M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 178
sədr müavini Afiyəddin Cəlilova axşam saat 21.30-da, Prezident yanında Xüsusi idarənin rəisi Şəmsi Rəhimova isə axşam saat 23.30-da terror aktı təşkil edildi, onlar amansızcasına, vəhşicəsinə qətlə yetirildilər. Bu itkilər xalqın, respublikanın itkisi idi, ona görə də hamını sarsıtdı. Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyev 1994-cü il oktyabrın 3-də respublika televiziyası və radiosu ilə xalqa müraciət etdi. Azərbaycan prezidenti sentyabrın 25-dən 30-dək Amerika Birləşmiş Ştatlarında - Nyu-Yorkda işgüzar səfərdə idi. Azərbaycanın daxili və xarici siyasəti, onun beynəlxalq aləmdə tutduğu mövqeyi barədə həqiqətləri dünyaya çatdırmaqla məşğul idi. 1 BMT Baş Məclisinin 49-cu sessiyasında çıxış etməyə gedərkən terror aktı haqqında ona məlumat verildi. Bu xəbər onu çox üzdü, sıxdı, eyni zamanda səfərbər etdi. Bu hadisə ilə bağlı Prezident Nyu-Yorkda bəyanat verdi. Bakıya qayıtdıqdan sonra, oktyabrın 2-də axşam saat 8-dən səhər saat 7-dək respublikada yaranmış böhranlı vəziyyətlə məşğul olub. 1994-cü il oktyabrın 3-də respublika televiziya və radiosu ilə çıxış etdi. Həmin gün axşamdan xeyli keçmiş respublikada fəaliyyət göstərən siyasi partiyaların rəhbərləri ilə görüş keçirdi. Oktyabrın 4-də dünyanın bütün dövlətlərinə, hökumətlərinə və beynəlxalq təşkilatlarına müraciət etdi. Həmin müraciətdə deyilirdi: «Bu çətin dəqiqələrdə mən sizə müraciət edərək hamınızı Azərbaycanın qarnıni rəhbərliyini, onun xalqının müstəqülik və suverenliyini qorumaq, zorakılıq və irticanın təntənəsinə yol verməmək naminə bütün imkanlarınızdan istifadə etməyə çağırıram». 2
Heydər Əliyev bu cinayət aksiyalarının - terrorların məqsəd və vəzifələrini açıqlayıb göstərirdi ki, bu adi bir terror hadisəsi deyil, müstəqil Azərbaycan Respublikasına, Azərbaycan dövlətinə qarşı yönəldilmiş siyasi terrordur. 3
qarşılandı. Afiyəddin Cəlilovun və Şəmsi Rəhimovun vəhşicəsinə qətlə yetirilməsi Azərbaycanda və onun hüdudlarından kənarda dərin
1
Azərbaycan 1994; Milli dövlətçilik sınaq qarşısında. I hissə. Bakı, 2002 2
Azərbaycan. Oktyabr 94 - Mart 95. Qəsd. Bakı, 1995, səh.99
3 Yenə orada, səh.132
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 179
göndərilən yüzlərlə teleqramda naməlum cinayətkarların ölkədə sabitliyi pozmaq, onun iqtisadi və siyasi suverenliyini buxovlamaq, belə çirkin niyyətlərlə qan axıtmaq cəhdləri qətiyyətlə lənətlənir və mərhumların ailələrinə dərin hüznlə başsağlığı verilirdi. Bu cinayətlər siyasi terror idi. Təkcə ayrı-ayrı adamların həyatına qarşı deyil, bütün Azərbaycanın müstəqilliyinə qarşı yönəldilmiş siyasi terror idi. Hətta cinayətkarlar Prezidentə qarşı da terror təşkil etmişdilər, onun həyatma sui-qəsd törətməyə hazırlaşmışdılar. Heydər Əliyev terrorçulara cavab olaraq deyirdi: «... Xalq bilsin ki, mən Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda, Vətənimizin suverenliyi uğrunda, torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda var qüvvəmlə çalışmışam və heç bir terrordan, heç bir hədə- qorxudan vahiməyə düşüb geri çəkilməyəcəyəm». 1
qurbanları ilə bağlı başsağlığı teleqramları gəlirdi. ABŞ prezidenti Uilyam B.Klinton yazırdı: «Hörmətli Prezident! Parlament vitse-spikeri Afiyəddin Cəlilovun, Prezident yanında Xüsusi idarənin rəisi Şəmsi Rəhimovun və digər günahsız qurbanların qətlə yetirilməsi ilə bağlı keçirdiyim dərin üzüntüləri Sizə izhar etmək istəyirəm. Sizinlə Nyu-Yorkda keçirdiyimiz məhsuldar görüşdən sonra baş vermiş bu hadisə məni çox məyus etdi. Xahiş edirəm, həlak olanların ailələrinə mənim adımdan başsağlığı verəsiniz.
Dövlət çevrilişinə hələ avqust-sentyabr aylarında hazırlıq aparılırdı. Azərbaycan mətbuatında, xarici mətbuatda da çevrilişin hazırlanması, onun gözlənilməsi barədə yazılar verilirdi. Bu yazılarda Surət Hüseynovun və Rövşən Cavadovun adları qeyd edilirdi. Sonrakı hadisələrin gedişi göstərdi ki, qəsd həqiqətən onlar və onların ətrafındakı dəstələr tərəfindən hazırlanmışdır. Bu məlumatlar, açıqlamalar Prezideııt Heydər Əliyevin 1994-cü il martın 15-də xalqa müraciətində və həmin il martın 17-də prezident yanında keçirdiyi müşavirədə qeyd edilmişdi. Ümumiyyətlə,
1
Azərbaycan: Oktyabr 94 - Mart 95. Qəsd. Bakı, 1995, səh. 152-153
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 180
ilk dəfə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev tərəfindən oktyabrın 4-də milli televiziya ilə xalqa müraciətində, 1 oktyabrın 4-dən 5-nə keçən gecə onun çağırışı ilə Prezident Aparatının qarşısında toplanmış mitinqdə və oktyabrın 5-də Azadlıq meydanmda keçirilən ümumrespublika mitinqindəki çıxışlarmda verilmişdir. Onun nitqləri, çıxışlan, müraciətləri çox qiymətli sənədlərdir. 1994-cü il noyabrın 28-də keçirilən ümumxalq nümayəndələri toplantısında söylədiyi giriş sözündə qeyd edirdi ki, oktyabrın 4-dən 5-nə keçən gecə, oktyabrın 5-də mən öz çıxışlanmda hadisələrə məhz günə bəlli olan məlumatlar əsasında qiymət verdim, fikirlərimi bildirdim. 2
Oktyabrın 2-də axşam saat 8 radələrində Daxili İşlər Nazirliyinin Xüsusi Təyinatlı Polis Dəstəsinin bir qrup üzvü Mahir Cavadovun başçılığı ilə Azərbaycan Respublikası Prokurorluğunun binasına silahlı basqın etdi. Baş prokurorun otağına girərək, ona ağır fiziki xəsarət yetirdilər. Bu da dövlətçiliyə qarşı yönəldilən cinayətlərin bir həlqəsi idi. Çevriliş cəhdinin planlı şəkildə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdu və Azərbaycanın müxtəlif yerlərindən başlanmalı idi. Əsas qayrıar nöqtələr Bakı, Gəncə və Lənkəran idi. Hər üç mövqe arasında əlaqə yaradılaraq eyni mərkəzdən idarə edilirdi. Oktyabrın 4-də Gəncə şəhərində hakimiyyəti silahla ələ keçirmişdilər. Yevlax və Qazaxda da hakimiyyəti ələ keçirmək üçün cəhdlər, təşəbbüslər edilirdi. Gəncədə və ətraf rayonlannda baş nazir Surət Hüseynovun rəhbərliyi ilə onun yüzlərlə tərəfdarı fəaliyyət göstərirdi. Ancaq bu fakt məlum idi ki, Respublika Prokurorluğu zəbt olunanda Rövşən Cavadov Surət Hüseynova telefon edərək bildirmişdi ki, «mən Prokurorluğu götürdüm, siz də gedin Ali Soveti və Prezident Aparatını götürün». Ondan sonra bir daha prokurorluqdan, baş prokuroran kabinetindən telefon edib Surət Hüseynova demişdi ki, «biz hərəkət etmişik, siz niyə gecikirsiniz». (Martın 17-də Prezident Heydər Əliyevin yanında müşavirədə Heydər Əliyevin çıxışından) 3
«...Ən nəhayət, oktyabrın 4-də mən televiziya ilə xalqa birbaşa müraciət edəndən sonra yüz minlərlə adam Prezident Aparatının qarşısına
1
Azərbaycan: Oktyabr 94 - Mart 95. Qəsd. Bakı, 1995, səh. 152-153
2 Yenə orada, səh. 270
3
Yenə orada. səh. 470
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|