Maşınqayırmada keyfiyyətin normallaşdırılması

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
“Maşınqayırmada keyfiyyətin
normallaşdırılması”
fənni üzrə laboratoriya işlərini
yerinə yetirmək üçün

METODİKİ VƏSAİTİ


Bakı – 2016

Tərtib edәn: t.ü.f.d., ass.N.A.Həsənova, “Maşınqayırmada

keyfiyyətin normallaşdırılması” fənni üzrə laboratoriya
işləriniyerinə yetirmək üçünmetodik dərs vəsaiti

Redaktoru: prof. C.Ə.Kərimov

Rəy verənləri: 1. Azərbaycan Texniki Universitetinin

“Maşınqayırma texnologiyası”
kafedrasının professoru,t.e.d.
Sadıxov Ə.H.

2. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye

Universitetinin “Mexanika” kafedrasının
professoru, t.e.d. Əliyev Ə.M.


MÜNDƏRİCAT

	səh.
GİRİŞ .........................................................................	4
LABORATORİYA İŞİ №1 DETALLARIN XƏTTİÖLÇÜLƏRİNİN NONİUSLU ALƏTLƏRLƏ ÖLÇÜLMƏSİ........	5
LABORATORİYA İŞİ №2 XƏTTİ ÖLÇÜLƏRİNİN MEYLLƏRİNİN LİNGLİ ALƏTLƏRLƏ TƏYİNİ..................................................	19
LABORATORİYA İŞİ №3 BUCAQLARIN VƏ KONUSLARIN ÖLÇÜLMƏSİ	31
LABORATORİYA İŞİ №4 DETALLARIN ÖLÇÜLƏRİNİN SƏRT VƏ TƏNZİMLƏNƏN KALİBRLƏRLƏYOXLANMASI	37
LABORATORİYA İŞİ №5 HORİZONTAL VƏ ŞAQULİ OPTİMETRLƏ KALİBRLƏRİN ÖLÇÜ MEYLLƏRİNİN TƏYİNİ	46
LABORATORİYA İŞİ №6 YİV ELEMENTLƏRİNİN UNİVERSAL ALƏTLƏRLƏ (ADDIMÖLÇƏN, KALİBRLƏNMİŞ MƏFTİLÇİK VƏ MİKROMETR VASİTƏSİLƏ) ÖLÇÜLMƏSİ...............................................................	58
LABORATORİYA İŞİ №7 YİVELEMENTLƏRİNİNALƏTMİKROSKOPUNDA....................................................	64
LABORATORİYA İŞİ №8 SİLİNDRİK ÇARXLARIN DİŞLƏRİNİN PARAMETRLƏRİNİN ÖLÇÜLMƏSİ ........................	76
ƏDƏBİYYAT..............................................................	81

GİRİŞ

“Maşınqayırmada keyfiyyətin normallaşdırılması” fənni üzrə laboratoriya işləri, tәləbələri әn geniş yayılmış ölçü alәt vəcihazları ilә tanış etmək, onlara bu alәt vö cihazlardan istifadә vәrdişləri aşılamaq, һabelә ölkəmizdә tətbiq edilәn müsaidәlər sisteminə aid mühazirәlərlә öyrәndiklәri әsas anlayışları möhkəmlәtmәkməqsədini güdür.

Laboratoriya işlərindəölçmə qaydaları, başlıca olaraqzavodların ölçmә laboratoriyalarındakı təcrübәlәrә, Azərbaycan Respublikanın standartlar üzrә DövlətKomitəsinin təlimatlarına əsaslanır.
Laboratoriya dərslərində tәlәbəlәrin әsas mәqsədi ölçməmetodikasını öyrәnməkdir.
Laboratoriya işlәrindә yalnız prinsipial sxemlər, ölçü cihazlarının quruluşları, onların metroloji xarakteristikaları, habelə cihazların işlәmә qaydaları şərhedilmişdir. Ciһazların konstruktiv sxemlәri vә onların istismar dәqiqliyi ilә әlaqәdar olan һesabatlar isә müvafiq kurslarda öyrənilir.
Laboratoriya işini yerinә yetirәrkәn, tәlәbә işin izahında ölçünün nәticәlәrini yazmaqdan әlavә, ölçülәrin һәdlәrini һesablayıb, ölçmә nәticəlәrini DÜST üzrә olan müsaidә meyllәri iləmüqayisә etmәli, tədqiq edilən keyfiyyətin normallaşdırılması nə dərəcədə tәmin edildiyini aşgara çıxartmalı.