MahirəNərimanqızı
Yüklə 5,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Funksional psixoloji
- Байрамов Я.С., Ялизадя Я.Я.
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs Mərkəz i Ümumi psixologiya. Psixologiya
203
hesab edirlər. BaĢqa sözlə, çox vaxt bu cür kiçik qruplarda heç də bütün adamların hamısının həmin qrupda mürəkkəb və məsuliyyətli birgə iĢi həyata keçirməyə hazır olmadıqları özünü göstərir. Kiçik qrupların fəaliyyətinin səmərəliliyinə müsbət və ya mənfi təsir göstərən amillərdən biri məhz qrup
M ö v c u d ə d ə b i y y a t d a q r u p u y u Ģ m a s ı n ı i l k n ö v b ə d ə f i z i o l o j i v ə p s i x o l o j i a s p e k t d ə i z a h e d i r l ə r . F i z i o l o j i u y u Ģ m a n ı ç o x v a x t t ə m i z f i z i k i i m k a n l a r , x ü s u s i y y ə t l ə r l ə b a ğ l a y ı r l a r . M ə s ə l ə n , h ə r h a n s ı b i r f i z i k i i Ģ i b i r g ə y e r i n ə y e t i r ə n a d a m l a r d a f i z i k i u y u Ģ m a n ı n o l m a s ı z ə r u r i d i r . P s i x o l o j i u y u Ģ m a y a g ə l d i k d ə , b u , q r u p ü z v l ə r i n i n p s i x o l o j i c ə h ə t d ə n u y u Ģ m a s ı i l ə b a ğ l ı d ı r . B u h e ç d ə f i z i o l o j i u y u Ģ m a d a n a z ə h ə m i y y ə t ə m a l i k d e y i l d i r . Müasir psixologiyada psixoloji uyuĢmanın üç istiqamətdə – struktur, funksional və adaptiv istiqamətlərdə öyrənildiyi göstərilir. 1
ü z v l ə r i n i n x a r a k t e r i s t i k a l a r ı n ı n o p t i m a l u y u Ģ m a s ı n ı n » a r a Ģ d ı r ı l m a s ı i l ə b a g l a y ı r l a r . B u r a y a q r u p ü z v l ə r i n i n d ü n y a g ö r ü Ģ ü , t ə l ə b a t l a r ı , m o t i v l ə r i , m a r a q l a r ı v ə s . - n i n o x Ģ a r l ı ğ ı v ə y a x ı n l ı ğ ı n ı a i d e d i r v ə b u c ü r o x Ģ a r l ı q v ə y a x ı n l ı ğ ı n q r u p ü z v l ə r i n i n b i r - b i r i n ə p s i x o l o j i c ə h ə t d ə n u y u Ģ m a s ı n a k ö m ə k e t d i y i n i g ö s t ə r i r l ə r ( Ə . B a y r a m o v , Ə . Ə l i z a d ə ) . Funksional psixoloji uyuĢmaya gəldikdə burada idraki, emosional-iradi cəhətdən yaxınlıq, xüsusilə temperament və xarakter səviyyəsində uyuĢma əsas götürülür. Həyati faktlar göstərir ki, qrup üzvləri arasında xarakterlərinə görə uyğunsuzluğun olması çox vaxt qrupda ciddi mənfi psixoloji hadisələrin baĢ verməsinə, xüsusilə qrupda psixoloji iqlimin
1 Байрамов Я.С., Ялизадя Я.Я. Сосиад психолоэийа – Бакы, 2003, с. 168 www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya 204 pozulmasına gətirib çıxarır. Hətta qrup üzvlərinin tək birində xarakterin ciddi uyğunsuzluğu qrup fəaliyyətinin pozulmasına əsaslı təsir göstərə bilir. Fikrimizi aydınlaĢdırmaq üçün rast gəldiyimiz bir fakta nəzər salaq. YaxĢı tanıdığımız, yüksək elmi dərəcəyə malik olan C. Bir elmi idarəyə Ģöbə müdiri təyin olunmuĢdu. Ġlk dövrlər C. Özünü bacarıqlı təĢkilatçı kimi göstərməyə çalıĢsa da bir neçə ay keçdikdən sonra həqiqi xasiyyətini biruzə verməyə baĢladı. O, tabeliyində olan iĢçiləri incidir, hamının yerli-yersiz onun istədiyi kimi hərəkət etməsini tələb edirdi. Qulaq asmayanları müxtəlif bahanələrlə iĢdən uzaqlaĢdırmağa çalıĢır, rəhbərliyin düzgün tələblərini qəbul etmirdi. HəmiĢə öz fəaliyyəti ilə müəssisədə yüksək qiymətləndirilən Ģöbədə psixoloji iqlim pozulmaqla yanaĢı Ģöbənin fəaliyyəti iflic vəziyyətinə düĢmüĢdü. Bütün bunlar rəhbərliyin nəzərindən qaçmadığına görə C-nı 1 illik elmi məzuniyyətə göndərməyə, Ģöbəni birləĢdirməyə məcbur oldular. C. Ġlk dövrlər bunula razılaĢmıĢ, elmi iĢini baĢa çatdırmıĢ və rəhbərliyin yaxından köməyi sayəsində doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmiĢdir. Az vaxt keçdikdən sonra C- in xarakter əlaməti yenə də özünü göstərməyə baĢlayır, ona yaxından köməklik göstərmiĢ müəssisə rəhbərinə qarĢı çıxmağa, ona qarĢı iftiralar uydurmağa baĢlayır. Nəticədə yenidən müəssisədə psixoloji iqlim pozulur, iĢdə ciddi narahatlıq özünü göstərməyə baĢlayır. B u c ü r f a k t l a r g ö s t ə r i r k i , q r u p d a Ģ ə x s i y y ə t l ə r a r a s ı r o l l a r ı n b i r - b i r i i l ə
u y u Ģ m a s ı p s i x o l o j i u y u Ģ m a n ı n z ə r u r i Ģ ə r t l ə r i n d ə n b i r i n ə ç e v r i l i r . Ə k s i n ə , r o l l a r a r a s ı m ü n a q i Ģ ə l ə r i n y a r a n m a s ı i s ə q r u p u y u Ģ m a s ı n ı ç ə t i n l ə Ģ d i r m ə k l ə o n u n f ə a l i y y ə t i n i n s ə m ə r ə l i l i y i n ə m ə n f i t ə s i r g ö s t ə r i r . Psixoloji ədəbiyyatda qeyd olundugu kimi, qrup uyuĢmasının adaptiv planda təhlili pozitiv Ģəxsiyyətlərarası Yüklə 5,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|