MahirəNərimanqızı
Yüklə 5,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TƏLĠM PSĠXOLOGĠYASI Qısa xülasə Təlim prosesi pedaqoji psixologiyanın nəzəri və tətbiqi
- Öyrənməyə qabillik problemi və mənimsəmə.
- Təlim prosesində motivasiya - tələbat sahəsinin formalaĢması.
- Dərsin təĢkilinin psixoloji Ģərtləri.
- Təlimin fərdiləĢdirilməsi və diferensesiyası.
- VI.24.1.Təlim prosesi pedaqoji psixologiyanın nəzəri və tətbiqi problemi kimi
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
306 306
TƏLĠM PSĠXOLOGĠYASI Qısa xülasə Təlim prosesi pedaqoji psixologiyanın nəzəri və tətbiqi problemi kimi. Təlim psixologiyası pedaqoji psixologiyanın əsas sahələrindən biridir. Təlimin nəzəri və tətbiqi problemləri. Təlimin mahiyyəti və qanunauyğunluqları. Təlim prosesində bilik, vərdiĢ və bacarıqların yaranması. Təlimin müvəffəqiyyətinin nəyi öyrətməkdən, kimin öyrətməsindən və kimi öyrətməkdən asılılığı. Təlim fəaliyyətinin strukturu. Təlim və psixi inkiĢaf. Təlim və psixi inkiĢafın qarĢılıqlı əlaqəsi barədə J.Piaje, C.Bruner və L.S.Vıqotskinin fikirləri. ĠnkiĢafın aktual və yaxın səviyyyəsi. Təlimin müvəffəqiyyətində “inkiĢafın yaxın zonası”- nın rolu.
Öyrənməyə qabillik problemi və mənimsəmə. “Öyrənməyə qabillik” anlayıĢının meydana gəlməsi. Öyrənməyə qabillik insanın təlim prosesində bilik, bacarıq və vərdiĢləri mənimsəməsinin sürət və keyfiyyətinin fərdi göstəricisi kimi. Öyrənməyə qabilliyin ümumi və xüsusi növləri. Geridə qalan Ģagirdlərin psixoloji xüsusiyyətləri. Geridə qalan Ģagirdlərin tipləri. Öyrənmənin müvəffəqiyyətini təmin edən amillər. Diqqət və ustanovka öyrənmənin müvəffəqiyyətini təmin edən daxili amil kimi. Təlim materiallarının xüsusiyyətləri öyrənmənin müvəffəqiyyətini təmin edən xarici amil kimi. Təlim prosesində motivasiya - tələbat sahəsinin formalaĢması. Təlim motivləri və onların növləri. Təlim motivləri və Ģagirdlərin tələbat sahəsinin formalaĢması. Ġnsan fəallığının daxili, xarici və Ģəxsi mənbələri. ĠnkiĢafetdirici və tərbiyələndirici təlim. Dərsin təĢkilinin psixoloji Ģərtləri. Müasir dərsə verilən psixoloji tələblər. Dərsdə problemli situasiya yaradılması yolları. Dərsdə yaradılan problemli situasiyanın tipləri. Dərsdə yaddasaxlama tərzlərindən səmərəli istifadə etmənin Ģərtləri. Təlimin fərdiləĢdirilməsi və diferensesiyası. ġagirdlərin özlərinin öyrənməyə qabillikləri, əqli inkiĢaf səviyyələri, idrak imkanları və fərdi- www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
307 307
307 307
307 307
307 307
307 psixi xassələrinə və s. görə fərqlənmələri. Bununla əlaqədar təlimin fər- diləĢdirilməsinin zəruriliyi. Təlimin diferensesiyası.
Təlimin
diferensesiyası və fərdiləĢdirilməsi formaları.
VI.24.1.Təlim prosesi pedaqoji psixologiyanın nəzəri və tətbiqi problemi kimi
Təlim problemi bəĢəriyyətin daima diqqət mərkəzində olan bir problemdir. Bu problem hazırda da öz əhəmiyyətini itirməmiĢ, əksinə özünün yeni cəhətləri ilə daha qabarıq Ģəkildə diqqəti cəlb edən bir problemə çevrilmiĢdir. Həmin problemin günün tələbləri səviyyəsində həlli pedaqoji psixologiyanın qarĢısında duran əsas vəzifələrdən hesab olunur.
Təlim problemi pedaqoji psixologiyanın qarĢısında həm nəzəri, həm də tətbiqi problem kimi durur. Təlimin nəzəri problem kimi həlli birinci növbədə onun nəzəri əsaslarını, qanunauyğunluqlarını psixoloji aspektdə açmağı tələb edir. Bir nəzəri problem kimi təlim fəaliyyətinin psixoloji strukturunun açılması, onun motivləri, məqsədləri və vəzifələrinin dəqiqləĢdirilməsi, təlim fəaliyyətinin müasir tələblərdən doğan konsepsiyalarının aĢkara çıxarılması pedaqoji psixologiyanın həll etməli
olduğu əsas
problemlərdən hesab edilir. Bu məsələlərin həlli üzərində çalıĢan psixoloqlar təlim nəzəriyyəsini bir sıra istiqamətlərdə inkiĢaf etdirmiĢlər. Bunları ümumiləĢdirdikdə pedaqoji psixologiyada aĢağıdakı təlim nəzəriyyələri diqqəti cəlb edir: 1) izahlı illüstrativ (ənə- nəvi) təlim; 2) proqramlaĢdırılmıĢ təlim; 3) fikri iĢlərin və anlayıĢların mərhələlər üzrə təĢəkkülü nəzəriyyəsi; 4) problemli təlim; 5) təlim nəzəri təfəkkürün inkiĢafı kimi; 6) www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
308 308 tərbiyəedici təlim. Təlim problemi yalnız nəzəri problem olaraq qala bilməz. Həmin problemin aĢkara çıxarılmıĢ qanunauyğun- luqları təcrübəyə, məktəb həyatına tətbiq olunmazsa və həmin sahədə öz səmərəsini göstərməzsə, onun əhəmiyyətindən də danıĢmağa dəyməz. Məhz buna görə də təlim və onun keyfiyyətini idarə etmək mühüm tədbiqi problem kimi pedaqoji psixologiyanın qarĢısında durur. Təlimin forma və metodlarından istifadəni, təlim prosesində Ģagirdlərin inkiĢa- fının psixoloji xüsusiyyətlərini öyrənmək bu sahədə müəllimi zəruri biliklərlə silahlandırmaq deməkdir. Müasir dərsə verilən psixoloji tələblərin aĢkara çıxarılması bu baxımdan xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Təlimin mahiyyəti və qanunauyğunluqları. Təlim insanın əsas fəaliyyət növlərindən biridir. Məktəb yaĢı dövründə isə həmin fəaliyyət məktəblilərin aparıcı fəaliyyətinə çevrilir. Onun köməyi ilə Ģagirdlər müəyyən məlumatları, hərəkətləri və davranıĢ formalarını mənim- səyirlər. Oyundan fərqli olaraq burada subyekt öyrənmə məqsədi güdür, ona məlum olmayan məlumatları əldə etməyə, bu və ya digər hərəkətlərə, davranıĢ tərzlərinə yiyələnməyə çalıĢır. Bu iĢ kor-korana deyil, Ģüurlu, planlı Ģəkildə həyata keçirilir. Məhz buna görə də təlim prosesində aĢağıdakı məqsədlərə nail olma baĢ verir: a) hər hansı bir fəaliyyət növünün müvəffəqiyyətlə təĢkil edilməsi üçün lazım olan gerçəkliyin zəruri xassələri haqqında məlumatın mənimsənilməsi; b) həmin fəaliyyət növlərini təĢkil edən yolların və əməliyyatların mənim- sənilməsi; v) qarĢıda duran məsələnin həllində lazım olan yolları və əməliyyatları düzgün seçmək və onlara nəzarət et- mək üçün qeyd olunan məlumatlardan istifadə qaydalarını mənimsəmək. Birinci halda biliklərin, ikinci halda vərdiĢlərin, üçüncü halda isə bacarıqların yaranması baĢ verir. Buradan isə aydın olur ki, təlim o zaman mümkündür ki, müəyyən bilik, vərdiĢ və bacarığa yiyələnmək üçün insanın Yüklə 5,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|