R
  –  sonlu  avtomatın  giriş  vəziyyətlər  çoxluğu;  X
R
  - 
sonlu avtomatın daxili vəziyyətlər çoxluğu; Y
R 
-sonlu avtomatın çıxış  

---

 
 
~ 90 ~ 
 
 
 
 

---

 
 
~ 91 ~ 
vəziyyətlər çoxluğu; Y
R
:X
R
xU
R

X
R  
 və 

R 
: X
R
 x U
R

Y
R 
 - uyğun 
olaraq sonlu avtomatın keçid və çıxış funksiyaları çoxluqları. 
1.
 
Petri  şəbəkəsinin  boş  olmayan  sonlu  şərtlər  çoxluğuna 
çevrilmə funksiyasının hesablanması: 















p
mn
p
m
p
m
p
n
p
p
p
n
p
p
f
f
f
f
f
f
f
f
f
p
F
 
...
  
..........
..........
 
...
  
 
...
  
)
(
2
  
1
2
22
  
21
1
12
  
11
 
,    









.
Y
 
(p)
          
          
n
,
j
;
m
,
i
,
Y
(p)
          
          
f
P
ij
P
ij
p
ij


0
1
1
1
 
Petri şəbəkəsinin sonlu şərtlər çoxluğunun təyini: 
P
X
U
U
X
R
n
R
p
F
R
R
R
U
:
 x 
:
1
)
(




 
2.
 
Petri  şəbəkəsinin  boş  olmayan  sonlu  şərtlər  çoxluğuna 
çevrilmə funksiyasının hesablanması: 















t
mn
t
m
t
m
t
n
t
t
t
n
t
t
f
f
f
f
f
f
f
f
f
t
F
 
...
  
..........
..........
 
...
  
 
...
  
)
(
2
  
1
2
22
  
21
1
12
  
11
 ,    









.
X
 
(p)
          
          
n
,
j
;
m
,
i
,
X
(p)
          
          
f
t
ij
t
ij
t
ij


0
1
1
1
 
3.
 
Petri  şəbəkəsinin  boş  olmayan  sonlu  keçidlər 
çoxluğunun təyini: 
T
U
Y
U
X
R
n
R
t
F
R
R
R
U
:
 x 
:
1
)
(




 
4.
 
Petri  şəbəkəsinin  təyin  olunmuş  P  və  T  çoxluqlarına 
əsasən  giriş  və  çıxış  insident  funksiyalarının  və  başlanğıc 
əgər 
əgər 
əgər 
əgər 

---