I.3 Qishloq xo‘jalik hayvonlarining o‘sishi va rivojlanishi.
Hayvonlar dabdurustdan voyaga yetib, sermahsul bo„lib qolmaydi. Buning
uchun organizm ontogenez jarayonida zigota holatidan tortib o„sish va rivojlanish
bosqichlarini bosib o„tishi shart.
O’sish
– rivojlanishning bir bo„lagi bo„lib – organizmda hajm, o„lchovlar va
ularning nisbati o„zgarishlari bo„lib, ular organik moddalarning o„zlashtirishi
natijasida ro„y beradi.
Rivojlanish
– uzluksiz sifat o„zgarishlar bo„lib, aylanish(qayta tashkil
bo„lishi, ajralish), tirik materiya harakati(hujayra, to„qima, a‟zo) natijasida turli
shakl va faoliyatdagi organizm genotip va tashqi muhit ta‟sirida shakllanadi.
Hayvonlarning asosiy o‘sish va rivojlanish qonuniyatlari.
O’sishning davriyligi va uning jadalligini yoshi va ulg‘ayishi bilan pasayishi.
Hayvon hayoti ma‟lum davrlardan iborat bo„lib, u faqatgina morfofiziologik
o„zgarishlar bo„lib qolmasdan, hayot sharoitlari ajralib turadi. Hayvon hayoti
embrional va postembrional davrlardan iborat. Birinchi davrda homila ona qornida
qondagi tayyor to„yimli moddalar bilan oziqlanadi, parranda embrioni esa tuxum
tarkibidagi oziqa zahiralari hisobiga yashaydi, bu sharoit homilani tashqi muhit
ta‟siridan ham asraydi. Tug„ilgandan keyin u butunlay boshqa olamda o„zini his
qiladi, havo, suv, sut, oziqaga muhtojlik bilan, o„rganmagan tashqi muhit ta‟siriga
duchor bo„ladi. Tashqi muhit sharoitlariga talab o„zgaradi.
Embrional davrda o‘sish va rivojlanish.
Turli hayvonlarda bu davr davomiyligi turlicha bosqichdan iborat bo„ladi
(G.A.Shmidt bo„yicha) :
1.
Murtak –
otalangandan boshlab embrion belgilari, yoki tanada asosiy tizim
va a‟zolar hosil bo„lgungacha davr. Tuxum hujayrasi tuxumdondan ajralib
chiqqandan keyin tuxum yo„li bo„ylab harakat qiladi, u zahira oziqalaridan, hamda
bachadon
suyuqligidan
foydalanib
yashaydi.
Embrion
hali
plasentaga
yopishmagan. Bu davr qoramollarda-35, qo„ylarda-29, cho„chqalarda-22 kunni
tashkil qiladi.
Dostları ilə paylaş: |
